දේශීය ඖෂධ ශාක හඳුනා ගෙන භාවිතාවන් ගැන දැනුවත් වෙමු

  • කෙකටිය [Kekatiya] (Aponogeton crispus)

    Aponogeton නම් උද්භිද ගණයට අයත් ශාක විශේෂ හයක් ලංකාවෙන් හමුවන අතර ඒ සියල්ල පොදුවේ කෙකටිය නමින් හඳුන්වයි.

  • ඇඹුල් දොඩම් [Embul Dodam] (Citrus aurantium)

    ඇඹුල් දොඩම් මීටර් 10 පමණ උසට වැඩෙන සිහින් අතු සහිත කුඩා ශාකයකි. ළපටි අතුවල සෙ.මි. 5-8 පමණ දිග තියුණු කටු පිහිටා තිබේ.

Sunday, August 26, 2018

සන්නිනායම් [Sanninayam] (Vernonia anthelmintica)

සන්නිනායම් සෘජු කඳක් සහිතව මීටර් 0.5-1.5 පමණ උසට වැඩෙන කුඩා වාර්ෂික පැළෑටියකි. දාර සහිත කඳේ බූවක් පිහිටයි. ඒකාන්තරව පිහිටන සරල පත්‍ර‍ ඉලිප්සාකාර-ප්‍ර‍ත්‍යණ්ඩාකාර හැඩයක් ගනී. පත්‍ර‍යක් දිගින් සෙ.මි. 7-13 සහ පළලින් සෙ.මි. 2-5 පමණ වේ. පත්‍ර‍ දාරය තියුණු දැති අකාර වන අතර පත්‍ර‍ අග්‍ර‍ය තිව්‍ර‍හෝ අතිතීව්‍ර‍ වේ. පුෂ්ප මංජරිය සමතලීය ශීර්ෂකයකි. මල් නිල් දම් පැහැති ය. ඵලය චර්මලයකි. දිගැටි කුඩා බීජ කළු දුඹුරු පැහැති ය. සන්නිනායම් Asteraceae උද්භිද කුලයට අයත් අප රටට හඳුන්වාදී වගාකර ඇති ඖෂධීය වටිනාකම් රැසක් සහිත පැළෑටියකි.

සන්නිනායම් හැඳින්වීමට යොදන සෝමරාජි නම් පර්යාය නාමය බාකුචි (Cullen corylifolium) සඳහා ද යොදා ගන්නා බවත්, මෙම වර්ග දෙකේ ගුණවල සමානත්වයක් ඇතත් නිවැරදි ලෙස සෝමරාජි පර්යාය යෙදිය හැක්කේ සන්නිනායම් සඳහා බවත් විශේෂයෙන් සඳහන් කර ඇත.

පණු රෝග, කුසගිනි මදිකම, කුෂ්ඨ කණ්ඩු පාමා දද ඇතුළු චර්ම රෝග, රුධිර දෝෂ, මුත්‍ර‍ පිටනොවීම, කාන්තා රෝග, උණ, හික්කා, කැස්ස, ඇදුම, අක්ෂි රෝග, ගුල්ම රෝග, ඉදිමුම්, වාත රෝග, වණ ආදියට ප්‍ර‍තිකාර කිරීම සඳහා සන්නිනායම් ශාකයේ ඇට, කොළ සහ මුල් භාවිතා කරයි. සන්නිනායම් පණුවන් නසන, චර්ම රෝග සුව කරන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, මුත්‍ර‍කාරක, විෂ නසන, විරේචක ආදී ගුණයන් රැසක් සහිතයි. සෝමරාජ තෛලය, සෝමරාජ සෘතය, මකුළු ඇට ආදි ලේපය සන්නිනායම් යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය.

ඉදිමුම්, කැසීම්, ලප කැලැල් ආදියට සන්නිනායම් ඇට අඹරා ගෑම හෝ ඇට දෙහි ඇඹුලින් අඹරා පැලැස්තර එළීම සිදු කරයි. බඩ පිපීම, උණ, කැස්ස, හික්කා, ඇදුම, අක්මා රෝග, ශරීර දුර්වලතාවය ආදියට සන්නිනායම් ඇට තලා ලබා ගන්නා යුෂ බීමට දෙයි. නිතර නාසයෙන් දියර ගැලීමට මෙම කොළ ඉස්ම බීමට දෙයි. සුදු කබර රෝගයට හිරියල් ග්‍රෑම් 4 ක් සහ සන්නිනායම් ඇට එමෙන් හතර ගුණයක් (ග්‍රෑම් 16) ගෙන ගව මුත්‍ර‍වලින් අඹරා ආලේප කළ යුතුය. සන්ධි ඉදිමීමට සන්නිනායම් මුල් සහ කොළ අඹරා ආලේප කරයි. කුසගිනි මදිකමට, මුත්‍ර‍ පිටනොවීමට සහ ශරීර ශක්තිය වර්ධනයට සන්නිනායම් ඇට චූර්ණය ග්‍රෑම් 10-30 ප්‍ර‍මාණයක් ජලය සමඟ පානය කළ යුතුය. මුත්‍ර‍ දැවිල්ල, උදර වේදනාව, උණ සහ මව්කිරි සම්බන්ධ ගැටළු සඳහා  සන්නිනායම් ඇට චූර්ණය යොදා ප්‍ර‍තිකාර කරයි. පක්ෂඝාත, ඉදිමුම් සහිත වණ ආදියට ඇට චූර්ණය අඹරා පැලැස්තර දමයි. කුෂ්ඨ සහ කිටභ රෝගයට ඇට චූර්ණය, කළු තල චූර්ණය සමඟ ග්‍රෑම් 3-4 ක් මඳ උණුසුම් ජලයෙන් අඹරා ආලේප යුතුය. 

සන්නිනායම් පණු රෝග බොහොමයක් සඳහා භාවිතා කරන ඵලදායී ඔසුවකි. වටපණු රෝගයට සන්නිනායම් ඇට චූර්ණය ග්‍රෑම් 40-60 ක්, මී පැණි ග්‍රෑම් 80-120 ක් සමඟ අනා කෑමට දෙයි. කොකුපණුවන්ට ඇට චූර්ණය ග්‍රෑම් 80 පමණ එඬරු තෙල් ස්වල්පයක් සමඟ දෙයි. සූත්‍ර‍ ක්‍රිමි හෙවත් කිරිපණු රෝගය සඳහා සන්නිනායම් ඇටවලින් ලබාගන්නා තෙල් (රෙසිනය) ග්‍රෑම් 5-10 දෙයි. රවුම් පණු රෝගයට සන්නිනායම් ඇට චූර්ණය සහ ඇත්තෝර ඇට චූර්ණය සමව ගෙන දෙහි ඇඹුලෙන් අඹරා ආලේප කළ යුතුය. 

සන්නිනායම් ඇට සත්ව වෙදකම සඳහා සුලබව යොදා ගන්නා ඔසුවක් බවත්, සතුන්ගේ උදර වේදනා, අජීර්ණ රෝග, බඩ පිපුම, උදර ඉදිමුම් ආදියට ඉතාම ගුණදායක බවත් සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර‍_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Sunday, August 19, 2018

සේරු [Seru] (Premna tomentosa)

රේරු සහ බූ සේරු යනුවෙන්ද හඳුන්වන සේරු පඳුරක සිට මීටර් 4-16 දක්වා උසට වැඩෙන කුඩා හෝ මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ ශාකයකි. කඳෙහි විශ්කම්භය සෙ.මි. 25-40 දක්වා විය හැකිය. පොත්ත අළු හෝ කහ පාටට හුරු තද දුඹුරු පැහැති ය. ළපටි අතුවල දුඹුරු පැහැති ඝණ බූවක් දක්නට ලැබේ. පතනශීලි සරල පත්‍ර ද්වීකාන්තරික සම්මුඛව පිහිටයි. පත්‍ර නටුව කහ පාටට හුරු ඝණ බූවකින් වැසී පවතී. පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි. 3-35 දක්වාත් පළලින් සෙ.මි. 2.6-22 දක්වාත් වර්ධනය වේ. පත්‍ර හැඩය අණ්ඩාකාර සිට අණ්ඩාකාර-අායත විය හැකිය. පත්‍ර තලය දෙපසම කහ පාටට හුරු බූවක් දක්නට ලැබේ. අග්‍ර‍ස්ථීයව හට ගන්නා පුෂ්පමංජරිවල කුඩා සුදු පැහැති මල් රාශියක් හට ගනී. ඵලය ඉදුණු පසු කළු දම් පැහැයක් ගන්නා බදරියකි. සේරු Verbenaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

කැඩුම් බිඳුම්, සර්ප විෂ, තුවාල, අක්ෂි රෝග, දියවැඩියාව, බාහිර ලේ වහනය ආදියට ප්‍ර‍තිකාර කිරීම සඳහා සේරු ශාකයේ කොළ, මුල් පොතු ආදිය භාවිතා කරයි. මහ තුවාල තෙල, හෙනරාජ තෛලය සේරු යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය. 

සේරු කොළ අඹරා බැඳීමෙන් තුවාවලින් ලේ වහනය වීම නවතී. කැපුනු වණ සඳහා සේරු දළු, කුඩුමිරිස්ස කොළ සහ පොතු, වැල් කැප්පෙටියා කොළ සහ පොතු, පරණ ගොරකා, යකිනාරං කොළ යන මේවා පුළුස්සා අළු ගෙන කැපුනු වණයට ලෑම හෝ මෙම ඖෂධ වර්ග කොටා මලවා තුවාලයට තබා බැඳීම ප්‍ර‍ත්‍යක්ෂ ප්‍ර‍තිකාරයන් බව දක්වා ඇත. සේරු කොළ වියළා තේ මෙන් පානය කිරීම දියවැඩියාවට ගුණ බව සඳහන්. කැඩුම් බිඳුම් වෙදකමේදී කැඩුනු අස්ථි සවිවීමටත්, ඉදිමුම් බැසීමටත් සේරු දළු, කහ, ලුණු දමා කොටා මලවා බඳියි. ඕනෑම විෂකට සේරු, එරබදු, දියකිරිල්ල යන මේවායෙහි කොළ දෙහි ඇඹුලෙන් හෝ ලුණු දියෙන් අඹරා ආලේප කළ යුතුය. සේරු ලී කැඩුම් බිඳුම් වෙදකමේදී අස්ථි සකසා තබා බඳින පතුරු සෑදීමටත්, ඇතැම් කෂාය වර්ග සෑදීමේදී කෂාය කොටුව ලෙසත් භාවිතා කරයි. 

විදේශීයව දරු ප්‍ර‍සූතියෙන් පසු මවගේ සුවතාවය සඳහා සේරු මුල් සහ කොළ යෙදූ කෂාය භාවිතා කරන බවත්, කොළ තුවාල සඳහාත් පොතු පාචනය රෝගයටත් ප්‍ර‍තිකාර කිරීමට යොදා ගන්නා බවත්, වියළි සේරු ශාක කොටස් දළඹුවන් ගෑවීම නිසා ඇතිවන ආසාත්මිකතාවයන් සමනය කිරීමට යොදා ගන්නා බවත් සඳහන්. ගැමියන් කෙසෙල් කැන් ඉදවා ගැනීම සඳහාත්, හොද කොළ පොහොරක් ලෙසත් සේරු කොළ භාවිතා කරයි. සේරු ලී දැව සඳහා අවශ්‍යතා සඳහා යොදා ගත හැකි ය. 

මූලාශ්‍ර‍_ තල්පතෙ පිලියම්, ඔසුපැළ හඳුනා ගනිමු සමූහයේ සංවාදයක් ඇසුරෙන් සහ අන්තර්ජාලයෙන්
Share:

Monday, August 13, 2018

වැල්මදට [Welmadata] (Rubia cordifolia)

වැල්මදට සිහින් චතුරශ්‍රාකාර කඳකින් යුත් දිගු මූල පද්ධතියක් සහිත බහු වාර්ෂික වැල් ශාකයකි. මධ්‍යය රතු පැහැති, විගසින් කැඩී යන දුර්වල කඳ මීටර් 6 ක් පමණ දිගට වර්ධන වේ. කඳෙහි පැහැදිළි ගැට දැකගත හැකිය. ගැට අසලින් පත්‍ර සහ පර්ශු හට ගනී. පර්ශු මත කුඩා කටු වැනි ව්‍යුහ දැකගත හැකිය. අණ්ඩාකාර හෝ ප්‍රත්‍යණ්ඩාකාර හැඩයෙන් යුත් සරල පත්‍ර වලයාකාර ගොනු වශයෙන් පිහිටා තිබේ. බොහෝ විට එක් ගොනුවක පත්‍ර 4 ක් පිහිටන අතර ඇතැම් විට 6 හෝ 8 පමණ පිහිටන අවස්ථාද හමු වෙයි. පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි. 2-5 හෝ ඇතැම් විට 9 දක්වා වර්ධනය වන අතර පළල සෙ.මි. 1-1.25 හෝ ඇතැම් විට 4 දක්වා වර්ධනය විය හැකිය. පත්‍ර තලය මතුපිට සිනිඳු දැඩි බූවක් පිහිටයි. කෙටි ද්වීශාඛී බහු අක්ෂමය පුෂ්ප මංජරී අග්‍රස්ථීයව සහ කක්ෂීයව හට ගනී. පෙති 5 ක් සහිත කුඩා මල් කොළ පාටට හුරු කහපාට ය. කොළ පැහැති, මාංසල ඵලය මේරීමේදී දම් පැහැයටත්, හොඳින් ඉදුණු පසු කළු පැහැයට හුරු දම් පැහැයටත් හැරේ. සංස්කෘතෙන් මංජෂ්ටා යනුවෙන් ද හඳුන්වන වැල්මදට Rubiaceae උද්භිද කුලයට අයත් දුර්ලභ දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

චර්ම රෝග, කුසගිනි මදිකම, ආහාර දිරවීමේ දෝෂ, අතීසාර, පණු රෝග, ප්‍රමේහ, රුධිරය දූෂණය වීම, රක්ත පිත්ත, වණ, පිලිකා, පිලිස්සුම් වණ, අංශභාග, පාණ්ඩුව, අභිඝාත ආදී රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී වැල්මදට ශාකයේ විශේෂයෙන් මුලුත්, මුල් සහිත සම්පූර්ණ වැලත් භාවිතයට ගනී. වැල් මදට කුෂ්ඨ නසන, දීපන, ස්තම්භන, පණුවන් නසන, මව්කිරි ශෝධනය කරන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, ගර්භාෂය උත්තේජනය කරන, ආර්ථවය ඇති කරවන, ශරීර වර්ණය යහපත් කරවන, විෂ නසන, රසායන ආදී ගුණයන් සහිතයි. 

ලේ සමඟ මුත්‍ර පිටවීමට වැල්මදට සහ සුදුහඳුන් කෂාය බොන්නට දෙයි. පිළිස්සුම් තුවාල නිසා හටගත් වණවලට වැල්මදට, සුදුහඳුන්, මුරුවා මුල් යන මේවායෙන් පිසගත් ගිතෙල් ආලේප කළ යුතුය. සම මතුපිට ලප හා අසාමාන්‍ය වර්ණ ඇති වීමට වැල්මදට මුල් අඹරා සාදාගත් ප්‍රලේපය මී පැණි සමඟ මිශ්‍ර කර ආලේප කරයි. අස්ථි බිඳුම්වල දී ඇති වන වේදනාව සහ ඉදිමුම් සමනයට වැල්මදට සහ වැල්මී මුල් අඹරා කන්ජික සමඟ තලපයක් ලෙස ආලේප කළ යුතුය. වණ පිලිකා, පිළිස්සුම් ආදියට වැල්මදට, රත්හඳුන් සහ නියඳ මුල් සමව ගෙන ගිතෙල් සමඟ සාදා ගන්නා තලපය ආලේප කරයි. අභිඝාත සඳහා වැල්මදට මුල් විනාකිරෙන් අඹරා ආලේප කරයි. කුෂ්ඨවලට වැල්මදට මී පැණියෙන් අඹරා ආලේප කරයි. වැල් මදට චූර්ණය මී පැණියෙන් අනා ගෑමෙන් කුරුලෑ සමනය වේ. 

අප්‍රිකාවෙහි වැල්මදට කොළවල සහ මුලෙහි යුෂ පෙනහලු මතුපිට ඇති සියුම් චර්මාවරණයේ දැවිල්ල සහ පපුවේ වෙනත් දැවිලි ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමට භාවිතා කරයි. සියලූම ඖෂධීය තෙල් වර්ග භාවිතය සඳහා ප්‍රථමයෙන් පිළියෙල කිරීමේදී ඒවා වැල්මදට සමඟ තම්බා ගත යුතු බව සඳහන් කර ඇත. ගැමියන් වැල්මදට ගුප්ත බලපෑම්වලින් මිදීම සඳහා යොදා ගත හැකි බව විශ්වාස කරන අතර ඇස්වහ වැනි දෝෂවලින් මිදීමේ අරමුණෙන් කුඩා දරුවන්ගේ සහ සුරතල් සතුගේ ගෙලෙහි මෙම වැලක් බැඳ තබන බව සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන්
Share:

Sunday, August 5, 2018

මුරුවා [Muruwa] (Marsdenia tenacissima)

මුරුවාදූල් යනුවෙන්ද හඳුන්වන මුුරුවා මීටර් දෙකක් පමණ දිගට වැවෙන ඝන බූවක් සහිත ඉතා ශක්තිමත් බහු වාර්ෂික වැල් ශාකයකි. හෘදයාකාර හැඩැති තරමක් විශාල සරල පත්‍ර සම්මුඛව පිහිටා තිබේ. පත්‍ර තලය දිගින් සෙ.මි. 7-18 සහ පළලින් සෙ.මි. 6-16 දක්වා වර්ධනය වේ. පත්‍ර තලයේ ඉහල පෘෂ්ඨයේ සිනිඳු බූවක් ද, යටි පෘෂ්ඨයේ ඝන බූවක්ද පිහිටයි. බූව සහිත පත්‍ර නටුව සෙ.මි. 5-9 දක්වා දිගු වේ. කොළ පාටට හුරු කහ පාට ද්වීලිංගික මල් කක්ෂීයව හට ගනී. ඵලය සෙ.මි. 8 පමණ දිග දැඩි බූවක් සහිත සිලින්ඩරාකාර කරලකි. මුරුවා  Apocynaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

හොරි, දද, කුෂ්ඨ, කඩුවේගන්, ගොනෝරියා අැතුළු චර්ම රෝග, මැලේරියාව, සෙංගමාලය, ආහාර අරුචිය, පණු රෝග, හෘද රෝග, දියවැඩියාව, සන්ධි ආබාධ ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා මුරුවා ශාකයේ කොළ, වැල සහ මුල් බාවිතා කරයි. මුරුවා කුෂ්ඨ සහ පණුවන් නසන, මව් කිරි ශෝධනය කරන, තුන් දොස් සමනය කරන ගුණ සහිතයි. 

හොරී ,දද,කුෂ්ඨ,කඩුවේගන් අාදී ශරීර ගත ලේ විශ වීමෙන් හා කෘමීන්ගෙන් බෝ වන රෝග වලට මේ දඩු තැම්බූ වතුරෙන් දිනපතා උදේ සවස තුවාල (බිබිලි) තුලට බෙහෙත් වතුර වදින සේ සේදිමෙන් සම්පූර්ණ සුවය ලබාගත හැකිය. මැලේරියා රෝගය සඳහා මුරුවා වැල් කලං 12 ගෙන පත අට එකට සිඳුවා උදෙ සවස දින කීපයක් පානය කිරීමෙන් එම රෝගයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම මිදිය හැකි බව සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර_ දේශීය වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂය සහ ඔසුපැළ හඳුනා ගනිමු සමූහයේ පලවූ සංවාදයක් ඇසුරින් (අදාල සංවාදය
ගෙඩි සහිත සේයාරුව_ වෛද්‍ය සංජීව රුපසිංහ මහතාගෙන්
Share:
Powered by Blogger.

Followers

Recent Posts

Unordered List

Pages

Theme Support