දේශීය ඖෂධ ශාක හඳුනා ගෙන භාවිතාවන් ගැන දැනුවත් වෙමු

  • කෙකටිය [Kekatiya] (Aponogeton crispus)

    Aponogeton නම් උද්භිද ගණයට අයත් ශාක විශේෂ හයක් ලංකාවෙන් හමුවන අතර ඒ සියල්ල පොදුවේ කෙකටිය නමින් හඳුන්වයි.

  • ඇඹුල් දොඩම් [Embul Dodam] (Citrus aurantium)

    ඇඹුල් දොඩම් මීටර් 10 පමණ උසට වැඩෙන සිහින් අතු සහිත කුඩා ශාකයකි. ළපටි අතුවල සෙ.මි. 5-8 පමණ දිග තියුණු කටු පිහිටා තිබේ.

Sunday, September 24, 2017

වැල් රුක්අත්තන [Wel Rukattana] (Cryptolepis dubia)

වැල් රුක්අත්තන පොළවෙහි හෝ ආධාරක ශාකයක් මත පැතිරී වැඩෙන කිරි සහිත දේශීය වැල් ශාකයකි. වැලේ ළපටි කොටස් කොළ පැහැති වන අතර වඩාත් මේරු කොටස් දුඹුරු පැහැයක් ගනී. ඉලිප්සාකාර හැඩැති පත්‍ර සම්මුඛව පිහිටා තිබේ. පත්‍රවල උඩු පෘෂ්ඨය දිලිසෙන සුලු වන අතර යටි පෘෂ්ඨය සුදු පැහැයට හුරුය. පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි. 18 සහ පළලින් සෙ.මි. 7.5 දක්වා වර්ධනය වේ. පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා පෙති 5 ක් සහිත කුඩා මල් ළා කහ පැහැතිය. ඵලය වරාවකි. බූමණියක් සහිත බීජ සුළඟ මඟින් ව්‍යාප්ත වේ. වැල් රුක්අත්තන Periplocaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. ඇතමුන් Allamanda නම් උද්භිද ගණයට අයත් විශාල කහ පැහැති මල් හට ගන්නා විදේශීය විසිතුරු ශාක විශේෂ කීපයක් වැල් රුක්අත්තන නමින් හඳුන්වා ඖෂධ පිනිස යොදා ගනු දැක ගත හැකිය. එහෙත් එය සපුරාම වැරදි භාවිතයක් බව අවධාරණය කළ යුතුය. 

වැල් රුක්අතන දේශීය සර්පවිෂ වෙදකම සඳහා සුලබව යොදා ගන්නා ඔසුවකි. එමෙන්ම කුසගිනි මදිකම, අරුචි, අතීසාරය, ජ්වර (උණ), ක්ෂය රෝගය, කුෂ්ට ඇතුළු සමේ රෝග, ඉදිමුම්, දැවිල්ල, තුවාල, අංශභාගය, මාන්දම, ආතරයිට්ස්, බරවා ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට මෙම ශාකයේ කොළ, මුල්, දඬු, කිරි ආදිය භාවිතා කරයි.

සමේ රෝග සඳහා ගුණදායක රසායන අඩංගු වැල් රුක්අත්තන පොතු කොළ හා මල් කුෂ්ට රෝග සඳහා ප්‍ර‍තිකාර සඳහා භාවිත කරනු ලැබේ. මේවා යෙදූ කෂාය ප්‍රමේහ රෝග සඳහා ද ඉතා ගුණදායක බව පැවසේ. මුඛ දුර්ගන්ධය සහ දේහ දුර්ගන්ධය යන අවස්ථා දෙකටම මින් කදිම ආලේපන දියරයක් සාදා ගත හැකිය. මෙම ශාකයේ කොටස් අඩංගු කෂාය මගින් ශරීරය පිරිසිදු වේ. දරුවන්ගේ මාන්දම් තත්ත්ව, රිකට්සියාව නම් අස්ථි විකෘති කරවන මාන්දම සඳහා භාවිත කරන ඔසුවකි. අංශභාගයට ප්‍ර‍තිකාර කිරීම සඳහා නටු කෂාය යොදා ගැනේ. මුලෙහි පොත්ත රූමැටික ආබාධ සඳහා කෂායවල දී ගැනේ. ආහාර අරුචිය, උණ සහ සමේ රෝග සඳහා මුලේ සාරය ඉතා ප්‍රයෝජනවත්ය. ලේ පිරිසිදු කරන අනගි ඖෂධයක් වන මෙය බරවා සෑදුන අයගේ රුධිරය පිරිසිදු කරන ඔසුවක් ලෙස දීර්ඝ කාලීන පාවිච්චියට සුදුසුය.

මූලාශ්‍ර_ Dewage Don Priyantha Kumara මහතාගේ ලිපියක් ඇසුරින් සහ අන්තර්ජාලයෙන්
Share:

Sunday, September 17, 2017

කොතුරුබැද්ද [Kothurubedda] (Geophila repens)

මීකන්පලා, ආබුකරණී, ආඛුපර්ණී මකුනුවැන්න ආදී නම්වලින්ද හඳුන්වන කොතුරුබැද්ද භූගත ධාවකයක් සහිත කුඩා පැළෑටියකි. තෙත් කලාපීය වවනාන්තරවල හමුවන දේශීය ශාකයක් වන මෙහි බොහෝ විට පත්‍ර දෙකක් පමණ පිහිටා තිබෙනු දැකගත හැකිය. පත්‍ර හැඩය ඕවලාකාර හෝ හෘදයාකාරය. මෙම පත්‍ර මීයකුගේ කනෙහි හැඩයට සමාන හෙයින් මීකන් පලා යනුවෙන් හඳුන්වා ඇත. පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා පෙති 5 ක් සහිත මල් සුදු පැහැතිය. තැඹිලි පැහැති ගෝලාකාර ඵලය මාංසල ස්වභාවයක් ගනී. ඵලයක් තුල කහ පැහැති කුඩා බීජ කීපයක් පිහිටයි. ඒවා කෑමට ගත හැකිය. කොතුරුබැද්ද Rubiaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. 

කොතුරුබැද්ද පණු රෝග සඳහා ප්‍රකටව භාවිතා කරන ඖෂධයකි. එමෙන්ම ළදරුවන්ගේ උදරාබාධ, බඩපිපීම, මාන්දම්, තුවාල ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමට මෙම සම්පූර්ණ ශාකයම භාවිතයට ගනී. වෙත් රටවල මෙම කොළ කෂාය කැස්ස සඳහාත්, ගෙඩි සමෙහි හට ගන්නා දිලීර රෝග සඳහාත්, මුහුණේ සුදු පැහැති ලප ආදිය සඳහාත් ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගන්නා බව අන්තර්ජාල මූලාශ්‍රවල සඳහන්ව ඇත. දේශීය වෙදකමේදී මීකන්පලා, කොතරුබැද්ද, මකුණුවැන්න යන නම් ගොටුකොළ වැනි වෙනත් ශාක විශේෂ සඳහා ද භාවිතා කර ඇත. 

පණු රෝග සඳහා කොතුරුබැද්ද, කරාබුනැටි, ඉඟුරු තම්බාගත් වතුර සුරංවිදුර වටී හෝ ජීවානන්ද වටී වැනි ක්‍රිමි නාශක ඖෂධ සඳහා අනුපාන ලෙස යොදයි. කොතුරුබැද්ද, කලාඳුරු, අරළු, බුලු , නෙල්ලි, දේවදාර, මුරුංගාමුල් කෂාය තිපිපිලි - වලඟසාල් චූර්ණය සමඟ දීමෙන් කලක් පැවති පණුවන් හා පණුවන්ගෙන් හට ගන්නා රෝග නැසෙන බව සඳහන්. ළදරුවන්ගේ උදරාබාධ, බඩපිපීම, පණුරෝග ආදියට කොතුරුබැද්ද, කරබුනැටි, අරළු, මුරුංගා පොතු, කුඹුරු ඇට, සුදුලූණු, වළඟසාල් කෂාය දෙයි.  කොතුරුබැද්ද, කලාඳුරු, අරළු, බුලු , නෙල්ලි, දේවදාර, මුරුංගා පොතු, කුකුරුමාන් ගෙඩියේ ලෙලි, පිලමුල්, වෙනිවැල් කෂාය දීම විශේෂයෙන් පණු රෝග සඳහාත්, උණ, මාන්දම් ආදියටත් ගුණදායක බව සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර_ පණ්ඩිත ජේ.කේ. එස්. සමරසේකර මහතාගේ ද්‍රව්‍ය ගුණ විඥානය , ඔසුතුරු විසිතුරු සහ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Sunday, September 10, 2017

දළුක් [Daluk] (Euphorbia antiquorum)

දළුක් කටුක පරිසර ලක්ෂණ සහිත ගල් තලාවන් වැනි ස්ථාන ආශ්‍රිතව හමුවන මීටර් 6 ක් පමණ උසට වැඩෙන දේශීය ශාක විශේෂයකි. සෘජු කඳ තරමක් කාෂ්ඨීය වන අතර ත්‍රිකෝණික හෝ හතරැස් අතු බෙහෙවික් මාංසල ස්වභාවයක් ගනී. අතුවල පිහාටු ආකාරයෙන් පිටතට නෙරූ මාංසල කොටස් දැක ගත හැකිය. ඒවා දැඩි කඩතොළු සහිතය වන අතර දාර මත කටු පිහිටා තිබේ. ප්‍රත්‍යණ්ඩාකාර-ආයත හැඩයෙන් යුත් නිර්වෘන්ත පත්‍ර දරයි. පත්‍ර ඉතා කුඩා වන අතර මාංසලය. අතුවල බහු අක්ෂ පුෂ්ප මංජරි රාශියක් හට ගනී.  කුඩා මල් ළා කහ පැහැතිය. ඵලය ස්ඵෝටිකාවකි. එ් තුල සුදු පැහැති බීජ කීයක් පිහිටයි. දළුක් Euphorbiaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. 

වණ, කුෂ්ඨ, අර්ශස්, ඉදිමුම්, ගෙඩි, පැරණි තුවාල, යටි පතුල් පැලීම, ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමට දළුක් ශාකයේ කිරි, මුල් සහ ඇට භාවිතා කරයි. දළුක් වේදනාස්ථාපන, රේචන, විරේචක, ඉදිමුම් නසන ආදී ගුණ සහිත බව සඳහන්. අර්ශස් රෝගයට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා යොදා ගන්නා ක්ෂාර සූත්‍ර නම් නූල් වර්ගය දළුක් කිරි යොදා නිපදවයි. පැරණි පොත්පත්වල "උක් කිරෙන් අඹරා" ගතයුතු ලෙස නියම කර ඇති අවස්ථාවල එහි සඳහන් වන්නේ දළුක් කිරෙන් අඹරා ගත යුතු බවයි. දළුක් කිරි ඖෂධ සඳහා භාවිතා කිරීමේදී සම්මත ක්‍රමයන්ට අනුව විෂ ඉවත්කර භාවිතා කළ යුතුය. පොල් ගෙඩියක ඇස්ස සිදුරු කර කිරි එ තුලින් බහා තැබීම දළුක් කිරි ශෝධනය කර ගන්නා එක් ආකාරයකි.

දළුක් කොළ තම්බා තැවීම සහ බැඳීම ඉදිමුම් සඳහා ප්‍රතිකාරයකි. ක්ෂය රෝගයට දළුක් ‍දඬු උණු අළුයෙන් තම්බා මිරිකාගෙන වරකට තේ හැඳි 1 ක් මී පැණි හා පුස්කර අනුපාන ලෙස දාමා බීමට දෙයි. අරශස් ගෙඩි, ගුද මාර්ගය ඉදිමීම සහ සූත්‍ර පණු ආදී රෝග සඳහා දළුක් කොළ කොටා වණ්ඩුවේ තම්බා මඳ උණුසුමින් ගුදමඟ පිටතින් තබා බැඳිය යුතුය. දළුක් කොළ කොටා වණ්ඩුවේ තම්බා බැඳීම පැරනි තුවාල සඳහා ද ප්‍රතිකාරයකි. ගෙඩි විදාරණයට කිරි සහිතව දළුක් දඬු-කොළ සහිඳ ලුනු ස්වල්පයක් සමඟ අඹරා රත්කර ගෙඩිය මත එළයි. සැරව සහිත කුෂ්ඨ සේදීමට දලුක් කොළ සහ දඬු තම්බා ගත් වතුර භාවිතා කරයි. අර්ශස් අංකුර හැකිලවීමට දළුක් කිරි ඒ මත ආලේප කරයි. දළුක් කිරි මිශ්‍ර හාල් පිටි වලින් කැවුම් තනා සත් දිනක් කැවීමෙන් ජලෝදර රෝගය සුව වන බව සඳහන් වේ. දළුක් කිරි හිස් මුඳුනේ ගෑම මුඩගර්භයට ප්‍රතිකාර ලෙස යොදා ගන්නා කෙමකි. 

දළුක් කිරි  ඇසට වැටුනහොත් ඇතිවන වේදනාව හා විෂ ස්වභාවය සමනය කිරීම සඳහා ළපටි දිවුල් ගෙඩියක මඳය තලාගත් යුෂ ඇසට යෙදිය යුතුය. එවිට දළුක් කිරි ඇසේ එක් පැත්තකට එක්රැස් වන බැවින් ඉවත් කිරීම පහසුවේ. දළුක් උද්‍යාන අලංකරණය සඳහා සුලබව යොදා ගන්නා ශාකයකි. ජවා රටේ වැසියන් ළපටි දළුක් අතු හොඳින් තම්බා ජලයේ පොඟවා සීනි තවරා පැණි රසැති ආහාරයක් ලෙස කෑමට ගන්නා බව සඳහන් වේ. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Sunday, September 3, 2017

බිලිං [Bilin] (Averrhoa bilimbi)

බිලිං මීටර් 10 ක් දක්වා උසට වැඩෙන කුඩා ශාකයකි. ගසේ ළපටි කොටස්වල සියුම් බූවක් දක්නට ලැබේ. තරමක් විශාල සංයුක්ත පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. ප්‍රාක්ෂය සෙ.මි. 40 පමණ දිගු විය හැකිය. සංයුක්ත පත්‍රයක පත්‍රිකා 11-35 අතර සංඛාවක් පිහිටා තිබේ. පහලින් පිහිටන පත්‍රිකා දිගින් සෙ.මි. 3 හා පළලින් 2.2 දක්වා වර්ධනය වේ. අණ්ඩාකාර හෝ පුළුල් අණ්ඩාකාර හැඩැති වන අතර පිහිටීම බොහෝ විට උප සම්මුඛය. ඉහලින් පිහිටන පත්‍රිකා මීට තරමක් විශාල වන අතර හැඩයෙන් අණ්ඩකාර සිට ආයතය. බොහෝ විට ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍රිකාවල යටි පෘෂ්ඨයේ බෙහෙවින් හෝ මඳ වශයෙන් ඇලුණු බූවක් දක්නට ලැබේ. පුෂ්ප මංජරි කක්ෂීයව හෝ ප්‍රධාන කඳේ හා මේරූ අතුවල හට ගනී. මල් රතු තද දම් පැහැතිය. ඵලය සෙ.මි 5 ක් පමණ දිග ආයත හැඩැති මාංසල බදරියකි. එය කොළ පැහැති වන අතර ඉදීමේදී කහ පාටට හැරේ. තද ඇඹුල් රසය හේතුවෙන් වඩාත් ප්‍රකට බිලිං Oxalidaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. 

ඖෂධයකට වඩා අහාරමය වටිනාකම් අතින් ඉතා ප්‍රකට බිලිං අර්ශස්, උණ, සීතාද රෝගය ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගනී. බිලිං කුසගිනි වඩවන, ආහාර රුචිය ඇතිකරවන, ආමාශයට හිතකර ගුණ සහිතයි. කටු ඇණුනු විට බිලිං ගෙඩි උණු අළුවේ තම්බා බැඳීම සරල ප්‍රතිකාරයකි. විවිධ රටවල උපදංශය, අධි රුධිර පීඩනය, දියවැඩියාව, උගුරේ ආසාදන, හොරි වැනි චර්ම රෝග, ගෙඩි, ගුද මාර්ගයේ රෝග, ආතරයිට්ස්, කම්බුල් ගාය, කැස්ස ආදී රෝග අවස්ථා සඳහා බිලිං කොළ සහ ගෙඩි භාවිතා කරන බව අන්තර්ජාල මූලාශ්‍රවල සඳහන්ව ඇත. 

බිලිං විටමින් සී බහුල පළතුරක් ලෙස මෙන්ම ව්‍යංජන, චට්නි, අච්චාරු, ජෑම් ලෙසද සකසා ආහාරයට ගත හැකිය. බිලිං ගෙඩි දෙකෙලවර කපා හුණු ස්වල්යක් දැමූ ජලයේ පැය 12 ක් පමණ ගිල්වා තබා රත්කර ගත් සීනි ද්‍රවණයක විටින් විට දින කීපයක් තැබීමෙන් වියළි මිදි වැනි ද්‍රව්‍යයක් සාදා ගත හැකිය. ඒවා රස කැවිලි සැදීමට වියළි මිදි වෙනුවට යොදා ගැනීමට පුලුවන. ව්‍යංජනවලට ඇඹුල් රස එකතු කිරීමටද බිලිං ගෙඩි භාවිතා කරයි. බිලිං යුෂ පානය පිපාසය සංසිඳුවයි. ළපටි බිලිං ගෙඩි ලුණු දමා තම්බා විටින් විට එකතුවන ජලය ඉවත්කර වේලා ගෙන එයට කෑලි මිරිස්, රතුළූණු, කරපිංචා ආදිය දමා තෙම්පරාදු කරගත් පසු කාලයක් තබාගෙන බත් සමඟ කෑමට ගත හැකිය. 

බිලිං ගෙඩියක් පොඩිකර දත් මැඳීමෙන් දත්වල අවපැහැය ඉවත්වී යයි. බිලිං ගෙඩිවල යුෂ පිත්තල භාන්ඩ ඔප දැමීමට, ඇදුම්වල පැල්ලම් ඉවත් කිරීම ආදියට භාවිතා කරයි. ගැමියන් කෙසෙල් කැන් ඉදවීම සඳහා බිලිං කොළ යොදා ගනී. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:
Powered by Blogger.

Followers

Recent Posts

Unordered List

Pages

Theme Support