දවුල් කුරුඳු / කුඩුදවුලා [Kudu Daula / Daul Kurundu] (Cinnamomum cassia)

කුඩුදවුලා සෘජු කඳක් සහිතව වර්ධනය වන මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ දේශීය ශාකයකි. සුලබව හමුවන්නේ පහතරට තෙත් කලාපයේ ය. පත්‍ර ලංසාකාර වන අතර සර්පිලාකාරව පිහිටයි. පත්‍ර අග්‍රය අති තීව්‍ර වේ. නම්‍යශීලී දළු රීදී පැහැති බූවකින් යුක්තය. පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා මල් කහ කොළ පැහැතිය වන අතර සුවඳවත් ය. කොළ පැහැති ඵලය සෙ.මි. 1 පමණ විශ්කම්භයකින් යුක්ත වේ. ඒවා ඉඳුණු පසු තද දම් පැහැයක් ගනී. මෙම ශාකයේ කොළ කැබලිවලට කඩා ජලය ස්වල්පයක් මිශ්‍රකර කළවම් කල විට සෑදෙන යුෂ (නානු) දේශීය රස කැවිලි වර්ගයක් වන ආස්මී සෑදීමට භාවිතා කරයි. දේශීය දැව අවශ්‍යතා සඳහා ද යොදා ගන්නා දවුල් කුරුඳු ශාකය Lauraceae කුලයට අයත් ය. 

හොරි, දද වැනි චර්ම රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කීරීමේදී බාහිර ආලේපන ලෙස දවුල් කුරුඳ ඇට වලින් සිඳ ගන්නා තෙල් භාවිතා කරන බව සඳහන් වේ. තවද කාන්තාවන්ගේ නිසියාකාරව ඔසප් නොවීම සහ ඔසප් නොවීම නිසා ඇති වන සංකූලතාවයන්ට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී ඖෂධ තැනීමට දවුල් කරුඳ පොතු චූර්ණය භාවිතා කරයි. අසථි භග්න සඳහා සිදු කරන දේශීය ප්‍රතිකාර වලදී දවුල් කුරුඳ පොතු, අඹ පොතු, මී ඇට සමග කොටා අඹරා, ඇඹුල් දොඬම් යුෂින් කකාරා භග්න ස්ථානවල ගැල්වීම සිදු කරයි. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති

Read More

බදුල්ල [Badulla] (Semecarpus sp.)

Semecarpus නම් උද්භිද ගණයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂ 12ක් ශ්‍රි ලංකාවෙන් වාර්ථා වී ඇති අතර ඒ සියල්ල අප රටට ආවේණික වේ. එ් අතරින්  Semecarpus acuminata සහ Semecarpus walkeri බදුල්ල ලෙසත්,  Semecarpus coriacea හම් බදුල්ල ලෙසත්,  Semecarpus gardneri උයන් බදුල්ල ලෙසත් Semecarpus nigro-viridis ගැට බදුල්ල  ලෙසත්  Semecarpus obovata කළු බදුල්ල ලෙසත්, Semecarpus subpeltata මහ බදුල්ල ලෙසත් හඳුන්වා ඇත. ඊට අමතරව ඉන්දියාවට දේශීය වූ මෙරට වගා කර ඇති Semecarpus anacardium හෙවත් කිරි බදුල්ල ශාකය සෙංකොට්ටං නමින් ප්‍රචලිතය. එයද අතුළුව බදුල්ල වර්ග සංස්කෘත භාෂාවෙන් හල්ලාතක යනුවෙන් හඳුන්වයි. Semecarpus coriacea හෙවත් හම් බදුල්ල ශාකය ගැන ඖෂධීය ශාක සංග්‍රයෙහි විස්තර දක්වා ඇත. බදුල්ල විශේෂ කිහිපයක් තර්ජනයට ලක්විය හැකි අවස්ථාවක ඇති අතර ඇතැම් විශේෂ තර්ජිත සහ අතිශයින් තර්ජිත ශාක ලෙස වර්ගීකරණය කර ඇත. 

බදුල්ල ශාකයෙහි පොත්ත සිනිඳු සහ ඝණකම් වන අතර සරල එ්කාන්තර පත්‍ර ලංලංව පිහිටා ඇත. කෙටි නටුවක් සහිත ඝණකම් පත්‍රයක් සෙ.මි. 10-16 පමණ දිගින් යුක්තය. බොහෝ සේ බෙදුනු බහු අක්ෂ පුෂ්ප මංජරියක සුදු කහ පැහැති කුඩා මල් හට ගනී. ආවේනික හැඩයකින් යුක්ත කොළ පැහැති බදුල්ල ගෙඩි ඉදුණු පසු රතු පැහැයක් ගනී. මෙම ශාකයේ කිරි මිනිස් සමට ප්‍රබල ආසාත්මිකතාවයක් දක්වන නිසා ගෙවතුවල වැවීමට ඉඩ නොතබා විනාශ කර දැමීමට ඇතමුන් පෙළඹී ඇත. එලෙස තර්ජනයටද ලක්වී ඇති බදුල්ල ශාක Anacardiaceae කුලයට අයත් ය.

අර්ශස්, උඳුගොව්වා කෑම, මස්තිෂ්ක දුබලතා, නාඩි දුබලතා, අපස්මාරය, ගුල්ම රෝග, උදර රෝග, ඉදිමුම්, පක්ෂඝාත, ආමවාත, පණු රෝග, ලාඳුරු, ඇදුම, ක්ෂය රෝගය, ලිංගික දුබලතා, ක්ෂය රෝග, වණ, කාන්තා රෝග, දියවැඩියාව ආදී රෝග බොහෝමයක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ඖෂධ සැකසීමේදී බදුල්ල ශාකයේ ඇට, ඇටවලින් ලබා ගන්නා තෙල් සහ ගෙඩි භාවිතා කරයි. මෙම බදුල්ල ශාක කොටස් ඖෂධ සඳහා භාවිතා කිරීමට පෙර පොතපතෙහි සඳහන් සම්මත ක්‍රමයන්ට අනුව විෂ ඉවත්කර ශෝධනය කර ගත යුතු බව අවධාරණය කර ඇත.

ශෝධනය කරගත් බදුල්ල ඇට හෝ ලෙලි පුලුස්සා දුං ඇල්ලීම අර්ශෂ් ගෙඩිවලට ප්‍රතිකාරයකි. උඳුගොව්වා කෑම නම් චර්ම රෝගයට බදුල්ල ගෙඩි යුෂ මිපැණි සමඟ ආලේප කරයි. ශරීර ශක්තිය වර්ධනය වීමට බදුල්ල ඇට තෙල් බිංදු 2ක් හෝ 3ක් එළකිරි සමඟ මසක් පුරා පානය කිරීමට නියම කර ඇත. මේ ආදී ලෙස බදුල්ල ශාක කොටස් භාවිතා කර සිදුකරන ප්‍රතිකාර රැසක් ගැන දේශීය වෛද්‍ය ග්‍රන්ථවල සඳහන් වේ. එමෙන්ම හල්ලාතකී නාමය යටතේ නිශ්පාදිත ඖෂධ වර්ගද රැසක් ඇත.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය, සිරි ලක ගස්කොළන් අත් පොත සහ 2012 රතු දත්ත පොත
බදුල්ල ගෙඩිවල සේයාරුව_ වක්කඩ ෆේස්බුක් සමූහයෙන්

Read More

සේපාලිකා [Sepalika] (Nyctanthes arbor-tristis)

සේපාලිකා මීටර් 10 දක්වා උසට වැඩෙන කුඩා බහුවාර්ෂික ශාකයකි. ඇතැම් විට පඳුරක් ආකාරයෙන්ද වර්ධනය වේ. සරල සම්මුඛ පත්‍ර රළු ස්වභාවක් ගනී. පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා තැඹිලි පැහැ නටුවක් සහිත සුදු පැහැති මල් ඉතා අලංකාරවත් මෙන්ම සුවඳවත් ය. රාත්‍රියට පිපෙන මෙම මල් උදැසන වන විට හැලී යයි. ගෙවතු අලංකරණය සඳහා ද  වැවිය හැකි සේපාලිකා ශාකය Nyctanthaceae කුලයට අයත් ය.

චර්ම රෝග, පණු රෝග, උණ, වාත රෝග, උදරාබාධ, බඩවැල්වල රෝග, පිත් රෝග, අර්ශස්, කෘමි රෝග, ආමවාතය, කැස්ස, ඇදුම, ක්ෂය රෝගය, මාංශපේෂිවල දැඩි බව, හිස්හොරි ආදී රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට සේපාලිකා ශාකයේ කොළ, පොතු, මුල්, මල්, ඇට අැතුලු සියළු කොටස් භාවිතයට ගනී.

සේපාලිකා ඇට ජලයෙන් අඹරා හිස ගැල්වීමෙන් හිස් හොරි, කොරපොතු, අකලට හිස කෙස් වැටීම ආදි රෝග තත්වයන් සුවවී හිස කෙස් වර්ධනය වීම සිදු වේ. ඇදුම, ක්ෂය රෝගය ආදියේදී සේපාලිකා මුලේ පොතු චූර්ණය රක්තිකා (මංචාඩි / මඩතිය ඇටයක ප්‍රමාණය) 2 ක් බුලත් කොළ යුෂයෙන්  බීමෙන් ඝන වූ සෙම බුරුල් වී පිටවීමෙන් සහනයක් ලැබෙ යි. චර්ම රෝගවලදී සේපාලිකා පොතු චූර්ණය දෙහි ඇඹුලෙන් අනා බාහිර ව ආලේප කිරීමෙන් ගුණ ලැබේ. සර්ප විෂට මෙම චූර්ණය අරත්ත අල යුෂින් යෙදීමට නියම කර ඇත. සේපාලිකා කොළ යුෂ මී පැණි සහ ලුණු සමග බීමෙන් වට පණුවන් හා කිරිපණුවන් ඉවත් වෙයි. එම යුෂ ළදරුවන්ට ද දිය හැකි ප්‍රවේසම් සහිත මෘදු විරේචනයකි. ආමවාතය හෙවත් ආතරයිට්ස් රෝගය නිසා සිදුවන සන්ධි ඉදිමුමේදී කොළ අඹරා පැලැස්ර දැමීමත් කොළ යුෂ අවුස දෙකක් (60ml) බොන්නට දීමත් වේදනාව සමනය කරන ප්‍රතිකාරයන් ය.

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන්
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

තොලබෝ [Tolabo] (Crinum asiaticum)

සිංහලෙන් විෂමණ්ඩල යනුවෙන්ද හඳුන්වන තොලබෝ විශාල බල්බයක් සහිතව වර්ධනය වන දේශීය බහු වර්ෂික ශාකයකි.   තරමක් මාංසල සරල පත්‍ර මීටර් 1.5 දක්වා වර්ධනය වේ. පුෂ්ප මංජරිය ද්වීලිංගික විශාල පුෂ්ප සහිත ඡත්‍රයකි. අලංකාර පුෂ්ප සුගන්ධවත් ය. ඡත්‍රයක පුෂ්ප 10-50 අතර සංඛ්‍යාවක් හට ගනී. පෙබරවාරි සිට මැයි දක්වා කාලයෙහි මල් හට ගනී. උප ගෝලාකාර ඵලයක් තුල බීජ 1-2 දරයි. මෙම ලක්ෂණ සහිත මීට වඩා කුඩා ශාකයක් ඇති අතර එය හීං තොලබෝ (Crinum defixum) යනුවෙන් හඳුන්වයි. විසිතුරු ශාකයක් ලෙස ගෙවතු අලංකරණය සඳහා ද වැවිය හැකි තොබෝ ශාක Amaryllidaceae කුලයට අයත් ය.

ක්ෂය රෝගය, ඇදුම, ගෙඩි, අභ්‍යයන්තර තුවාල, වණ, අජීර්ණ, උදරාබාධ, පණු රෝග, ප්ලීහා රෝග, වරින්වර ඇතිවන උණ, ශාරීරික දුබලතා, මුත්‍රඅඩස්සිය, සියළු ආකාරයේ විෂ, මේදෝ රෝග, අක්මා රෝග, ගුල්ම රෝග, වේදනා, කාන්තා ලිංගික ප්‍රදේශය ආශ්‍රිත රෝග, රක්ත දෝෂ, වාත රෝග, ආහාර අරුචිය, හිසරුදා, ඉදිමුම්, දන්ත රෝග, වකුගඩු රෝග, චර්ම රෝග ආදී විවිධ රෝගබාධ රාශියක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට තොලබෝ ශාකයේ කොළ සහ අල භාවිතා කරයි.

නියපිරිත්ත කෑවිට, සන්ධි ඉදිමුමට සහ උලුක්කුවට තොබෝ කොළ එඬරු තෙල් සමඟ අඹරා මදක් රත්කර ප්‍රලේප කරයි. කණ්කැක්කුමට මඳ ගින්නෙන් කකාරාගත් තොලබෝ කොළ ඉස්මට ලණු ස්වල්පයක් මිශ්‍රකර බිංදු 1-2 කණට දමයි. මෙම පත්‍ර තැම්බූ කෂාය කැස්සට ප්‍රතිකාරයකි. ගල් තැල්මට ප්‍රතිකාරයක් ලෙස තොලබෝ අලයක් දෙකට පලා ගෙන්දගම් කැබැල්ලක් එයට දමා උණු අළුවේ පුලුස්සා අඹරා ගෑම සිදු කරයි. අත්පා ඇඟිලි අග ඇතිවන කුඩා බිබිලි හා චර්ම රෝග ආදියට පොඩි කරන ලද පත්‍ර එඬරු තෙල් හා මිශ්‍රකර ආලේප කරයි. ග්‍රහ දෝෂ, ශාන්තිකර්ම, බලිතොවිල්, හදිහූනියම් කිරීමට සහ ඒවා කැපීමට ආදී ගුප්ත විද්‍යා කටයුතු බොහෝමයක් සඳහා ද මෙම අලය භාවිතා කරයි. තොබෝ ශාකය බුද්ධිවර්ධක, වාජීකරණ, විරේචක, බලකාරක, මුත්‍රකාරක ආදී ගුණයන් රාශියක් සහිතයි.

තවද කමතේ ගොයම් පාගන විට තොලබෝ කොළ වලල්ලක් මෙන් රවුමට හකුලා කොළය මැදින් තබනු ලබන අතර මෙය මුත්තා ලෙස හඳුන්වයි. එමෙන්ම හිසතෙල් ගෑමේ සිංහල අවුරුදු චාරිත්‍ර සඳහාත්, මඟුල් පොරුවේ අටමල සැදීමටත් යොදා ගනී. භවභෝග සම්පත් ලබාදිය හැකි සුවිශේෂි ශාකයක් ලෙස මතයක් ඇති නිසා ඇතමුන් නිවෙස අසල මෙම ශාකයක් වවා ගැනීමට උනන්දුවක් දක්වයි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය

හීං තොලබෝ (Crinum defixum) 

Read More