දේශීය ඖෂධ ශාක හඳුනා ගෙන භාවිතාවන් ගැන දැනුවත් වෙමු

  • කෙකටිය [Kekatiya] (Aponogeton crispus)

    Aponogeton නම් උද්භිද ගණයට අයත් ශාක විශේෂ හයක් ලංකාවෙන් හමුවන අතර ඒ සියල්ල පොදුවේ කෙකටිය නමින් හඳුන්වයි.

  • ඇඹුල් දොඩම් [Embul Dodam] (Citrus aurantium)

    ඇඹුල් දොඩම් මීටර් 10 පමණ උසට වැඩෙන සිහින් අතු සහිත කුඩා ශාකයකි. ළපටි අතුවල සෙ.මි. 5-8 පමණ දිග තියුණු කටු පිහිටා තිබේ.

Thursday, November 27, 2014

නීරමුල්ලිය / කටු ඉකිරිය [Neeramulliya / Katu Ikiriya] (Hygrophila schulli)

මෙය තෙත් හෝ ජලාශ්‍රිත ප්‍රදේශවල 1.25 m තෙක් උසට වැඩෙන සෘජු කඳක් සහිත බහු වාර්ෂික පැළෑටියකි. සිලින්ඩරාකාර කඳේ ගැට අසල රෝම සහ තියුණු කටු පිහිටා ඇත. දිගැටි පත්‍රද බූව සහිතය. පුෂ්ප 6-8 වලයන් ලෙස පිහිටා ඇත. පෙති (දල) දම් නිල් පැහැතිය. ඵලය 1 cm පමණ දිග ස්ඵෝටිකාවකි. මෙරට වියළි හා තෙත් කලාපයේ විවෘත වගුරු බිම්වල පාර දෙපස ජලය සහිත ස්ථානවල සුලභව දක්නට ලැබේ. මෙහි නිල් පැහැති මල් සහිත වර්ගයක් සහ සුදු මල් සහිත වර්ගයක් ඇත. සුලභව දක්නට ඇත්තේ නිල් පැහැති මල් පිපෙන වර්ගයයි. නීරමුල්ලි රසවත් පලාවක් ලෙස ආහාරයට එක්කර ගත හැකිය. මෙය Acanthaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

නාඩි දුබලතාව, වාත රෝග, ආමවාත, පිත්තාතිසාරය, රත්පිත්, වාතරක්ත, සෙංගමාලය , මූත්‍ර ගල්, මුත්‍ර අඩස්සිය ආදී රෝගයන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා නීරමුල්ලිය ශාකයේ කොළ, මුල්, බීජ ඇතුළු පංචාංගයම භාවිතයට ගනී. මුත්‍රාශයේ ගල් ඇති අයට ලුණුවර පොතු, නීරමුල්ලිය මුල් කලං 6 බැගින් කෂාය කර බීම, පොල්පලා, නීරමුල්ලිය තැම්බූ ජලය සතියකට වරක් පමණ බීම මගින් එම රෝගයෙන් සහනය ලැබිය හැකිය. වැඩිහිටියන්ගේ කකුල් ඉදිමුන විට නීරමුල්ලිය කොළ තැම්බූ ජලයේ කකුල් බාහා තබමින් සේදීම හා තැම්බුණු කොළවලින් තැවීම සිදුකරයි. රුධිර ධාවනය වේගවත් කරන නිසා අධි රුධිර පීඩනය ඇති අයට අහිතකරයි. මුත්‍ර කාරක, කාමොද්දීපක, ඉදිමුම් නසන, ශුක්‍ර දුබලතාවන් නසන ආදී ගුණයන් සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන්

Share:

Friday, November 14, 2014

කොක්මොට [Kokmota] (Eriocaulon ceylanicum)

Eriocaulon උද්භිද ගණයට අයත් කොක්මොට යනුවෙන් හඳුන්වන දේශීය ශාක විශේෂ කිහිපයක් ඇති අතර එයින් ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහයෙහි විස්තර කර ඇත්තේ අප රටට ආවේනික ශාකයක් වන Eriocaulon ceylanicum ගැනයි. එය 2012 රතු දත්ත පොතට අනුව වඳවීයෑමේ තර්ජනයට ලක්වූ ශාකයක් ලෙස නම් කර ඇත. මෙයට අමතරව දේශීය උද්භිද විද්‍යා මූලාශ්‍රවල Eriocaulon quinquangulare නම් දේශීය ශාකය හීං කොක්මොට ලෙසත්  Eriocaulon setaceum, Eriocaulon sexangulare යන දේශීය විශේෂ දෙක කොක්මොට ලෙසත් හඳුන්වා ඇත. 

කොක්මොට ජලාශ්‍රිත පරිසරවල වැවෙන පඳුරු අකාර බහු වාර්ෂික ශාකයකි. බොහෝ විට ලංකාවේ කුඹුරුවල දක්නට ලැබේ. ජලය ප්‍රිය කරන ශාකයක් වූවද වගුරු බිම්වල හමු නොවේ. ඝනකම්, පටු රේඛීය ආකාර පත්‍රයක් දිග සෙ.මි. 12 දක්වා ද පළල සෙ.මි. 1-2 දක්වා ද වර්ධනය වේ. දිගු නටුවක් සහිත ඡත්‍ර අකාර පුෂ්ප මංජරිය ඉතා ප්‍රකටව දිස් වේ. අළු සුදු පැහැති පුෂ්ප මංජරියෙහි ජායාංගී සහ පූමාගී පුෂ්ප වෙන වෙනම පිහිටයි. එකම ශාකයෙන් පුෂ්ප මංජරි රාශියක් හට විට අලංකාරවත් ය. කුඩා පැළෑටියක් හෙයින් විසිතුරු ශාකයක් ලෙස බඳුනක වුවද වගාකර ගත හැකිය. කොක්මොට ශාක Eriocaulaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

කොක්මොට පුරාණයේ සිට ඖෂධ පිණිස භාවිතා කළ ශාකයක් බව පාරම්පරික වෛද්‍යවරු පවසති. අක්මා රෝග, පිලාව ඉදිමීම, සෙංගමාලය, මුත්‍ර දැවිල්ල, ශ්වේත ප්‍රදර, ශරීරයේ ඌෂ්ණාධිකබව, දැවිල්ල, රත්පිත්,පිපාසය, වාතරෝග, පාණ්ඩුව, පිත්රෝග, උන්මාද, අපස්මාරය, ප්‍රමේහ, ප්‍රදර, සෝමරෝග, ඇතුල්පතුල්වල දැවිල්ල ආදී රෝග රැසකට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී සම්පූර්ණ කොක්මොට පැළෑටියම භාවිතයට ගනී. කොක්මොට ඉදිමුම් නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, දැවිල්ල නසන, පණුවන් මර්ධනය කරන, අක්මාවට හිතකර ගුණයන් සහිතයි. 

සෙංගමාලට සහ පාණ්ඩු රෝගීන්ට කොක්මොට කැඳ බෙහෙවින් ගුණදායකය. කුඩා දරුවන්ගේ කුරුමිණි මාන්දම නම් රෝගයට කොක්මොට කොළ කැඳ උයා දෙයි. කුෂ්ට හා දද ආදිය නිසා ඇති වන දැවිලි සහිත තත්වයෙන් සහනය ලැබීමට වෙනත් ශාක යුෂ සමග මුසු කල කොක්මොට යුෂ ඉතා යහපත් ය. කොක්මොට තැම්බූ ජලයෙන් සේදීමෙන් දද හා කුෂ්ට ආදියේ දැවිල්ල පහව යයි. ඉන්දානිදේව්‍යාශරිෂ්ටය කොක්මොට යොදා නිපදවන ඖෂධයකි. කොක්මොට රසවත් ව්‍යංජනයක් සහ මැල්ලුමක් ලෙස සකසා ආහාරයට එක් කර ගත හැකිය. අවුරුද්දක් පමණ වයසැති කොක්මොට පඳුරු ගලවා මඩ ඉවත්වන තුරු හොඳින් සෝදා, අවශ්‍යතාවය අනුව අමුවෙන් හෝ වියළා ඖෂධ සඳහා භාවිතයට ගත හැකිය. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය , ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක කෘති
සේයාරූ_ මෙහි පලව ඇත්තේ කොක්මොට යනුවෙන් හඳුන්වන Eriocoulon sexangulare නම් දේශීය ශාකයේ ඡායාරූපයකි. උපුටා ගැනීම අන්තර්ජාලයෙන් 


Share:

Thursday, November 6, 2014

කොහොඹ (Azadirachta indica)

කොහොඹ ශක්තිමත් කඳක් හා විහිදී යන අතු සහිත අඩි 50-60 පමණ උසට වැඩෙන ශාකයකි. එහි පොත්ත දුඹුරු පාටය. ළපටි අතුවල පොත්ත සිනිඳුය. පත්‍ර තරමක් ළං ළංව පිහිටා ඇත. එවා පක්ෂවත්ය. එක් එක් පත්‍රයක ළා කොළ පාට සිනිඳු පත්‍රිකා ජෝඩු 2-8 දක්වා ඇත. පත්‍රයක අග්‍රස්ථ පත්‍රිකාවක් සහිතය. පත්‍රිකාවල හැඩය ලංසාකාර-දාත්‍රාකාරය. ඒවායේ දාරය දන්තූර-කරපත්‍රිකය. කක්ෂීය පුෂ්පමංජරි සංයුක්ත ඒකාක්ෂියකි. පුෂ්ප හටගන්නේ මාර්තු-මැයි කාලයේ ය. මල සුදුපාටය, කුඩාය, සුවඳවත්ය. එවා ද්වීලිංගිකය. දල ආයතය, ඵලය අෂ්ටිලයකි. එය තරමක් ගෝලාකාරය, සිනිඳුය, මොටය. එක් එක් ඵලයෙහි තනි බීජයක් තිබේ.

කොහොඹ බහුලව වැවෙන්නේ ලංකාවේ වියළි ප්‍රදේශවලයි. යාපනය. වව්නියාව, පුත්තලම, අනුරාධපුරය, ත්‍රිකුණාමලය හා හම්බන්තොට කොහොඹ ගස් බහුලව වැවේ. කොහොඹ ගසේ පොත්ත තිත්තය. කහට සහිතය. එයින්ද බොහෝ ඔෟෂධ තනනු ලැබේ. කොහොඹ කොළවල යුෂයද ඉතා තිත්තය. කහට සහිතය. එයින්ද බොහෝ ඖෂධ තනාගනු ලැබේ. කොහොඹ කොළවල යුෂය කෘමිනාශකයක් හා විෂබීජ නාශකයක් සේ ද යොදා ගැනේ. කොහොඹ ගසේ ලීයට කෘමීන්ගෙන් හානි සිදු නොවන නිසා බොහෝ කල් පවතී. කොහොඹ ශාකය මෙලියාසේ (Melliaceae) කුලයට අයත්ය.

ඖෂධීය වටිනාකම

සංස්කෘත වෛද්‍ය ග්‍රන්ථවල කොහොඹ හැඳින්වෙන්නේ "නිමිඛ", "පිවුමන්ද" හා "අරිෂ්ට"  යන නම්වලිනි. නිමිඛ (කොසඹ) හා මහා නිමිඛ (මහා කොහොඹ) යයි කොහොඹ දෙවර්ගයකි. කොහොඹ තිත්තය, සිසිල්ය. සෙම් රෝග, රක්ත දෝෂ, පිත්ත දෝෂ, කුෂ්ට හා වණ නසයි. නොපැසුණු වණ පැසවයි. පැසුණු වණවල සැරව පිට කරයි. පෙනහලු රෝග, උණ රෝග, ආහාර අරුචිය, කුරුමිණි හා පණු රෝග, වමන රෝග හා ඉදිමීමේ රෝග සුවපත් කරයි. ක්ෂය, විෂ, පිත්, දැවිල්ල හා වාතය පහ කරයි. මල බඳියි. කොහොඹ කොල ඇසට හිතකරය. කෘමි විෂ දුරු කරයි. වාතය වඩයි. මහ කොහොඹ තිත්තය. කුෂ්ට. රක්ත දෝෂ, උණ හා මී විෂ නසයි. 

කොහොඹ ඇටවලින් සාදා ගනු ලබන තෙල් කහ පාටය. කටුකය, තිත්තය. එහි අප්‍රිය ගඳක් ඇත. ඉන්දියාවේ බෙහෙවින් කොහොඹ තෙල් නිශ්පාදනය කෙරේ. ඒ ඖෂධයක්, කෘමිනාශකයක්, පහන් දල්වන තෙලක් ආදී වශයෙන් ප්‍රයෝජනයට ගනු පිණිසයි. කොහොඹ තෙල් වෙනත් තෙල් හා මේද සමග මිශ්‍ර කොට සබන් සාදනු ලැබේ. ගව ආදී සතුන්ගේ ශරීරයෙහි වසන මැක්කන් බඳු කෘමීන් පහ කිරීම හා එම සතුන්ගේ තුවාලවල මැස්සන් ඉහඳ තැබීම වැළැක්වීම සඳහා කොහොඹ තෙල් ආලේප කරනු ලැබේ. වණ, කුෂ්ට, දද හා සමේ කැසීම් ආදියට ප්‍රතිකාර වශයෙන් භාවිතා කරන තෙල් හා ආලේපන රාශියකට කොහොඹ තෙල් එකතු කෙරේ.

කොහොඹ කොළවලින් හා කොහොඹ තෙල්වලින් සාදා ගත් මිනිසාට හෝ පරිසරයට හානි නොවන ශාකමය කෘමිනාශක ඇතැම් රටවල භාවිතා කෙරේ. කොහොඹ ඇට කොටා වණ්ඩුවේ තම්බා මිරිකා තෙල් ලබාගත් පසු ඉතිරි වන රොඩු (මුරුවට) දිය කොට හොඳින් කලතා පෙරාගත් තෛලෝදය ඉතා හොද කෘමිනාශකයකි. මෙහි ගුණය හිරු එළියෙන් විනාශවන නිසා හිරු නැගෙන්නට පෙර ඉසීම වඩාත් යෝග්‍යයි. මේ තෛලෝදයෙන් පළඟැටියන්, පණුවන්, පිටිමකුණන්, මඳුරු කීටයයන්, ගොළුබෙල්ලන්, ගෙමැස්සන්, කුරුමිණියන් හා ජපන් කුරුමිණියන් මර්දනය කළ හැක. 

ධාන්‍ය වර්ග ගබඩා කරන විට ඒවාට කොහොඹ කොළ මිශ්‍ර කිරීමෙන් ඒවා පුස්, ගුල්ලන් හා කෘමීන්ගෙන් ආරක්ෂා කර ගත හැකි බව සනාථ වී තිබේ. මේ වන විට බටහිර රටවල පවා කෘමිනාශකයක් ලෙස  කොහොඹ තෛලෝදය භාවිතා කරයි.

“ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක“ කෘතිය ඇසුරිනි_
සරත් රණවීර සහ රේඛා රණවීර_
සේයා රූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 



Share:
Powered by Blogger.

Followers

Recent Posts

Unordered List

Pages

Theme Support