එළ පිටවක්කා [Ela Pitawakka] (Phyllanthus debilis)

මෙය සෙ.මි. 60 දක්වා ඉහලට වර්ධනය වන වාර්ෂික පැළෑටියකි. පත්‍ර නෙල්ලි කොළවලට යම් තරමකින් සමාන වන හෙයින් බිංනෙල්ලි යනුවෙන්ද හඳුන්වයි. පක්ෂවත් සංයුක්ත පත්‍රවල නාරටිය යටි පැත්තෙහි කුඩා පුෂ්ප හටගනී. එවායින් කුඩා ඵල රාශියක් හට ගන්නා අතර එයින් ඇතිවන බීජ මගින් ව්‍යාප්තිය සිදුවේ. එළ පිටවක්කා Euphorbiaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

තුවාල, ක්ෂය රෝගය, පාණ්ඩුව, කැස්ස, ඇදුම, අක්ෂි රෝග, සෙංගමාලය, ඉදිමුම්, විසප්පු, හොරි පණුකැවිලි ආදී සමේ රෝග, නාග විෂ, අක්මා රෝග, මලබද්ධය, උණ, අම්ලපිත්තය (ගැස්ට්‍රයිටීස්), කුසගිනි මදිකම, ආහාර අරුචිය, ආර්තව ගැටළු, ගර්භාෂ රෝග, අස්ථි බිඳුම්, මුත්‍රා රෝග, ගොනෝරියා ආදී රෝග අවස්ථා රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී මෙම ශාකයේ කොළ, මුල්, ඇට සහ සම්පූර්ණ ශාකය එකවරමත් භාවිතා කරයි. මුත්‍රකාරක සහ රුධිරය පිරිසිදු කරන ගුණ සහිතයි. විසප්පු සඳහා මුලු පැළෑටියම ඇල් දියෙන් අඹරා ගෑම සරල ප්‍රතිකාරයකි.

මූලාශ්‍ර_ ආයුර්වේද ඖෂධ සංග්‍රහය සහ වෙනත්

Read More

ගැට තුඹ [Geta Tumba] (Leucas zeylanica)

ගැට තුඹ සෙ.මි 50 ක් දක්වා උසට වැවෙන කුඩා වාර්ෂික පැළෑටියකි. ඇතැම් විට පඳුරක් ආකාරයෙන්ද වර්ධනය වේ. කුඹුරු ආශ්‍රිතව බහුලව දැකගත හැකිය. මෙම ශාකයේ පත්‍ර සහ කඳ සියුම් බූවකින් වැසී ඇත. දිගැති පත්‍රයක් සෙ.මි 9 දක්වා දිගු වේ. ද්වීලිංගික වූ පුෂ්ප සුදු පැහැතිය. මෙය මැල්ලුමක් ලෙස මෙන්ම ව්‍යාංජනයක් ලෙසද ආහාරයට ගත හැකිය. බීජ මගින් ව්‍යාප්තිය සිදුවේ. ගැටතුඹ Lamiaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ආහාර අරුචිය, කුසගිනි මදි කම, උදරාබාධ, හිසදරය, චර්ම රෝග, තුවාල, කරකැවිල්ල, උඳුගොව්වා කෑම, සර්ප විෂ, පිස්සු බලු විෂ ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට මෙම ශාකයේ කොළ සහ මුල් භාවිතා කරයි. ගැට තුඹ ව්‍යාංජනය පණු රෝගවලට ගුණදායකය. බඩ බුරුලෙන් යන විට ගැට තුඹ ආහාරයට ගැනීමෙන් සුවය ලැබිය හැකිය. තරබාරු බව අඩු කිරීමේ හැකියාවක්ද මෙම ශාකය සතුව පවතී. එළකිරි උණුකරද්දී ගැට තුඹ මුල් දෙක තුනක් එක් කර ගැනීම මගින් කිරි දිරවීමේ පහසුව ඇති කරවයි. ගැට තුඹ වාතය පහ කරන ගුණ සහිතයි.

සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාවට සහ කැස්සට ගැට තුඹ මල් දෙමිටක් පමණ ගෙන වතුර අඬු කෝප දෙකහමාරක් පමණ දමා තම්බා පානය කිරීම, අජීර්ණයට සහ බඩබුරුලෙන් යෑමට ගැට තුඹ ගස් දෙකතුනක් හොදින් සෝදා පිරිසිදු කර වනේ කොටා කෙසෙල් කොළයක දවටා උණුඅළු පල්ලේ දමා තම්බා නිවුණු පසු ඉස්ම මිරිකා මී පැණි දමා බීම සහ ගැට තුඹ කුඩා පැළ ගෙන අඹරා තැම්බුම් හොද්දක් සකසා පානය කිරීම, සමේ රෝගවලට ගැට තුඹ කොළ මිටක් ගෙන අමුකහ කැබැල්ලක් දමා කොටා මිරිකා ගත් යුෂ මදක් රත් කර රෝගය පවතින තැන්වල ආලේප කිරීම, බඩ රිදීමට සහ බඩ පිපීමට ගැට තුඹ මුල් සහ බෙලි මල් මිට බැගින් ගෙන පානය කිරීම, සෙංගමාලයට හීනටි සහල්වලින් කැඳ සාදා එයට ගැට තුඹ ගස් කොටා මිරිකාගත් යුෂ එක්කර මඳ වේලාවක් රත්කර පානය කිරීම, කල්ගිය තුවාලවලට ගැට තුඹ කොළ අමු කහ සමව ගෙන තම්බා ගත් ජලයෙන් තුවාලය සේදීම මෙම ශාකය භාවිතා කර සිදුකළ හැකි සරල ප්‍රතිකාර කිහිපයකි. 

Read More

ඉත්ත / ඉත්තෑ [Itta / Itte] (Schefflera stellata)

දේශීයව ඉත්ත / ඉත්තෑ යනුවෙන් හඳුන්වන එකම ගණයට අයත් ශාක විශේෂ දෙකක් ඇති අතර සුලබව හමුවන්නේ මෙම Schefflera stellata නම් ශාකයයි. Schefflera hererobotrya නම් අනෙක් විශේෂය අප රටට ආවේනික වූවකි. ඉත්තෑ පඳුරක් ලෙස වැවෙන බහුවාර්ෂික ශාකයකි. බොහෝ විට ගල් පර්වත ආශ්‍රිතව දැක ගත හැකිය. පාණිවත් සංයුක්ත පත්‍රවල පත්‍රිකා දිළිසෙන සුලු ය.   පත්‍ර සහ කඳ අඳුරු කොළ පැහැයෙන් යුක්තය. අලංකාර පුෂ්පමංජරියක හට ගන්නා මල් ලා කහ පැහැතිය. කොළ පැහැති ළපටි ගෙඩි මේරිමත් සමග තැඹිලි, රතු වර්ණයන්ට හැරේ. ඉත්තෑ වැල් යනුවෙන්ද හඳුන්වන මෙම ශාකය Araliaceae කුලයට අයත් ය. 

මෙහි කොළ විෂ වෙදකම, කැඩුම් බිඳුම්, චර්ම රෝග, ආතරයිට්ස්, ඇදුම, අධික රුධිර වහනය ආදී රෝග අවස්ථා සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගනී. මවක් දරුවකු ලැබුණු පසු ඖෂධීය ශාක වර්ග කීපයක කොළ තම්බා එම වතුරින් නැහැවීම හෙවත් "කොළ වතුර නැහැවීම" සඳහා ද ඉත්තෑ කොළ යොදා ගනී. මෙම කොළ මස්පිඩු ලිහිල් කිරීමට උපකාරී වේ. වේදනා නාශක ගුණ සහිතයි. 

Read More

මී [Mee] (Madhuca longifolia)

මී මල් 

දේශීයව මී යනුවෙන් හඳුන්වන Madhuca උද්භිද ගණයට අයත් ශාක විශේෂ 7 පමණ හමුවන අතර එයින් විශේෂ 4 ක් අප රටට ආවේනික වේ. මෙම ලිපියෙන් සාකච්ඡා කරනුයේ එයින් ප්‍රකටම ශාකය ලෙස සැලකිය හැකි මී / තෙල් මී යනුවෙන් හඳුන්වන Madhuca longifolia ගැනයි. මී සෘජු කඳක් සහිතව මීටර් 20 පමණ ඉහලට වර්ධනය වන දේශීය ශාකයකි. මෙහි නොමේරූ කොළවල සහ ලපටි කොටස්වල සියුම් බූවක් දක්නට ලැබේ. ඝණකම් පොත්ත අළු පැහැතිය. මී මල් කහ සුදු පැහැති වන අතර ජුනි, ජූලි මාසවල හටගනී. කොළ කහ පැහැති ඵලය තුල දූඹුරු පැහැති දිළිසෙනසුලු බීජ ඇත. මී මෙරටදී හමුවන පරිසර හිතකාමී ශාක අතර ද මුල් තැනක් ගනී. මී ගස ගොවිතැනේදී බොහෝසේ ප්‍රයෝජනවත්ය. මෙහි කොළ අගනා පොහොරකි. කුඹුරු අද්දර බහුලව හමුවන මී ගස්වල ගෙඩි කෑමට සහ මල් පැණි ඉරීමට එන වවුලන්ගේ මළපහ ද කුඹුරට පොහොර සපයයි. කෘෂිකාර්මික පරිසර පද්ධතියකට මී සහ කුඹුක් ශාකවල ඇති ප්‍රයෝජන කෙතරම්ද යන්න කොලට් සේනානායක මහතාගේ "ගොවිගම බත්ගම නැකැති යකුන්නේ" කෘතිය කියවීමෙන් දැනගත හැකිය. මී Sapotaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ගැමියන් පිපෙන අවස්‌ථාවේ දී නෙළා ගන්නා මී මල් භාවිතාකර රසවත් අතුරුපසක් වන මී මල් හැලප සාදාගනී. නැවුම් මී මල් මිරිකා ගැනීමෙන් හෝ මී මල් තම්බා මිරිකා සිඳුවා මී මල් පැණි සාදා ගත හැකිය. මී ඇටවලින් සිඳගන්නා මී තෙල් ආහාර සඳහා මෙන්ම ඖෂධ සඳහාද භාවිතා කරයි. පැරැන්නන් නිවෙස්වලට ආලෝකය සපයාගැනීම සඳහා මී තෙල් පහන් භාවිතා කර ඇත. මී තෙල් සිඳගත් පසු ඉතිරි වන පුන්නක්කු මී මුරු ලෙස හඳුන්වන අතර ඒවා ඖෂධ සෑදීම සඳහාත් සත්ව ආහාර ලෙසත් භාවිත කරයි. මී ගෙඩියේ ඇට ඉවත් කර පොත්ත රැස සිහින්ව කපා තම්බා දිය පෙර අගනා ව්‍යංජනයක්‌ ද ගැමියෝ පිසගනී.

රක්තවාතය, චර්ම රෝග, වාත රෝග, අතීසාරය, ග්‍රහණි රෝග, ක්ෂය රෝගය, ඇදුම, මුත්‍ර අඩස්සිය, සර්ප දෂ්ටන, උගුරේ ආබාධ, කැඩම් බිඳුම්, ඉක්කා ආදී රෝග අවස්ථාවන් රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී මී ශාකයේ කොළ, පොතු, මුල්, ඇට, මල් සහ අරටුව යනාදිය භාවිතා කරයි. මී තෙල් චර්ම රෝග, වාත රෝග සහ වේදනා සමනය කරයි. මී මල් මෝදක, මධුකාසවය, මී මල් යොදාගෙන නිපදවන ඖෂධයන් ය.

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන් 

සේයාරු_ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

සමන්පිච්ච [Samanpichcha] (Jasminum officinale)

සමන්පිච්ච හෙවත් දෑසමන් සුවඳැති මල් අතරින් අග්‍ර යැයි බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ සඳහන් වේ. එමෙන්ම එය හින්දූන්ද පූජනීයත්වයෙන් සලකනු ලබන මලකි. අප රටේ ගෙවතුවල සුලභව හමුවන මෙය බහුවාර්ෂික කාෂ්ඨීය වැල් ශාකයකි. වැල කප්පාදු කිරීමෙන් පඳුරක් ආකාරයට ද සකසා ගත හැකිය. පත්‍ර සහ ළපටි අතු තද කොළ පැහැතිය. මේරු කඳ අළු පැහැතිය. පක්ෂවත් පත්‍ර සම්මුඛව පිහිටා තිබේ. මල් ඉතා සුගන්ධවත් ය. මල්වල වර්ණය අනුව වර්ග දෙකක් දක්නට ලැබේ. මල් කැකුල ලා දම් පැහැති වර්ගය දෑසමන් ලෙස හඳුන්වන අතර තරමක් දුර්ලභ ය. එම මල පිපුණු පසු දළ (පෙති) යටි පැත්තෙහි ලා දම් පැහැයෙන් දැක ගත හැකිය. සුලභව හමුවන්නේ සම්පූර්ණ මල සුදු පැහැති වර්ගයයි. දෑසමන් සුවඳ විලවුන් කර්මාන්තයෙදී සුගන්ධ තෙල් සැදීමට බහුලව යොදා ගනී. සමන්පිච්ච Olacaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

මුඛ රෝග, දන්ත රෝග, වණ, කුශ්ඨ, මුත්‍ර අඩස්සිය, කණ් කැක්කුම, ආර්තවයේදී ඇතිවන සංකූලතාවයන්, ඉරුවාරදය, දියවැඩියාව ආදී රෝග අවස්ථා සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී මෙම ශාකයේ කොළ, මල්, මුල් ආදිය භාවිතා කරයි. සමන්පිච්ච සෙම් රෝග හා පිත් රෝග සමනය කරයි. මෙම ශාකයේ කොළ තම්බා ගත් ජලයෙන් තම මුව සේදිමෙන් මුඛ රෝග සුවවෙයි. විශේෂයෙන් ම දත් මුල් දියවන අයට සමන් පිච්ච කොළ තැම්බූ වතුරෙන් කට සේදිමෙන් එම පීඩාව මගහරවා ගත හැක. තව ද සමන් පිච්ච කොළ සහ මුල් යන දෙවර්ගයම තම්බා ගත් ජලයෙන් තුවාල සේදීමෙන් තුවාලවල කැසීම නැති වී තුවාල හොඳින් පිරිසිදු වේ. කොළ තම්බා ගත් ජලය කුෂ්ඨ නැසීමට ද යෝග්‍යයි. මල් මද පවනේ වේලා සූකිරි මිශ්‍රකර කුඩු කර තේ හැඳි එකක්‌ රාත්‍රී කාලයේ දී ජලයට මිශ්‍රකොට පානය කිරීමෙන් ශරීරයේ ධාතු බලයත් මතක ශක්‌තියන් වර්ධනය වන බව සඳහන්. කාන්තාවන් ගේ මාසික ක්‍රියාවලියේ දි හරිහැටි රුධිරය පිට නොවන්නේ නම් එසේ ම වේදනාව ඇති විට සමන් පිච්ච මල් , මුල් කෂාය කර පානයට දීම හිතකර වේ. මෙම මල් පරවීමට ප්‍රථම නෙලා ගත යුතුය.

එමෙන්ම ඇසේ කබ එකතු වීම, ඇස් රතුවීම, ඇස් රුදාව වැනි අක්ෂි රෝග අවස්ථා වලදී සමන්පිච්ච මල් යෙදූ වතුරින් ඇස් සේදීමට මෙරට ගැමියන් පුරුදුව උන්හ. ඒ සමන්පිච්ච මල්වල ඇති විශබීජ නාශක ගුණය ඔවුන් දැන සිටි නිසා විය යුතු ය. අද ද අක්ෂි රෝගවලින් සහනය ලබා ගැනීමට එවැනි දෑ භාවිතා කරයි. තවද ශරීරයේ දුඟද නැති කිරීම සඳහා සමන්පිච්ච මල් යෙදූ වතුරින් ඇඟ සේදීම ද, බිළිදුන් නාවන වතුරට සමන්පිච්ච මල් එකතු කිරීම ද ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල දැනුදු දක්නට ලැබේ. සමන්පිච්ච විෂබීජ නාශක, රුධිරය පිරිසිදු කරන, මුත්‍රකාරක, වාජීකරණ, වේදනා නාශක ආදී ගුණයන්ගෙන් සමන්විතයි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ වෙනත්   

Read More

ඇට්ටමුරා / ඇටඹුරු [Ettamura / Eetaburu] (Fagraea ceilanica)

දේශීයව ඇටඹුරු යනුවෙන් හඳුන්වන ඖෂධ පිණිස ගන්නා ශාක විශේෂ දෙකක් හමුවෙයි. මෙම ලිිපියෙහි විස්තර වන ශාකයට අමතරව Opiliaceae උද්භිද කුලයට අයත්  Cansjera rheedii නම් තියුණු නොවන කටු සහිත කාෂ්ඨීය වැල් විශේෂයද ඇටඹුරු යනුවෙන් හඳුන්වා ඇත. මෙම විශේෂ දෙකටම ඇටමුරු යනුවෙන්ද ව්‍යවහාර කරයි. මෙහි සඳහන් වර්ගය බොහෝ විට ආධාරයක ශාකයක් මත හෝ පර්වත පැළුම් ආශ්‍රිතව පඳුරක් ලෙස වැවෙන බහුවාර්ෂික ශාකයකි. පත්‍ර තරමක මාංසල ස්වභාවයක් ගනී. ලා කහ පැහැති අලංකාරවත් මල් පුනීලාකාර හැඩයෙන් යුක්ත ය. අළු පැහැති ඵලය කුරුල්ලන් වැනි සතුන් ආහාරයට ගැනීමෙන් විසිරී යන බීජ මඟින් ව්‍යාප්තිය සිදු වේ. මෙම ශාකය Opiliaceae කුලයට අයත් ය. 

ඇට්ටමුරා දේශීය වෙදකමට අන්‍යවූ ඖෂධයකි. පැරණි දේශීය කැඩුම් බිඳුම් වෙදකමේදී කැඩුණු ඇට පෑස්සීමට ගන්නා ප්‍රධාන ඖෂධය බව කිරිඇල්ලේ ඥාණවිමල හිමියන්ගේ දේශීය වෛද්‍ය ශබ්දකෝෂය කෘතියෙහි සඳහන්වේ. ඇට්ටමුරා තිස්පෑ හන්දි බෙහෙතට ගන්නා ප්‍රධාන ද්‍රව්‍යයකි. එමෙන්ම දේශීය කැඩුම් බිඳුම් වෙදකමේදී තෙල්, පත්තු, මැල්ලුම් ආදී සෑම අවස්ථාවකදීම ප්‍රයෝජනයට ගැනේ. ගැමියෝ මෙම කොල තම්බා ආහාරයට ගෙන ඇත. ඇට්ටමුරා වාත නාශක ගුණ සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_  දේශීය වෛද්‍ය ශබ්දකෝෂය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති 

Read More

පත්පාඩගම් [Pthpadagam] (Oldenlandia corymbosa)

ඉන්දියානු ආයුර්වේදයේ එන "පර්පටක" සඳහා මෙරටදී භාවිතා කරන ප්‍රමුඛ ශාක දෙකෙන් එකක් වන්නේ පත්පාඩගම්ය. දේශීය ශාකයක් වන මෙය වෙදකමට සම්බන්ධ මූලාශ්‍රවල පත්පාඩගම් යනුවෙන් හඳුන්වා තිබුන ද මෙරට උද්භිද විද්‍යා මූලාශ්‍රවල හඳුන්වා ඇත්තේ "වල් පත්පාඩගම්" නිමිනි. පැපිළිය යනුවෙන්ද හඳුන්වන පත්පාඩගම් පොළවට සමාන්තරව වැවෙන කුඩා වාර්ෂික පැළෑටියකි. බිම දිගේ සෙ.මි. 50 පමණ දුරට වර්ධනය වන මෙහි සම්මුඛව පිහිටන සරල පත්‍රයක් සෙ.මි. 3 ක් පමණ දිගුය. පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා කුඩා මල් සුදු පැහැතිය. ඵලය ස්ඵෝටිකාවකි. පත්පාඩගම් Rubiaceae කුලයට අයත් ශාකයකි. 

පර්පටක ලෙස මෙම ශාකයට අමතරව උද්භිද විද්‍යා මූලාශ්‍රවල පත්පාඩගම් යනුවෙන් හඳුන්වන Mollugo cerviana නම් දේශීය ශාකය ද මෙරටදී භාවිතා කරයි. එමෙන්ම සුළුනයි (Rungia repens) මයාණි (Justicia procumbens) Polycarpaea corymbosa නම් දේශීය ශාකය සහ Hedyotis corymbosa නම් මෙරට වැවෙන ශාකයක් ද පර්පටක වෙනුවට භාවිතා කිරීමට සුදුසු බව අන්තර්ජාල මූලාශ්‍රවල සඳහන් කර ඇත. 

සෙංගමාලය, රක්තපිත්ත, වාතරක්ත, කුෂ්ඨ ආදී චර්ම රෝග, උණ, මානසික අවපීඩනය, මුත්‍ර අඩස්සිය, කරකැවිල්ල, සිහිමඳ වීම ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී දේශීය සහ ඉන්දියානු වෙදකමේදී මෙම සම්පුර්ණ ශාකයම භාවිතා කරයි. එමෙන්ම වෙනත් රටවල වෛද්‍යක්‍රමවල වෛරස් ආසාදන, පිළිකා, තුවාල, කුරුලෑ, ගෙඩි, ඇපෙන්ඩිසයිටිස්, ස්වාසනාළිකා ප්‍රදාහය, බඩවැල් ආශ්‍රිත රෝග, සෙංගමාලය අතුළු අක්මා රෝග, අක්ෂි ආබාධ, රුධිර වහනය, දත් කැක්කුම ආදී රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී යොදා ගන්නා බව ද සඳහන් වේ. පත්පාඩගම් උණ සමනය කරන, මුත්‍රකාරක, කුසගිනි වඩවන, විෂබීජ නසන, රුධිර වහනය වලක්වන ගුණ සහිතයි. වාර්ෂික පැළෑටියක් හෙයින් ශාකයම ගලවා වියළා සංරක්ෂණය කර තබා භාවිතයට ගත යුතුය.

පත්පාඩගම් කෂාය පිත නිසා හට ගන්නා උණට බෙහෙවින් ගුණදායකය. එය උදරාබාධ සඳහා ද ප්‍රතිකාරයකි. පත්පාඩගම් ඒකීය ඖෂධයක් ලෙස ස්වරස, කල්ක, ක්වාත, ශීතකෂාය, චූර්ණ හා තරලසාර ලෙස නොයෙක් රෝගයන්හි භාවිතා කරයි. 

මූලාශ්‍ර_ ආයුර්වේද ඖෂධ සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන්

විශේෂ ස්තුතිය_ ජේෂ්ඨ ආයුර්වේද වෛද්‍ය සචින් ජයනෙත්ති මහත්මාට

Read More

රතු කිඹුල්වැන්න [Ratu Kibulwenna] (Persicaria barbata)

මෙම Persicaria barbata ශාකය හරුණු විට රතු කිඹුල්වැන්න නමින් හඳුන්වන තවත් ශාක ඇත. මෙය සුදු කිඹුල්වැන්න ශාකයට යම් තරමකින් සමානකමක් පෙන්වයි. බොහෝ විට තෙතමනය සහිත පරිසරයක පොළවට සමාන්තරව වැවෙන වාර්ෂික පැළෑටියකි. කුඹුරු ආශ්‍රිතව බහුලව හමුවේ. මෙහි කඳ රතු / දුඹුරු පැහැයක් ගන්නා අතර කොළවල පැහැදිළි මධ්‍ය නාරටියක් දැතගත හැකිය. පුෂ්පමංජරියක හට ගන්නා මල් රතු සුදු පැහැයෙන් යුක්ත ය. බීජ මගින් සහ අතු කැබලි මගින් ප්‍රචාරණය සිදුවේ. රතු කිඹුල්වැන්න Polygonaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

වණ, තුවාල, මුත්‍රා අඩස්සිය, රක්තවාතය, අර්ශස් ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී මෙම ශාකයේ කොළ, මුල්, ඇට ආදිය භාවිතා කරන බව සඳහන්. විරේචක, වමනකාරක, විෂබීජ නාශක ආදී ගුණ සහිතයි.

සේයාරුව_  අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

හීං තඹල [Heen Tabala] (Ehretia microphylla)

හීං තඹල මීටර් දෙකක් පමණ උසට වැඩෙන පඳුරක ස්වරූපය ගන්නා කුඩා බහුවාර්ෂික ශාකයකි. බෙදීගිය කුඩා කෙටි අතු රාශියකින් සමන්විත ශාකයේ රළු බුවකින් යුක්ත දිළිසෙන සුළු කුඩා පත්‍ර රැසක් හටගනී. සරල පත්‍ර ගොණු වශයෙන් පිහිටා තිබේ. පත්‍ර හැඩය ප්‍රත්‍යණ්ඩාකාර සිට අායත-ප්‍රත්‍යණ්ඩාකාර වේ. පත්‍රයක් සෙ.මි. 3-6 පමණ දිගු ය. පත්‍ර දාරය දැති සහිත හෝ බෙදුණු ස්වරූපයකි. කක්ෂීය පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා කුඩා මල් සුදු පැහැතිය. අෂ්ටිලයක් වන ඵලය කොළ පැහැයෙන් යුක්ත වන අතර ඉඳුණු පසු තැඹිලි, රෝස රතු පැහැයන්ට හැරේ. එක් ඵලයක් තුල බීජ 4 පමණ පිහිටයි. හීංතඹල Boraginaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි.

උදරාබාධ, අස්වාභාවික ආන්ත්‍රික චලන, පාචනය, අතීසාරය, කැස්ස, උණ, දියවැඩියාව, පිලිස්සුම් තුවාල, සමේ රෝග, ලිංගික රෝග, අස්ථි භග්න, උපදංශය, පොළොන් විෂ, දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු මවගේ සිරුර පිරිසිදු කිරීම ආදියට මෙම ශාකයේ කොළ, මුල්, පොතු භාවිතා කරයි. හීං තඹල ප්‍රතිඔක්සිකාරක, විෂබීජ නාශක, වේදනා නශක, උණ නසන ගුණ සහිත බව සඳහන්. 

පිළිස්සුම් තුවාල සේදීම සඳහා මෙම කොළ තැම්බූ ජලය යොදා ගනී. එය කඩුවේගන්, පණු හොරි වැනි සමේ රෝග සඳහා ද ප්‍රතිඵලදායක ප්‍රතිකාරයකි. හීං තඹල ශාකයේ කොළවල සහ මුල්වළ සාරය බහු මුත්‍ර රෝගය (දියවැඩියාව) ට ප්‍රත්‍යක්ෂ ඖෂධයක් බව දේශීය වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂයෙහි සඳහන් වේ. දියවැඩියාව සඳහා මුල් හෝ කොළ කෂාය යෙදිය හැකිය.  හීංතඹල චූර්ණය කාන්තාවන්ගේ අක්‍රමවත් ඔසප් චක්‍රයට සහ වඳ භාවයට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා භාවිතා කරයි. එයින් සුළු මාත්‍රාවක් කුඩා දරුවන්ගේ උදරාබාධ සඳහා යොදා ගත හැකි බව සඳහන්. මහ මාත්තු පහ ආදී දේශීය ගුලි වර්ග ඇඹරීම පිණිස අනුපාන වශයෙන් ද, ගුලි අනුපාන වශයෙන් ද භාවිතා කරයි. මුල් ක්වාතය එළවලු වර්ග විෂ වීම්වලදී ප්‍රතිකාර සඳහා යොදා ගනී. එය දන්ත රෝග සඳහා ප්‍රතිකාරයක් ලෙස කට සේදීමට භාවිතා කළ හැකි ය. කොළ කෂාය උදර වේදනා, අතීසාරය, කැස්ස ආදියට යොදා ගනී. එය දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු මවගේ සිරුරේ විෂබීජ නැසීමට ද යොදා ගනී. පිලිපීන රජය මෙම ශාකය පිලිබඳ පූර්ණ පරීක්ෂාවකින් පසු සාම්ප්‍රදායික වෛද්‍යක්‍රමවල ගෘහ භාවිතාවන්ට සුදුසු  ඔසුවක් ලෙස නිර්දේශ කර ඇත. තේවලට ආදේශකයක් ලෙස මෙම කොළ යොදා ගත හැකි අතර ඉදුනු ගෙඩි පළතුරක් ලෙස කෑමට ගත හැකි ය. 

මූලාශ්‍ර_ වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂය, ආයුර්වේද ඖෂධ සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

හීංබෝවිටියා [Heen Bovitiya] ( octandra)

හීංබෝවිටියා බොහෝ සේ අතු බෙදී පඳුරක් ලෙස වර්ධනය වන අප රටට ආවේනික කුඩා බහුවාර්ෂික ශාකයකි. අතු ශක්තිමත් බවින් අඩු අතර පිට පොත්ත රතට හුරු දුඹුරු පැහැයෙන් යුක්තය. කොළවල මද වශයෙන් බූව ඇත. පෙති පහකින් යුක්ත ලා දම්පැහැති මල අලංකාරවත්ය. කුඩා ගෙඩි තුල හට ගන්නා බීජ මගින් සහ අතු කැබලි මගින් ප්‍රචාරණය සිදුවේ. දම් පැහැති ඉදුණු ගෙඩි පළතුරක් ලෙස කෑමට ගත හැකිය. මෙහි කොළ සහ ළපටි දඬු ආහාරයට ගනී.  හීං බෝවිටියා Melastomataceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාකයකි. 

දියවැඩියාව, අර්ශස්, සෙංගමාලය, අක්මාවේ රෝග, රුධිරයේ අධික මේදය පැවතීම යන රෝග තත්වයන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා මෙම ශාකයේ කොළ, පොතු, මුල් ආදිය යොදාගනී. රුධිරයේ මේදය අධික පුද්ගලයින්ට සහ සෙංගමාල රොගීන්ට හීං බෝවිටියා කැඳ බොහෝ සේ ගුණදායකය. එමෙන්ම  සෙංගමාලය රෝගයේ දී හීන් බෝවිටියා වෑංජනයක්‌ ලෙස ආහාරයට ගැනීමද නිර්දේශ කෙරේ. බඩේ රිදීමකින් තොරව කීප වරක්‌ බඩඑලියේ යන විට හීන් බෝවිටියා කිරට උයා ආහාරයට ගැනීමෙන් එම රෝගී තත්ත්වය සුව වෙයි. තරමක මේරූ පත්‍ර කොටා පොල්, කැකුළු හාල් සමඟ කැඳ පිස උදෑසන කිතුල් හකුරු සමඟ බීමෙන් ශරීරයේ අධික උෂ්ණය නැති වී යන බව සඳහන්. හීං බෝවිටියා පිළිකාවන්ට ප්‍රතිවිරෝධීතාවයක් දක්වයි. ප්‍රතිශක්තීකරණ පද්ධතිය ශක්තිමත් කර වීෂබීජ වලට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ඉහල නංවන බව ද සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ වෙනත්   

Read More