දේශීය ඖෂධ ශාක හඳුනා ගෙන භාවිතාවන් ගැන දැනුවත් වෙමු

  • කෙකටිය [Kekatiya] (Aponogeton crispus)

    Aponogeton නම් උද්භිද ගණයට අයත් ශාක විශේෂ හයක් ලංකාවෙන් හමුවන අතර ඒ සියල්ල පොදුවේ කෙකටිය නමින් හඳුන්වයි.

  • ඇඹුල් දොඩම් [Embul Dodam] (Citrus aurantium)

    ඇඹුල් දොඩම් මීටර් 10 පමණ උසට වැඩෙන සිහින් අතු සහිත කුඩා ශාකයකි. ළපටි අතුවල සෙ.මි. 5-8 පමණ දිග තියුණු කටු පිහිටා තිබේ.

Monday, February 27, 2017

බිං කොහොඹ [Bin Kohomba] (Munronia pinnata)

බිංකොහොඹ සෙ.මි 15 පමණ උසට වර්ධනය වන කුඩා පැළෑටියකි. බොහෝ විට අතු බෙදීමක් දක්නට නොලැබේ. පත්‍ර තරමක් ගණව කිරුලක් මෙන් ඇසිරී ඇත. අසම පක්ෂවත් සංයුක්ත පත්‍රවල පත්‍රිකා විවිධ හැඩයන් ගනී. පත්‍රවල හැඩය අනුව ප්‍රභේද 10 ක් හෝ ඊට වැඩි සංඛාවන් දැකිය හැකිය. පෙති 5 ක් සහිත සුදු පැහැති මල් ඉතා අලංකාරවත් මෙන්ම සුවඳවත් ය. ඒ ඒ ප්‍රභේදවල මල් ද තරමක විවිධත්වයකින් ගනී. ස්ඵෝටිකාවක් වන ඵලය පිපිරී යෑමෙන් විසිරෙන බීජ මඟින් ශාකයෙහි ව්‍යාප්තිය සිදු වේ. බිංකොහොඹ වානිජව වගා කීරීමෙන් ඉහල ආර්ථික ප්‍රතිලාභ ලබ ගත හැකිය. වඳවී යාමේ තර්ජනයටද ලක්ව ඇති වටිනා දේශීය ඖෂධ පැළෑටියක් වන බිං කොහොඹ ශාකය Meliaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

බිංකොහොඹ දේශීය වෙදකමට අනන්‍ය ඖෂධයක් ලෙස සැලකේ. ඉන්දීය වෛද්‍ය නිගණ්ඩුවල දේශීය බිංකොහොඹ ශාකය ගැන සඳහනක් නොමැත. අතීතයේ සිටම භූනිබ්බ ලෙස සඳහන්ව ඇති විට දේශීය වෛද්‍යවරු බිංකොහොඹ ශාකය ඖෂධ සඳහා භාවිතයට ගෙන ඇත. බිංකොහොඹ නාමය සහිත නම් තවත් දේශීය ශාකයක් හමුවන අතර එය "හීං බිංකොහොඹ" (Andrographis paniculata) නම් වේ. දේශීයව එයට වල් බිංකොහොඹ සහ ඇතැම් විට කිරාත යන නම ද භාවිතා කරයි. සංස්කෘතෙන් භූනිම්බ, කාලමෙඝ ආදී නම් වලින් හඳුන්වන එම ශාකය දේශීයව සහ විදේශීයව බෙහෙවින් ඖෂධ සඳහා භාවිතා කරන්නකි. දේශීය වෛද්‍යවරු බිංකොහොඹ වෙනුවට මෙම හීං බිංකොහොඹ ශාකය ද භාවිතයට ගනී. මෙම ශාක විශේෂ 2 හා බැඳෙන තවත් පැළෑටියක් ඇති අතර එය කිරාත හෝ කිරාතතික්ත යනුවෙන් හඳුන්වයි. Swertia chirata නම් උද්භිද නාමය සහිත එය මෙරටදී හමු නොවන ඉන්දියාවේදී පවා දුර්ලභව හමුවන්නකි. මෙම උද්භිද ගණයට අයත් Swertia zeylanica නම් හොර්ටන් තැන්න වැනි පතන් ආශ්‍රිතව වැවෙන මෙරටට ආවේනික ශාකයක් ඇති අතර එහි ඖෂධීය භාවිතාවක් ගැන දැන ගන්නට නැත. කිරාතතික්ත වෙනුවට ඉන්දීය වෛද්‍යවරු හීං බිංකොහොඹ භාවිතා කරතත් එය නිවැරදි නොවන බවත් කාලමේඝ ලෙස සඳහන්ව ඇති විට කිරාතතික්තම භාවිතා කළ යුතු බවටත් ඇතැම් ඉන්දීය වෙදැදුරන් අතර මතයක් පවතී. 

බිංකොහොඹ ආයුර්වේදයේ සඳහන් කිරාතතික්ත තරමටම හෝ ඊටත් වැඩි තරමින් උණ නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, තික්තබලකාරක ගුණයෙන් යුක්ත බව සඳහන්. දේශීය වෙදකමේදී උණ, අතීසාරය, අජීර්ණය, කුසගිනි මදිකම, මලබද්ධ, වාතරක්ත, කුෂ්ඨ, වණ, වේදනා, ඉදිමුම්, රක්ත අර්ශස්, චර්ම රෝග, එක්සිමා හෙවත් කඩුවේගන්, ඇඳුම, කැස්ස, රුධිර සංසරණ පද්ධතියේ රෝග, වමනය ආදී රෝග තත්වයන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා බිංකොහොඹ සම්පූර්ණ ශාකයම භාවිත කරයි. බිංකොහොඹ කුසගිනි වඩවන, මුත්‍ර කාරක, වණ ශෝධනය කරන, ඉදිමුම් නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන ආදී ගුණයන් සහිතයි. 

හික්කාවට (ඉක්කාවට) බිංකොහොඹ සහ කොත්තමල්ලි ග්රෑම් 15 පමණ ගෙන තලා වතුර පත 2 ක් දමා, පත භාගයට සිඳුවා මී පැණි ප්‍රක්ෂේප කොට බීමට දිය යුතුය. වියළි බිංකොහොඹ චූර්ණය ග්රෑම් 6 ක් මී පැණි සමඟ ලේහ කිරීමෙන් වමනය සුවවේ. උණට ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගන්නා ප්‍රකට ඔෂධයක් වන සුදර්ශන චුර්ණයේ වැඩි වශයෙන් ඇත්තේ බිංකොහොඹ ය. වඳවෙමින් පවතින වටිනා දේශීය ඖෂධ පැලෑටියක් වන බිංකොහොඹ ශාකයක් බඳුනක හෝ වවා ගැනීමට උනන්දු වීම දේශීය වෙදකමට හිතැති කාගේත් යුතුකමකි. 

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන්
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Sunday, February 19, 2017

එළ නිටුල් [Ela Nitul] (Plumbago zeylanica)

එළ නිටුල් කොළ පැහැති සිහින් කඳක් දරන පඳුරු ආකාර කුඩා දේශීය ශාකයකි. බහුවාර්ෂික පැළෑටියක් වන මෙහි බොහෝ ලක්ෂණ රත් නිටුල් ශාකයට සමාන බවක් පෙන්වයි. පොළවෙහි ගැඹුරට විහිදී යන මුල් මාංසල ස්වභායක් ගනී. සිනිඳු මතුපිටක් සහිත සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍ර හැඩය අණ්ඩාකාර - ඉලිප්සාකාර ය. පත්‍ර රත් නිටුල්වලට වඩා හරිත පැහැයකින් යුක්ත ය. කඳෙහි කෙලවරින් ඇති වන දිගු නටුවක් සහිත ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියෙහි සුදු පැහැති මල් හට ගනී. පෙති 5 ක් සහිත එම මල් අලංකාරයත් ය. ඵලය සෙ.මි 1 ක් පමණ දිග කරලකි. විසිතුරු ශාකයක් ලෙස වැවීමටද යෝග්‍ය එළනිටුල් ශාකය Plumbaginaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

කුසගිනි වඩවන ඖෂධයක් හෙයින් එළ නිටුල් ශාකයටද අග්නි පර්යාය යෙදී ඇත. එමෙන්ම චිත්‍රක නම් පර්යායද එළ නිටුල් සඳහා භාවිතා කර ඇත. වෙදකමට සම්බන්ධ ඇතැම් මූලාශ්‍රවල එළ නිටුල් සහ රත් නිටුල් සමාන ගුණයන්ගෙන් යුක්ත බව දක්වා ඇති අතර එළ නිටුල් ශාකයටම අනන්‍ය ඖෂධීය භාවිතාවන් ගැන තොරතුරු දේශීය මූලාශ්‍රවල විරල ය. පෙනහළු පිලිකා, ගුද පිළිකා, ආමාශ පිළිකා, අංශභාග, චර්ම රෝග, පණු හොරි, කුසගිනි මදිකම, ආමවාතය හෙවත් ආතරයිට්ස්, ලේ හිගකම, ස්ථුලතාවය, ඉදිමුම්, වණ, උදරාබාධ, පණු රෝග, සුදු කබර, උඳුගොව්වා කෑම, අර්ශස් ආදී රෝගාබාධ රාශියක් සඳහා ප්‍රතිඵලදායක ඖෂධයක් බව අන්තර්ජාලගත මූලාශ්‍රවල සඳහන්ව ඇත. ප්‍රධාන වශයෙන් මුල් සහ කොළ ඖෂධ සඳහා භාවිතා කරයි. එයිනුත් අල හෙවත් මුල් ප්‍රමුඛ වේ. එළ නිටුල්ද මිනිස් සිරුරට විෂ සහිත හෙයින් අභ්‍යන්තරව යෙදීමේදී රත් නිටුල් ආකාරයෙන් ශෝධනය කර භාවිතයට ගත යුතුය.  

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු සහ අන්තර්ජාලයෙන්
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Monday, February 13, 2017

රත් නිටුල් [Rath Ntul] (Plumbago indica)

රත් නෙටොල් යනුවෙන්ද හඳුන්වන මෙම ශාකය කොළ පැහැති සිහින් කඳක් දරන, වැලක ලක්ෂණ පෙන්වන කුඩා පැළෑටියකි. පොළවෙහි ගැඹුරට විහිදී යන මුල් මාංසල බවට පත් වී ඇත. සිනිඳු මතුපිටක් සහිත සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍ර හැඩය අණ්ඩාකාර - ඉලිප්සාකාර ය. පත්‍රයක් සෙ.මි. 15 දක්වා දිගු විය හැකිය. කඳෙහි කෙලවර දිගු නටුවක් සහිත ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියක් හට ගනී. දීප්තිමත් රතු පැහැයෙන් යුත් ද්වී ලිංගික පුෂ්ප අලංකාරවත්ය. ඵලය සෙ.මි. 2ක් පමණ දිග ස්ඵෝටිකාවකි. දකුණු ආසියාව නිජබිම ලෙස සැලකෙන රත් නිටුල් ශාකය අප රටට හඳුන්වා දී වගා කර ඇත. මෙම උද්භිද ගණයටම අයත් සුදු මල් පිපෙන එළ නිටුල් (Plumbago zeylanica) නම් දේශීය ශාකයක් ඇති අතර එහි ගුණද බොහෝ දුරට රත් නිටුල් හා සමාන ලෙස සලකා ඇත. අලංකාර මල් හට ගන්නා නිසා ගෙවතු සහ උද්‍යාන අලංකරණයටද වැවිය හැකි නිටුල් ශාක Plumbaginaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

රත් නිටුල් ඈත අතීතයේ සිටම ආයුර්වේද  සහ දේශීය වෙදමේ භාවිතා වී ඇති ඖෂධයකි. රත් නිටුල්වලට "අග්නි" නම් පර්යායක් යෙදී ඇත්තේ කුසගිනි වඩවන ඖෂධ අතර ප්‍රමුඛස්ථානයක් ගන්නා නිසා ය. ස්නායු දුර්වලතා, අංශභාගය, අර්දිත, නිදි උලුක්කු, ගෘධ්‍රසි, වෙවිලීම, අපතන්ත්‍රක, කුසගිනි මදිකම, බඩ පිපුම, ගුල්ම, උදර ශූල, විබන්ධතා, පණු රෝග, ග්‍රහණි, අර්ශස්, පාණ්ඩු, අක්මා රෝග, අජීර්ණ, ගුද ශෝථ, අක්මාව සහ ප්ලීහාව ඉදිමීම, වාතය නිසා හට ගත් හෘද රෝග, කල්ගිය කැස්ස, ඇදුම, පෙනහලු ඉදිමීම, ප්‍රතිශ්‍යා, වාතික මුත්‍රඝාත, මුත්‍රාශයේ ඇති වන වේදනා, අශ්මරී රෝග, ඔසප් දෝෂ, ප්‍රසූතිවිකාර, දරුවන් බිහිකල අලුත මව්වරුන්ට ඇතිවන අධික වේදනා සහිත සංකූලතාවයන්, වේදනාකාරී ආර්ථවය, සුදු කබර, කුෂ්ඨ,  ආදි රෝග රාශියක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට රත් නිටුල් ශාකයේ මුල් (අල), කොළ සහ කිරි භාවිතා කරයි. දශමූලාරිෂ්ටය, චිත්‍රකාදී චූර්ණය, අග්නි සෘතය ආදී රත් නිටුල් යොදා නිපදවන ඖෂධ රැසකි. 

බරවා රෝගය නිසා හටගත් ඉඳිමුම් වලට රත්නිටුල් දේවදාර සමඟ අඹරා ආලේප කරයි. මෙහිදී රෙදිකඩක මතුපිට ලේපය තවරා පිට පැත්තට සිටින සේ ඉදිමුම මත ඇතිරිය යුතුය. සුදු කබර රෝගයේදී රත් නිටුල්, ගව මුත්‍ර, ගිතෙල්, මී පැණි සමව ගෙන කළගෙඩියක බහා තබා පානය කළ යුතුය. අර්ශස් රෝගයට රත් නිටුල් මුලේ පොතු අඹරා, මැටි භාජනයක් තුල ගා වියලුණු පසු එ තුල එළකිරි දමා මුදවා ගත් දධියෙන් කළ මෝරු වැළඳිය යුතුය. අතීසාරයට පවනේ වියළාගත් රත් නිටුල් මුල් චූර්ණය ස්වල්පයක් භාවිතා කිරීමට නියම කර ඇත. රසායනයට සහ බුද්ධි වර්ධනයට සම්මත ක්‍රමයන්ට ශෝධනය කර ගත් රත් නිටුල් මුලේ චූර්ණය ස්වල්පයක් එළකිරි, එළඟිතෙල් හෝ මී පැණි පානය කළ යුතුය. 

රත් නිටුල්වල ස්වභාවයෙන් යම් විෂ සහිත බවක් පවතින අතර එය ඉවත් කිරීමට පැරැන්නන් අනුදත් පිළිවෙලකට අනුව ශෝධනය කර ගත යුතුය. ඒ සඳහා සෝදා පිරිසිදු කර සිහින්ව කපා ගත් රත්නිටුල් මුල් පොල් වතුරෙන් හෝ පොල් කිරිවලින් හෝ ගව මුත්‍රවලින් තම්බා ගත යුතුය. එළකිරෙන් තම්බා වේලා ගැනීමද ඇතැම් දේශීය වෛද්‍යවරු අනුගමනය කරන පිළිවෙලකි. මේ සෑම අවස්ථාවකම මැද නාරටිය ඉවත් කළ යුතුය. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය 

Share:

Monday, February 6, 2017

නිතුල්ල / ගැට නෙටුල් [Nitulla / Geta Netul] (Streblus asper)

ගැට නෙටුල් මීටර් 10 ක් දක්වා උසට වැඩෙන දේශීය ශාකයකි. ඇතැම් විට පඳුරක් අකාරයෙන්ද දැක ගත හැකිය. පොත්ත අළු පාටට හුරු සුදු පාටය. ඒකාන්තරව පිහිටන සරල පත්‍රයක් සෙ.මි. 12 ක් දක්වා දිගු විය හැකිය. පත්‍ර අග්‍රය උල් හැඩයක් ගන්නා අතර පත්‍ර දාරය දැති සහිත ස්වභාවයකි. ගැහැණු සහ පිරිමි මල් එකම ශාකයේ පිහිටයි. මල් සුදු පාටට හුරු කහ පාටය. අෂ්ටිලයක් වන ඵලය පරිනත වන තුරු අපපතන මණි පත්‍රවලින් වැසී පවතී. මේරු ඵලය කහ පැහැතිය. එ තුල බීජ 5ක් හෝ 6ක් පිහිටා තිබේ. ගැට නෙටුල් Moraceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාකයකි. 

අතීසාරය, උණ, පාචනය, උදරාබාධ, ලාඳුරු, පිළිකා, රත්පිත්, ඉදිමුම්, බරවා ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ගැට නෙටුල් ශාකයේ පොතු සහ මුල් භාවිතා කරයි. අතීසාර, උණ සහ උදර රෝගයන් හිදී පොතු කෂාය යොදයි. පොතු ස්වරස (පොතු කොටාගත් යුෂ) ගිතෙල් සමඟ ගෙලෙන් උඩ කොටසේ රත්පිතට භාවිතා කරයි. මෙහිදී පොතු කොටා වණ්ඩුවේ තම්බා මිරිකා ගත් යුෂ භාවිතා කළ යුතුය. නෙටුල් පොතු විනාකිරෙන් අඹරා වාතජ ඉදිමුම්වලටත්, පොතු ගව මුත්‍රයෙන් අඹරා බරවා රෝගයටත් ප්‍රතිකාර කිරීමට භාවිතා කරයි. 

ගැට නෙටුල් ශාකය වෙනත් ආසියානු රටවල සාම්ප්‍රදායික වෛද්‍යක්‍රමවල සමේ රෝග, සර්ප විෂ, උපදංශය, කොලරාව, අර්ශස්, ගෙඩි, හෘද රෝග, අක්මා රෝග, අක්‍රමවත් ඔසප් වීම, අපස්මාරය ආදී රෝග අවස්ථා සඳහා භාවිතා කරන බව සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර_ ආයුර්වේද ඖෂධ සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන්
ගෙඩි සහිත සේයාරුව_ වෛද්‍ය සංජීව රූපසිංහ මහතාගෙන්

Share:
Powered by Blogger.

Followers

Recent Posts

Unordered List

Pages

Theme Support