එළ ගොරකා [Ela Goraka] (Garcinia zeylanica)

මෙය කළු දුඹුරු පැහැති පොත්තක් සහිත මීටර් 20 පමණ ඉහලට වර්ධනය වන මෙරටට ආවේනික ශාක විශේෂයකි. රතු ගොරකා ශාකයට බොහෝ සෙයින් සමාන වන අතර තරමක් දුර්ලභ ය. සරල පත්‍ර තද කොළ පැහැතිය. පුෂ්ප ඒක ලිංගිකය. ගැහැනු මල පිරිමි මලට වඩා විශාලය. ඇතැම් කාලවලදී කඳ පැලී කහ පැහැති ලාටු වර්ගයක් නිකුත් වේ. මාංසල ඵලය කොළ පැහැති වන අතර ඉඳුණු පසු කහ පැහැයක් ගනී. සාපේක්ෂව රතු ගොරකා ගෙඩියට වඩා තරමක් විශාලය. ගෙඩියක් තුල සරු බීජ 1 - 2 පිහිටා තිබේ. මඳය සුදු පැහැතිය. එය පැණි රසින් යුක්ත වන අතර පළතුරක් ලෙස ආහාරයට ගත හැකිය. එළ ගොරකා Clusiaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ගුණාත්මක වශයෙන්ද රතු ගොරකාවලට බොහෝ සෙයින් සමානය. එමෙන්ම රක්තවාතය, වණ, බඩවැල්වල රෝග, ආහාර අරුචිය, කලක් පවතින කුසගිනි මදිකම, සත්ව රෝග, කැඩුම් බිඳුම් වැනි රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට එළ ගොරකා ශාකයේ කොළ, පොතු, මල්, ගෙඩි, ආදිය යොදා ගන්නා බව සඳහන් වේ. විෂබීජ නාශක සහ විරේචක ගුණ සහිතයි.

Read More

කබරස / කබරොස්ස [Kabarasa / Kabarossa] (Smilax zeylanica)

Smilax උද්භිද ගණයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂ 3 ක් ලංකාවෙන් හමුවන අතර එයින් Smilax perfoliata මහ කබරොස්ස ලෙසත් Smilax zeylanica හීන් කබරොස්ස ලෙසත් හඳුන්වා ඇත. කබරොස්ස ආධාරක ශාකයක් මත නැගී වර්ධනය වන වැලකි. කොළ පැහැති කඳහෙි තියුණු කටු පිහිටා තිබේ. සරල ඒකාන්තර පත්‍රවල පත්‍ර තලය දිළිසෙන සුලුය. ඇතැම් විට පත්‍රමත සුදු පැහැති පුල්ලි දැක ගත හැකිය. පත්‍ර නටුව සමීපයෙන් හට ගන්නා පහුරු ආධාරක ශාක මත පැතිරී වර්ධය වීමට උපකාරී වේ.  කොළ පැහැති මල් පුෂ්ප මංජරියක හට ගනී. ඵලය මදක් ගෝලාකාර බදරියකි. පොකුරු වශයෙන් දක්නට ලැබෙන කොළ පැහැති ගෙඩි ඉදෙන විට ක්‍රමයෙන් රතු පැහැයට සහ කළු පැහැයට හැරෙයි. ගෙඩියක් තුල බීජ දෙකක් පමණ පිහිටයි. කබරොස්ස Smilacaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

වාතරක්ත, සන්ධිගත වාත රෝග, ගෙඩි, වණ, පිළිකා, චර්ම රෝග, අක්ෂි රෝග සන්ධි ඉදිමුම්, ඔඩු සහිත තුවාල, බල්ලන් සපා කෑම වැනි රෝග අවස්ථා සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී කබරොස්ස ශාක කොටස් භාවිතා කරයි. මෙහි මුල්, දඬු, ගැට, කොළ, දළු, අල සහ සම්පූර්ණ ශාකයමත් ඔසු පිණිස ගනී. කබරොස්ස යොදා නිපදවන අරිෂ්ට, චූර්ණ, රසායන වර්ග රැසකි. චීන අල නම් ඖෂධය නොමැති විට ඒ වෙනුවට කබරොස්ස භාවිතා කළ හැකි බව සඳහන් වේ. කබරොස්ස දේශීය කෘෂිකාර්මික කටයුතුවල යෙදෙන කෙම් ක්‍රම සඳහා මෙන්ම භූත විද්‍යා කටයුතු සඳහා ද උපයෝගී කර ගන්නා ශාකයකි. මුත්‍රකාරක, ස්වේදජනක, අග්නිකාරක, ඉදිමුම් නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන ආදී ගුණයන් සහිතයි.

දේශීය ජලභීතිකා වෙදකමේ රෝග විනිශ්චය සඳහා කබරොස්ස මුල් උපයෝගී කර ගනී. සපන ලද බල්ලාගේ විෂ ඇති නැති බව දැන ගැනීම පිණිස කබරොස්ස මුල් ඇල් දියෙන් ගලගා දෂ්ඨ ස්ථානයේ මතුපිට ආලේප කරයි. මෙම පරීක්ෂණයට අනුව විනාඩි 30 ක් පමණ කාලයකදී දෂ්ඨ ස්ථානයේ අමුතු වේදනාවක් හට ගනී නම් සපාකෑවේ පිස්සු බල්ලෙකු බව නිගමනය කරයි.  

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු සහ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන්  

Read More

උගුරැස්ස [Uguressa] (Flacourtia indica)

උගුරැස්ස මීටර් 10 දක්වා උසට වර්ධනය වන ශක්තිමත් කඳක් සහිත බහුවාර්ෂික ශාකයකි. මෙහි කඳෙහිත් ළපටි රිකිලිවලත් තියුණු කටු පිහිටා තිබේ. ළා දුඹුරු පැහැති පොත්ත සිනිඳු ය. හරිත පැහැ මදක් දිළිසෙන ස්වභාවයෙන් යුක්ත පත්‍රවල පත්‍ර දාරය දැති සහිතය. ඉතා කුඩා මල් කහ පාටට හුරු සුදු පාටින් යුක්ත වන අතර ඒවා ද්වීලිංගිකය. ගොලාකාර කොළ පැහැති ඵලය ඉඳුණු පසු තද දම් පැහැයක් ගනී. කැලෑබද ප්‍රදේශවල වැවෙන මෙම දේශීය උගුරැස්ස ශාකයේ ගෙඩි කුඩා වන අතර මෙකල නිවෙස්වල සුලභව වගා කර ඇති Flacourtia jangomas නම් විදේශීය උගුරැස්ස විශේෂයෙහි ගෙඩි එමෙන් කිහිප ගුණයක් විශාලය. පැණි රසැති මදක් කහට රසයෙන් යුත් ඉදුණු උගුරැස්ස ගෙඩි රසැති ගුණැති පළතුරකි. උගුරැස්ස යුෂ බුදුන්වහන්සේ භික්ෂූන්වහන්සේලාට නොකල්හි වැළඳීමට සුදුසු යැයි අනුදැන වදාල අෂ්ටපාන වලින් එකකි. උගුරැස්ස Flacourtiaceae කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. 

සෙංගමාලය, ප්ලීහා රෝග, වාත රෝග, ඇදුම, පීනස, ක්ෂය රෝගය, දියවැඩියාව, මුත්‍ර දෝෂ, සෙම් රෝග, අක්ෂි ආබාධ, පිපාසය, අතීසාරය, හිසරදය, වමනය සහ ඔක්කාරය ආදී රෝග අවස්ථා සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ප්‍රධාන වශ්‍යයෙන්උගුරැස්ස ගෙඩි, පොතු සහ කොළ යොදා සෑදූ ඖෂධ භාවිතා කරයි. ඉඳුණු උගුරැස්ස ගෙඩි යොදාගෙන සාදා ගන්නා පරුෂ්‍යාදී පැණිය කුඩා දරුවන්ගේ උගුරේ සෙම ගතිය, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, කැස්ස සහ පීනස ආදි රෝගයන්ට ගුණදායක ය. තවද ප්‍රසූතියෙන් පසුව ඇතිවන වාත වේදනා ආදිය සමනය කිරීම සඳහා උගුරැස්ස ඇට යෙදූ ඖෂධ ද, කැඩුම් බිඳුම් වෙදකම සඳහා උගුරැස්ස මුලේ පොතු ද භාවිතා කරන බව සඳහන්.උගුරැස්ස ආහාර රුචිය ඇතිකරවන කුසගිනි වඩවන ගුණ සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

වැටකේ [Wetake] (Pandanus kaida)

ස්ත්‍රී ශාකය

මෙය බොහෝ දුරට වෙරළබඩ ප්‍රදේශ ආශ්‍රිතව සහ දියසීරාව සහිත පහත් බිම්වල වැවෙන දිගු පත්‍ර සහිත බහුවාර්ෂික ශාකයකි. මෙහි පිරිමි ශාකය දුනුකෙයියා යනුවෙන්ද ස්ත්‍රී ශාකය වැටකෙයියා යනුවෙන්ද වර්ග දෙකක් ලෙස හඳුන්වා ඇත. වැටකේ ශාකයේ කඳෙන් පහලට ඇදෙන ආධාරක මුල් රැසකින් එය පොළවට සම්බන්ධ වී තිබේ. පත්‍රයක් අඩි 4-5 දක්වා දිගු වන අතර පත්‍ර දාරයෙහි කටු වැනි ව්‍යුහයන් පිහිටා තිබේ. අලංකාරවත් පුෂ්ප මංජරිය ඉතා සුවඳවත් ය. කොළ පැහැති වැටකේ ඵලය ඉදුණු විට තැඹිලි පැහැයක් ගනී. වැට‍කේ Pandanaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

උණ, අපස්මාරය, ශ්‍රවණ ආබාධ, අක්ෂි රෝග, අජීර්ණය, කුසගිනි මදිකම, ඉරුවාරදය, දියවැඩියාව, මානසික රෝග, අර්ශස්, කුෂ්ඨ රෝග, වණ, ආමවාතය, මුත්‍ර අඩස්සිය, කැඩුම් බිඳුම් ආදී රෝග තත්වයන් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී වැටකේ ශාකයේ මුල්, අල, මල්, දඬු, ගෙඩි, ඇට ආදිය යොදා තැනූ ඖෂධ භාවිතා කරයි. වැටකේ මොලයට හිතකරයි. රුධිරය පිරිසිදු කරයි. වාජීකරණයි. ස්වේද ජනකයි. වේදනා සමනය කරයි.

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ වෙනත්
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන්

පිරිමි ශාකය

Read More

ගංසූරිය [Gansuriya] (Thespesia populnea)

ඇතැම් පළාත්වල සූරිය යනුවෙන්ද හඳුන්වන ගංසූරිය මීටර් 15 පමණ උසට වර්ධනය වන දේශීය ශාකයකි. කඳේ පිට පොත්ත රළු වන අතර වා සිදුරු සහිතයි. තද කොළ පැහැයෙන් යුතු සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටා තිබේ. පත්‍ර හැඩය අණ්ඩාකාර - හෘදයාකාර ය. සෙ.මි 12 පමණ දිගට වැඩෙන පත්‍රවල කෙලවර තියුණ උල් හැඩයක් ගනී. තනි තනිව හට ගන්නා ද්විලිංගික පුෂ්ප කහ පැහැති වන අතර පරවන විට රෝස රතු පැහැයකට හැරේ. වසර පුරා මල් දැගත හැකිය. ඵලය ගෝලාකර නොපැලෙන ස්ඵෝටිකාවකි. අණ්ඩාකාර හැඬයෙන් යුත් බීජ බූව සහිතය. සෙවණ සහ අලංකාරය සඳහා ද සිටුවිය හැකි ගංසූරිය ශාකය Malvaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

ගංසූරිය ප්‍රධාන වශයෙන් චර්ම රෝග සහ කැඩුම් බිඳුම් වෙදකමේදී භාවිතා කරයි. දද, කුෂ්ට, හොරි, ගෙඩි, වණ, තුවාල, ඉදිමුම්, අර්ශස්, උදරයෙහි වාතය එකතු වීම සහ කැඩුම් බිඳුම් වෙදකම සඳහා මෙම ශාකයේ කොළ, මුල්, මල්, ගෙඩි සහ පොතු ආදිය යොදා ගනී. ගංසූරිය කොළ සහ පොතු තැම්බූ ජලයෙන් සෙදීමෙන් තුවාල සුව වීම ඉක්මන් කරයි. යෝනි ප්‍රදාහයට පොතු තැම්බූ ජලයෙන් සේදීම ගුණය. සමේ රෝගවලදී ගංසූරිය පොතු කෂාය හෝ පොතු තැම්බූ වතුරෙන් සේදීම ප්‍රශ්ස්ථය. එමෙන්ම ගංසූරිය භාවිතා කර සාදා ගන්නා පැණිය චර්ම රෝග සඳහා යෙදිය හැකි තවත් ඖෂධයකි. කොළ පොතු වියළා කුඩුකරගත් චූර්ණය තේ වෙනුවට භාවිතා කල හැකි ඖෂධීය පානයකි. ගංසූරිය කොළ, පොතු, ගෙඩි තැම්බූ ජලය පානය කිරීමෙන් රුධිරය පිරිසිදු වේ. එය සියළු චර්ම රෝග සඳහා ගුණදායක ය. ගංසූරිය වේදනා නාශක, විෂබීජ නාශක, මුත්‍ර කාරක, විරේචක ආදී ගුණයන් සහිතයි.

තුවක්කුවල ලී මිට සෑදීමට මෙන්ම උදළු, පිහියා වැනි ගැමි කෘෂිකාර්මික උපකරණවල මිටවල් සෑදීමටත් ගංසූරියා ලීය යොදා ගනී. මෙම කොළ පලාවක් ලෙස කෑමට ගත හැකිය. දල්ල මලවා කෑමට ගැනීමෙන් පණු රෝග නැසෙන බව ගැමියන්ගේ අත්දැකීමකි. ගංසූරිය මල් හා ගෙඩි වලින් සිලක්, වූල් හා සේද රෙදි සඳහා යෙදිය හැකි ඩයි වර්ග නිපදවයි. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More