රත්හඳුන් [Rathhadun] (Pterocarpus santalinus)

රත්හඳුන් දේශිය වෛද්‍ය කර්මයෙහි භාවිතා වන ඉතා ප්‍රකට ඖෂධයක් ලෙස සැලකිය හැකිය. පුරාතනයේ සිටම රත් හඳුන් එදිනෙදා භාවිතයට ගන්නා අත් බෙහෙතක් ලෙස ද බොහෝ ජනප්‍රියව පවතී. අතීතයේ විසූ කුමාරිකාවන්, රජ බිසෝවරුන් ප්‍රමුඛ කාන්තාවන් සිය ශරීරයේ රූ සොභාව වර්ධනය කර ගැනීම සඳහා මෙන්ම සම පවිත්‍ර කාරකයක් ලෙස ද සලකා ස්නානයේදී සඳුන් ගලගා ශරීරයේ ගල්වනු ලැබූ බව ජනප්‍රවාදයන්හි සඳහන් වේ. රත්හඳුන් මීටර් 7-8 පමණ උසට වැඩෙන ශාකයකි. පත්‍ර ඒකාන්තරයි, ත්‍රිපත්‍රිකයි, උපපත්‍ර රහිතයි. රත්හඳුන් සහ ගම්මාළු ශාක බොහෝ දෙනෙක් පටලවා ගන්නා අතර ගම්මාළු වල පත්‍රිකා 5, 7, 9 ලෙස දක්නට ලැබීම එය රත්හඳුන් ශාකයෙන් වෙන්කර හඳුනා ගත හැකි ප්‍රධාන ලක්ෂණයකි.  පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා දිවීලිංගික පුෂ්ප කහ පාටය. ඵලය බීජ දෙකක් සහිත කරලකි. මෙම ශාකය ඉන්දියාවේ ස්භාවිකව වැවෙන අතර ලංකාවේ වගා කර ඇත. රත් හඳුන් Fabaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ඉදිමීම්, වමනය, දැවිල්ල, අක්ෂි රෝග, අධික පිපාසය, හිසරදය, අතීසාරය, උණ, රක්ත අර්ශස්, චර්ම රෝග, පණු රෝග, රක්තපිත්ත, වාතආබාධ ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා රත්හඳුන් ශාකයේ ඵලය සහ අරටුව භාවිතා කරයි. බුද්ධරාජ කල්කය, දෙ සඳුන් කල්කය, රත්හඳුන් කල්කය යනාදිය රත්හඳුන් යොදාගෙන නිපදවන ඖෂධයන්ය. රත්හඳුන් කුෂ්ඨ නසන, පණුවන් නසන, ලේ පිරිසිදු කරන, වාජීකරණ ආදී ගුණයන් සහිතයි. 

පාචනයට රත්හඳුන් ගෙඩියේ යුෂ ඖෂධීය පානයක් ලෙස ලබා දෙයි. ලේ පිටවන අර්ශස් සඳහා රත්හඳුන් එළකිරෙන් ගලගා බීම හෝ වතුරින් ගලගා ආලේප කරයි. ඇස් රෝගවලට රත්හඳුන් ගලගා තලපයක් මෙන් සාදා ඇස වටේ ආලේප කරයි. එලෙස සාදා නලලේ ආලේප කිරීමෙන් හිද රුදා සුව වෙයි. රත්හඳුන්, වියළි කහ සහ කිරි මිශ්‍ර කර ආලේප කිරීමෙන් කුරුලෑ වැනි චර්ම රෝග සුව වෙයි. මේරූ රත්හඳුන් ලීය සමේ ආසාදන සුව කිරීම සඳහා භාවිතා කරයි. බොහෝ විට ඒ සඳහා දෙහි ඇඹුලින් ගලගා ආලේප කිරීම සිදු කරයි. එලෙස දෙහි ඇඹුලින් ගලගා ආලේප කිරීම බාහිර තැලීම්, ඉදිමීම් ආදියටද ප්‍රතිකාරයකි. හොඳම වර්ගයේ කයිප්පු නම් ඖෂධය තනනුයේ රත්හඳුන් අරටුවෙනි. රත්හඳුන් රූපලාවන්‍ය කර්මාන්තයට බහුලව යොදා ගනී. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන්

සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

නාපිරිත්ත [Napiritta] (Hibiscus furcatus)

නාපිරිත්ත, කඳ පුරාම සියුම් කටු සහිත බහුවාර්ෂික වැල් ශාකයකි. හීං නාපිරිත්ත සහ මහ නාපිරිත්ත යනුවෙන් වර්ග දෙකක් ඇති බව සඳහන් වේ. වෙන් නොවූ ඛන්ඩිකා තුනකට බෙදීගිය පත්‍රය පුරා බූව දක්නට ලැබේ. පුනීලාකාර හැඬයෙන් යුත් මල් දිප්තිමත් කහ පැහැයකින් යුක්තය. ඵලය කුඩා කරලකි. ඒ තුල පිහිටා ඇති බීජ මගින් ව්‍යාප්තිය සිදු වේ. නාපිරිත්ත Malvaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

දේශීය ගෙඩි වෙදකම, කැඩුම් බිඳුම්, විෂ වෙදකම, වණ, ගඩු, තුවාල ආදීය සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී නාපිරිත්ත ශාකයේ කොළ, දළු, පට්ටා සහ මුල් ඔසු සඳහා භාවිතා කරයි. වල් ලූණු නාපිරිත්ත දළු පොල් කිරෙන් උයා ගිතෙලින් අඹරා ගෑමෙන් විසර ගෙඩි පැසවීම සිදු වේ. කැස්සට සහ ආහාර අරුචියට නාපිරිත්ත දළු ව්‍යංජනය ගුණදායකය. විෂ වලිප්පු රාජ තෛලය නාපිරිත්ත යොදා නිපදවන ඖෂධයකි.

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

හීං උඳුපියලි [Heen Udupiyali] (Desmodium triflorum)

හාවුන්ගේ ප්‍රියතම ආහාරයක් ලෙස සැලකෙන හීං උඳුපියලි ශාකය පොළවට සමාන්තරව වැවෙන කුඩා බහු වාර්ෂික පැළෑටියකි. පර්වයන්ගෙන් පොළවට මුල් ඇදෙමින් මීටර් භාගයක් පමණ වන ප්‍රදේශයක පැතිරී වැඩෙයි. ශාකය පුරාම සියුම් බූවක් දක්නට ලැබේ. පත්‍ර ත්‍රිපත්‍රි ය. නිර්වෘන්ත පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා මල් දම් පැහැතිය. ඵලය කුඩා කරලකි. හීං උඳුපියලි Fabaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ආම වාතය, කුසගිනි මදිකම, ගුල්ම, විෂ, අක්ෂි රෝග, මාන්දම, අතීසාර, ගෙඩි, වණ, තදබල මුත්‍ර අඩස්සිය, ළදරු ක්ෂය රෝගය, නාග විෂ, ඉරුවාරදය, දියවැඩියාව නිසා ඇතිවන පිපාසය, තොල් පැලීම, සර්ප විෂ ආදී රෝග අවස්ථා බොහෝමයක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ඔසු සෑදීමෙදී මෙම සම්පූර්ණ ශාකයම යොදා ගනී. මධ්‍යම පළාතේ කැඩුම් බිඳුම් සඳහා ද හීං උඳුපියලිය භාවිතා කරයි. උඳුපියලිය නිල්ල පෑගීම අක්ෂි රෝග වැළැක්වීමට සහ ඇස් පෙනීම දියුණු වීමට හේතුවන බවට විශ්වාසයක් පවතී.

හීං උඳුපියලි කොළ අඹරා පුවක් ගෙඩියක් පමණ එළකිරෙන් දිය කොට දවසට වරක් උදය වරුවේ බීමට දීමෙන් මව් කිරි වර්ධනය වේ. ළදරුවන්ගේ අජීර්ණය, කුසගිනි මදිකම ආදියට හීං උඳුපියලිය යුෂ ස්වල්පයක් දීම ප්‍රතිකාරයකි. වණ සඳහා කොළ යුෂ හෝ මුල් යුෂ තැවරීම සිදු කරයි. දැඩි මුත්‍ර අඩස්සියට සම්පුර්ණ ශාකයම තම්බා බීමට දෙයි. පොළොන් විෂ හැරීමට උඳුපියලිය යුෂ පතක් බොන්නට දෙයි. පත්තෑ විෂට හීං උඳුපියලිය දෙසි ඇඹුල් සමග අඹරා අාලේප කරයි. සෙංගමාල, ශරීරයේ විෂ, අතීසාර, ඇස් රෝග ආදියට හීං උඳුපියලිය කැඳ බොන්නට දෙයි. උඳුපියලි කොළ බුලත් මෙන් සපා කෙල ගිලීමෙන් තොල් පැලීම සුව වෙයි. බඩපිපුමට උඳුපියලිය කොළ පවනේ වේලා කුඩුකර කෝපි මෙන් පානය කිරීම ගුණදායකය. හීං උඳුපියලිය වේලා කුඩුකර ඊට උළුහාල් කුඩු තේ හැදි භාගයක් දමා කෝපි මෙන් පානය කිරීම මධුමේහයේ ඇතිවන පිපාසයට ප්‍රතිකාරයකි. හාවුන්ගේ වසුරු උඳුපියලි කොළ යුෂින් අඹරා ගෑම ඉදිමුම් සඳහා ප්‍රතිකාරයක් බව සඳහන් වේ. හීං උඳුපියලිය වේදනානාශක, මුත්‍රකාරක. ක්ෂීර වර්ධක, ශක්තිජනක ආදී ගුණයන් රැසක් සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය, ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති 

Read More

රණවරා [Ranawara] (Cassia auriculata)

මෙය මීටර් 3 ක් දක්වා ඉහලට පඳුරක් මෙන් වර්ධනය වන බහුවාර්ෂික ශාකයකි. පත්‍ර සම පක්ෂවත්ය. කර්ණාකාර හැඩයෙන් යුත් විශාල උප පත්‍ර රණවරා ශාකය හඳුනා ගැනීම පහසු කරයි. ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා මල් තැඹිලි හෝ දීප්තිමත් කහ පැහැයකින් යුක්තය. පෙබරවාරි - මාර්තු මාසවලදී මල් පිපීම සිදු වේ. ඵලය කරලකි. රණවරා කොළ මැල්ලුමක් ලෙස ආහාරයට ගත හැකි අතර කොළ කැඳ සෑදීම සඳහා ද භාවිතා කළ හැකිය. රණවරා මලෙහි පෙති ගලවා ලුණු සහ පොල් ස්වල්පයක් මිශ්‍ර කර දෙහි බිංදු කිහිපයක් දමා සලාදයක් ලෙස සකසා ගත් විට ඉතා රසවත්ය. මෙම වියළි ඇට බැද කෝපි මෙන් පානය කළ හැකිය. ගෙවතු අලංකරණය සඳහා ද වැවිය හැකි රණවරා ශාකය Fabaceae කුලයට අයත්ය.

මධුමේහ, ශුක්‍රමේහ, අක්ෂි රෝග, කාන්තා රෝග, පණු රෝග, කුෂ්ඨ රෝග, අතීසාරය, ශුක්‍ර දෝෂ, ස්වප්න මෝචනය, අණ්ඩ වෘද්ධිය, ඉදිමුම් ආදී රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට රණවරා ශාකයේ කොළ, මල්, මුල්, පොතු ඇතුළු පස්පංගුවම භාවිතා කරයි. වියළි රණවරා මල් සහ මල් පොහොට්ටු යොදා තේ මෙන් සාදාගන්නා පානය විශේෂයෙන්ම දියවැඩියා රෝගීන්ට ගුණදායක වන අතර කාන්තාවන්ගේ සම පැහැපත් කරන බව සඳහන් වේ. වියළි රණවරා බීජ කුඩු කර දියවැඩියාවට සහ ඇස් රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගනී.

රණවරා ගසේ පස්පංගුව කෂායකර බීම සියලු ප්‍රමේහ රෝගයන්ට ප්‍රතිකාරයකි. රණවරා කොළ මැල්ලුම අනුභව කිරීමෙන් හා රණවරා ශාකයේ පංචාංගය කෂායකර කට සේදීමෙන් මුඛය දෙපස වණවීම සුව වෙයි. සිරුර පැහැපත් කර ගැනීම සඳහා රණවරා මල් අඹරා ඇඟ ගල්වයි. රක්ත ප්‍රදර වැනි කාන්තා රෝග සඳහා රණවරා මල් පොට්ටනියක් සකසා යෝනි මාර්ගයේ තැබීම සිදු කරයි. මෙම කොළ සහ පොතු යෙදූ මැල්ලුම භග්න අවස්ථාවන්ට යොදා ගනී.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය
සේයාරුව_ Kasun Kaushalya සොයුරාගෙන් සහ ඔසුපැල හඳුනා ගනිමු ෆේස්බුක් සමූහයෙන්  

Read More