දේශීය ඖෂධ ශාක හඳුනා ගෙන භාවිතාවන් ගැන දැනුවත් වෙමු

  • කෙකටිය [Kekatiya] (Aponogeton crispus)

    Aponogeton නම් උද්භිද ගණයට අයත් ශාක විශේෂ හයක් ලංකාවෙන් හමුවන අතර ඒ සියල්ල පොදුවේ කෙකටිය නමින් හඳුන්වයි.

  • ඇඹුල් දොඩම් [Embul Dodam] (Citrus aurantium)

    ඇඹුල් දොඩම් මීටර් 10 පමණ උසට වැඩෙන සිහින් අතු සහිත කුඩා ශාකයකි. ළපටි අතුවල සෙ.මි. 5-8 පමණ දිග තියුණු කටු පිහිටා තිබේ.

Sunday, September 23, 2018

ගොඩකිරිල්ල [Godakirilla] (Holoptelea integrifolia)

ගොඩකිරිල්ල මීටර් 25 දක්වා උසට වැඩෙන තරමක් විශාල ශාකයකි. පොත්ත අළු දුඹුරු පැහැති හෝ සුදු පාටට හුරු කොළ පාට වන අතර අප්‍ර‍සන්න ගන්ධයකින් යුක්ත ය. ළපටි කොටස්වල බූවක් පිහිටා තිබේ. ඒකාන්තරව පිහිටන සරල පත්‍ර‍ ඉලිප්සීය-ආයත සිට ඉලිප්සීය-අණ්ඩාකාර වේ. පත්‍ර‍යක් දිගින් සෙ.මි. 7.5-13 සහ පළලින් සෙ.මි. 4-8.5 දක්වා වර්ධනය විය හැකිය. පත්‍ර‍ දාරය සම්පූර්ණ වන අතර පත්‍ර‍ අග්‍ර‍ය තිවෘ හෝ එසේ නොවිය හැකිය. පුෂ්ප මංජරියෙහි පිරිමි මල් සහ ද්වීලිංගික මල් මිශ්‍ර‍ව පිහිටා තිබේ. ඵලය පටලමය පියාපත් සහිත, පුලුල් අණ්ඩාකාර හැඩැති කරලකි. ඵලයක් තුල පැතලි එක් බීජයක් පමණක් පිහිටයි. ගොඩ කිරිල්ල ශාකය Ulmaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

ආයුර්වේද මූලාශ්‍ර‍වල මෙම ශාකයේ භාවිතාවන් ගැන ප්‍ර‍කට තොරුතුරු හමු නොවුන ද දේශීය වෙදකමේදී කැඩුම් බිඳුම්, උලුක්කු, බාහිර රුධිර වහනය, ගඩු, දිවි මකුළු දෂ්ඨන, කණ්ඩමාල ආදී රෝග සඳහා ප්‍ර‍තිකාර කිරීමට ගොඩකිරිල්ල ශාකයේ පොතු, කොළ සහ මුල් භාවිතා කරයි. 

උලුක්කුවට, කල් ගත වූ තැලුම්වලට සහ බිඳුණු අස්ථි සන්ධානය වීමට ගොඩකිරිල්ල පොතු කහ, ලුණු සමඟ කොටා මළවා බඳියි. කැඩුම් බිඳුම් අවස්ථාවකදී රුධිර වහනයක් සිදුවූ විට මුරුංගා, වරා සහ ගොඩකිරිල්ල යන ශාකවල මුල් කොටා යුෂ ගෙන තුවාලයට වත් කිරීමෙන් රුධිරය ගලායාම නැවතී තුවාලය පෑහෙයි. දිවි මකුළු දෂ්ඨනයකට ලක්වූ රෝගීන් ස්නානය කරවීමට ගොඩකිරිල්ල කොළ තැම්බූ ජලය යොදා ගනියි. ගඩුවලට ගොඩකිරිල්ල පොතු, රුක්අත්තන පොතු සහ හීනටි හාල් එකට කොටා, රොටියක් ලෙස සකසා කබලේ තබා රත් කර ගඩුවට තබා බැඳීමෙන් ගඩුව සුව වෙයි. කණ්ඩමාල රෝගය සඳහා තෙල් සිඳීමේදී ගොඩකිරිල්ල පොතු යොදා ගනී. 

මූලාශ්‍ර‍_ තල්පතේ පිළියම් සහ වෛද්‍යාචාර්ය දේශබන්දු තෙරිපැහැ ආරියවංශ කීර්තිසිංහ මහතාගේ කෘති ඇසුරෙන් 
සේයාරූ _ 1 අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Sunday, September 16, 2018

සෙනෙහෙකොළ [Senehekola] (Senna alexandrina)


සෙනෙහෙකොළ මීටර් 3 ක් පමණ උසට වැඩෙන පඳුරු අාකාර කුඩා බහු වාර්ෂික ශාකයකි. සම පක්ෂවත් සංයුක්ත පත්‍ර‍ ඒකාන්තරව පිහිටා තිබේ. පත්‍ර‍ක් දිගින් සෙ.මි. 5-16 පමණ විය හැකිය. සංයුක්ත පත්‍ර‍යක පත්‍රිකා යුගල් 9 දක්වා පිහිටයි. පත්‍රිකාවක් දිගින් සෙ.මි. 5 දක්වා සහ පළලින් සෙ.මි. 1 දක්වා වර්ධනය වන අතර පත්‍ර‍ හැඩය ඉලිප්සාකාර හෝ අණ්ඩාකාර වේ. ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරිය අග්‍ර‍ස්ථීය හෝ කක්ෂීය විය හැකිය. මල් පොකුරක දීප්තිමත් කහ පැහැති මල් 10-30 අතර සංඛාවක් පිහිටයි. නොපැලෙන කරලක් වන ඵලය තුල පැතලි හැඩැති බීජ 4-10 සංඛාවක් පිහිටා තිබේ. සෙනෙහෙ කොළ Fabaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

වටපණු රෝග, චර්ම රෝග, ළදරුවන්ගේ මලබද්ධය, අර්ශස්, අක්ෂි රෝග, හිස් හොරි ආදියට ප්‍ර‍තිකාර කිරීම සඳහා සෙනෙහෙ ශාකයේ වියළි කොළ සහ කරල් භාවිතා කරයි. සෙනෙහෙකොළ ලේඛනීය, විරේචක, පිත සහ රුධිරය පිරිසිදු කරන, අනුලෝමන, වාත අනුලෝමන, පණුවන් බැහැර කරන, සමට හිතකර ආදී ගුණයන් සහිතයි. ධාත්‍රී චූර්ණය  සෙනෙහෙකොළ යොදා නිපදවන ඖෂධයකි. 

වටපණු රෝගයට සෙනෙහෙ ඇට සහ ඇසළ ඇට අඹරාගත් ප්‍රලේපය යොදා ප්‍ර‍තිකාර කරයි. චර්ම රෝග සඳහා සෙනෙහෙ කොළ පොල් විනාකිරෙන් අඹරා ආලේප කළ යුතුය. ළදරු විරේචනයට සෙනෙහෙ කොළ පාණ්ඨය කිරි දෙන මවට පානය කිරීමට දිය යුතුය. රළු කෝෂ්ඨයක් සහිත අයකුගේ මලබද්ධය සඳහා පත්‍ර චූර්ණය හෝ පාණ්ඨය අල්ප මාත්‍රාවෙන් යොදයි. තීක්ෂණ විරේකයට අති මාත්‍රාවෙන් පත්‍ර චූර්ණය හෝ පාණ්ඨය යොදා ගනී. සුඛ විරේචනයට සෙනෙහෙ කොළ පාණ්ඨය සීනි හෝ සූකිරි සමඟ බොන්නට දෙයි. ගැමියන් බඩ විරේක වීමට සෙනෙහෙ කොළ අරළු සමඟ තම්බා පානය කරයි. සෙනෙහෙ කොළ තම්බා ගත් වතුරෙන් හිස සේදීමෙන් හිස් හොරි මදර්ධනය වන අතර හිස කෙස් වර්ධනය වේ. සෙනෙහෙකොළ අධි මාත්‍රාවෙන් යෙදීමෙන් අන්ත්‍රවල ශ්ලේෂම පටලවලට හානි විය හැකි බැවින් අභ්‍යන්තරව යෙදීමේදී වෛද්‍ය උපදෙස් ඇතිව භාවිතා කළ යුතුය. සෙනෙහෙ කොළ භාවිතා කිරීමෙන් පසු ඇතැම් විට උදර වේදනා ඇති විය හැකි බවත්, එහිදී එනසාල්, කොත්තමල්ලි, කරාබු වැනි ඔසුවක් අල්ප මාත්‍රාවෙන් දිය යුතු බවත් සඳහන් කර ඇත. 

මූලාශ්‍ර‍ _ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ආයුර්වේද ඖෂධ සංග්‍රහය
සේයාරූ _ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Tuesday, September 11, 2018

බිංනුග [Binnuga] (Tylophora indica)

බිංනුග වෙනත් ශාක මත ඉහල නඟින හෝ බිම වැතිරී වැඩෙන වැල් ශාකයකි. සම්මුඛව පිහිටන සරල පත්‍ර‍ පුළුල් ලෙස අණ්ඩාකාර සිට අණ්ඩාකාර-ආයත වේ. පත්‍රයේ ඉහල පෘෂ්ඨය බූව සහිත හෝ සිනිඳු වන අතර යටි පෘෂ්ඨය බූවකින් වැසී හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම සිනිඳු විය හැකිය. පත්‍ර‍ පාදය හෘදයාකාර ය. පත්‍ර අග්‍ර‍ තිවෘ හෝ මොට වන අතර තරමක් මාංසල ය. පුෂ්ප මංජරිය ඡත්‍රාකාර බහු අක්ෂයකි. මල් රෝස පාටට හුරු කොළ පාට ය. බිංනුග Apocynaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

අජීර්ණ, අර්ශස්, වාතරක්ත, අර්බුද, හෘද රෝග, අක්මා රෝග, පෙනහැල්ලේ ආසාදන, අතීසාර, ප්‍ර‍වාහිකා, වණ, කැස්ස, ඇදුම, ක්ෂය රෝගය‍, පොළොන් විෂ ආදියට ප්‍ර‍තිකාර කිරීම සඳහා බිං නුග ශාකයේ කොළ, පොතු සහ මුල් භාවිතා කරයි. බිංනුග වමනකාරක, මුත්‍ර‍වර්ධක, දහදිය ඇති කරවන, පණුවන් නසන, සෙම ඉවත් කරන ආදී ගුණ සහිතයි. 

අතීසාර, කැස්ස, ඇදුම, හා ක්ෂය රෝගය ආදියට ප්‍ර‍තිකාර කිරීමේදී භාවිතා කරන කෂාය සඳහා වෙනත් ඖෂධ සමඟ යොදා ගනී. වමනය කරවීමට හෙවත් ළය විරේකයට බිංනුග මුල් චූර්ණය හෝ පත්‍ර‍ යුෂ එළකිරි සමඟ බොන්නට දෙයි. හිසේ වේදනාවට බිංනුග මුල් ඇල් දියෙන් අඹරා නලලේ ආලේප කරයි. පත්‍ර‍ සහ කඳේ නිර්යාස උසස් පිළිකා නාශක ගුණ පෙන්වන බව සඳහන්. 

මෙම වැල් සිංහල අවුරුදු චාරිත්‍ර‍වල හිස තෙල් ගෑමේදී  භාවිතා කරයි.  ගැමියන් යන්ත්‍ර‍ මන්ත්‍ර‍, යාග හෝම, තොවිල් කටයුතු ආදියේ දී භාවිතා කරන බව සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර‍_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය 
සේයාරූ _ අන්තර්ජාලයෙන්
Share:

Monday, September 3, 2018

ගොඩපර [Godapara] (Dillenia retusa)



ගොඩපර මීටර් 20 පමණ උසට සහ සෙ.මි. 70 පමණ විශ්කම්භයක් සහිතව වැඩෙන දේශීය සදාහරිත ශාකයකි. මඳ බූවක් සහිත සරල පත්‍ර‍ ඒකාන්තරව පිහිටයි. දිගින් සෙ.මි. 8-21 සහ පළලින් සෙ.මි. 5-12 දක්වා වැඩෙන පත්‍ර‍ ප්‍ර‍ත්‍යණ්ඩාකාර හැඩයක් ගනී. පත්‍ර‍ දාරය සම්පූර්ණ හෝ මඳ වශයෙන් දන්තූර වේ. පත්‍ර‍ තලය දිළිසෙන සුලු ය. අග්‍ර‍්ථීයව හට ගන්නා පුෂ්ප මංජරියෙහි සුදු පැහැති අලංකාරවත් මල් හට ගනී. ව්‍යාජ ඵලය රතු තැඹිලි පැහැති ය. ව්‍යාජ ඵලය මධ්‍යයේ පිහිටි නානුමය පල්පය තුල අණ්ඩාභ හැඩැති කුඩා බීජ රාශියක් පිහිටයි. ගොඩපර Dilleniaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. පර විශේෂවල ඵලය ගැන සහ මෙරටට වැවෙන පර වර්ග ගැන කෙටි හැඳින්වීමක්  හොඬපර ගැන පලවූ ලිපියට අතුලත් කර ඇත. 

ආයුර්වේදයට අනුව පක්ව ගොඩපර හා අපක්ව ගොඩපර යනුවෙන් වර්ග දෙකක් ගැන සඳහන් වේ. පිපාසය, දැවිල්ල, ඇදුම, උණ, අතීසාර, මුඛ රෝග, හිස කෙස් ගැලවී යාම, හිස් හොරි, කැඩුම් බිඳුම් ආදියට ප්‍ර‍තිකාර කිරීම සඳහා ගොඩපර ශාකයේ කොළ, පොතු හා ගෙඩි භාවිතා කරයි. ගොඩපර වාතය සමනය කරන්න, සෙම සහ පිත වර්ධනය කරන, හෘදයට හිතකර, කෘමිනාශක ආදී ගුණ සහිතයි. 

අතීසාරයට ගොඩපර කොළ සහ පොතු කෂාය බොන්නට දෙයි. විදුරුමසින් ලේ යාමේදී පොතු කෂායෙන් කට සේදිය යුතුය. ඇදුමට ගොඩපර කොළ යුෂ මී පැණි සමඟ දෙයි. උණට, විශේෂයෙන් පිත් කෝපයෙන් හට ගත් උණට සහ ඇදුමට ගොඩපර ගෙඩි යුෂ බීමට දෙයි.  අස්ධි සන්ධි පැනීමේදී හා අස්ථි බිඳීමේදී ඇති වන අධික වේදනාව සමනය කිරීම සඳහා ගොඩපර ගෙඩි යුෂ ආලේප කරයි. හිසකෙස් ගැලවී යාම, හිස්හොරි සහ උකුණන් ආදියට ගොඩපරගෙඩි යුෂ හිස ගල්වා සොදා හැරිය යුතුය. ගොඩපර ගෙඩි, දෙහි, උළුහාල් සමඟ තම්බා හිස සේදීමෙන් උකුණන් බෝවීම මර්ධනය වේ. ගොඩපර ගෙඩි කීපයක් ගෙන හොඳින් කොටා සබන් මෙන් පෙණ නගින අයුරින් වතුර සමඟ කලවම් කර හිස කෙස්වල අතුල්ලා සේදීම කෙස් පිරිසිදු කර ගැනීමට භාවිතා කළ පැරණි ක්‍ර‍මයකි.

ගොඩපර ලීය නිවාස සෑදීම ආදියේදී දැව අවශ්‍යතා සඳහා යොදා ගනී. ළපටි ගොඩපර මල් ව්‍යංජනයක් ලෙස සකසා ආහාරයට එක්කර ගත හැකිය. 

මූලාශ්‍ර‍_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය
Share:
Powered by Blogger.

Followers

Recent Posts

Unordered List

Pages

Theme Support