දේශීය ඖෂධ ශාක හඳුනා ගෙන භාවිතාවන් ගැන දැනුවත් වෙමු

  • කෙකටිය [Kekatiya] (Aponogeton crispus)

    Aponogeton නම් උද්භිද ගණයට අයත් ශාක විශේෂ හයක් ලංකාවෙන් හමුවන අතර ඒ සියල්ල පොදුවේ කෙකටිය නමින් හඳුන්වයි.

  • ඇඹුල් දොඩම් [Embul Dodam] (Citrus aurantium)

    ඇඹුල් දොඩම් මීටර් 10 පමණ උසට වැඩෙන සිහින් අතු සහිත කුඩා ශාකයකි. ළපටි අතුවල සෙ.මි. 5-8 පමණ දිග තියුණු කටු පිහිටා තිබේ.

Monday, August 31, 2015

කැහිපිත්තන් [Kehipittan] (Cyclea peltata)


කැසිපිස්සන් යනුවෙන්ද හඳුන්වන කැහිපිත්තන් පොළවට සමාන්තරව වැවෙන දේශීය වැල් ශාකයකි. ඇතැම් විට කුඩා පැළෑටි සහ පඳුරු මත වර්ධනය වේ. මෙම වැලට පාතාල ගරුඬී නම් පරයායයක් යෙදී ඇත්තේ පොළවෙහි ගැඹුරට ගමන් කරන මුල් පිහිටා ඇති හෙයිනි. මඳක් ත්‍රිකොණාකාර හැඩයෙන් යුත් පත්‍රයක් සෙ..මි. 16 දක්වා දිගට වර්ධනය වේ. පත්‍රවල යටි පෘෂ්ටය මත සියුම් බූවක් දක්නට ලැබේ. බූව වැඩිපුර ඇති ප්‍රභේදයක්ද හමු වෙයි. උඩු පෘෂ්ටය දිළිසෙන සුලු වන අතර සිනිඳු ය. එ්කාක්ෂ පුෂ්ප මංරියක හට ගන්නා කහ පැහැති මල් පොකුරු වශයෙන් දක්නට ලැබේ. කොළ පැහැති ගෙඩි ඉදුණු පසු සුදු පැහැතිය. කැහිපිත්තන් Menispermaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාකයකි.

සර්ප විෂ, තුවාල, දැවිල්ල, ඉදිමුම්, උණ, චර්ම රෝග, හිසරදය, පාචනය, ආහාර අරුචිය, පණු රෝග, ඔසප් දෝෂ, මුත්‍ර අඩස්සිය, මුත්‍ර ආසාදන, මුත්‍ර දැවිල්ල, පූයමේහය (මුත්‍ර සමඟ සැරව පිටවිම), කැස්ස, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, පිත් රෝග, සෙංගමාලය, ලේ පිටවන අර්ශස්, දත් මුල් දියවීම, පීනස, ඇදුම, පිලිස්සුම්, අම්ලපිත්ත හෙවත් ගැස්ට්‍රයිටීස් යනාදියටත් තුවාලවලින් ලේ වහනය වීම පාලනය කිරීමටත් කැහිපිත්තන් ශාකයේ  කොළ, වැළ මුල් සහ සම්පූර්ණ ශාකයමත් යොදා ගනී. කැහිපිත්තන් වාතය සහ සෙම නසයි. පිත සමනය කරයි. රුධිරය පිරිසිදු කරයි. මුත්‍රා වර්ධනය කරයි. ශරීරය සිසිල් කරයි. 

කැහිපිත්තන් කොළ කුඩා කැබලි වලට කඩා ජලය ස්වල්පයක් මුසුකර හොදින් පොඩි කිරීමේන් හෝ කෙටීමෙන් සෑදෙන උකු ද්‍රාවණය මිදෙන්නට තබා මී පැණි, සීනි හෝ සීනි ස්වල්පයක් මුසුකර ගත් පොල් කිරි සමඟ කෑමට ගත හැකිය. එය අගනා අතුරුපසක් මෙන්ම මහඟු ඖෂධයකි. මෙම ජෙලි අම්ලපිත්තය, ලේ පිටවන අර්ශස් රෝගයට සහ එයින් ජනිත වේදනාවට, පූයමේහය, මුත්‍ර දැවිල්ල, සෝම රෝගය, අජීර්ණ, දරුවන්ගේ පණු රෝග ආදියට ප්‍රත්‍යක්ෂ ප්‍රතිකාරයකි. අම්ලපිත්ත හෙවත් ගැස්ට්‍රයිටීස් ඇති විට මෙම ජෙලි උදෑසන හිස්බඩ ආහාරයට ගැනීම වඩාත් ප්‍රතිඵලදායක ය. එමෙන්ම කැහිපිත්තන් ජෙලි ආහාරයට ගැනීමෙන් සෙම්රෝග, කැස්ස, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, පීනස, ඇදුම වැනි රෝගද සමනය වෙයි. කැහිපිත්තන් ශීත බවින් යුක්ත වුවත් සෙම් රෝග වැඩි වීමක් සිදු නොවේ. කැහිපිත්තන් ජෙලි දරුවන්ට, කිරිදෙන මවුවරුන්ටත් ඉතාම ගුණදායකයි. එයින් කිරි වර්ධනය වන නිසා කිරි දෙන මව්වරු මෙම ජෙලි සතියට අවමය දෙවතාවක් හෝ ආහාරයට ගැනීම ඉතාමත් වැදගත්. එමෙන්ම වඳ බවින් පසුවන කාන්තා පුරුෂ දෙපිරිසටම වන්ද්‍යභාවය නැති කරන්නත් මේ ආහාරය ඉතා අගනා ඔෟෂධයක්.

සුව නොවී පවතින සැරව ගලන තුවාල ඇති විට කැහිපිත්තන් කොළ සහ මුල් කොටාගත් යුෂ ආලේප කිරීමෙන් තුවාලය ඉක්මනින් සුව වෙයි. පිලිස්සීමදී හෝ වෙනත් දැවිලි අවස්ථාවකදී මෙම කොළ කොටා ජෙලි පදමට ගෙන ආලේප කළ යුතුය. මෙය පැපොල රෝගය නිසා හට ගන්නා දැවිල්ලට සහ බිබිලිවලටද ප්‍රතිකාරයකි. ගින්දරට හෝ උණු වතුරට පිලිස්සුන විට තද දැවිලක් සමඟ දිය බුබුලු හට ගනී. පිලිස්සුන විගස කැහිපිත්තන් කොළ එළකිරෙන් අඹරා පිලිස්සුන ස්ථානයේ ආලේප කිරීමෙන් දැවිල්ල සමනය වන අතර දිය බුබුුලු හට ගැනීමද නවතී. වෙව්ලුම් සහිත උණ ඇති විට කැහිපිත්තන් මුල් පත 8-1ට සිඳුවා ගත් කෂායට ගම්මිරිස් කුඩු ස්වල්පයක් මිශ්‍රකර පානය කිරීමට දීමෙන් ඉක්මන් සුවයක් ලැබෙයි. මුත්‍ර දැවිල්ල, මුත්‍ර ගල් අතුළු මුත්‍ර රෝග රැසක් සඳහා කැහිපිත්තන් මුල් කෂාය ඉතාමත් ගුණදායක ය. එය උදයට පත භාගයයි හවසට පත භාගයයි බැගින් හකුරු කෑල්ලක් සමඟ දින 7 ක් පමණ පානය කිරීමෙන් ඉහත සඳහන් කළ මුත්‍ර රෝග සියල්ලම පාහේ සුව වෙයි. නිතර උෂ්ණ බිබිලි එන සහ කුෂ්ඨ සහිත රෝගීන් මෙම කෂාය සති දෙකක් පමණ පානය කළ යුතුය. කැහිපිත්තන් කොළ සහ මුල් යෙදූ කෂාය කාන්තාවන්ගේ ඔසප් වේදනාවන්ද සමනය කරයි. නොනවත්වා බඩ බුරුරෙන් යන විට කැහිපිත්තන් මුල් තලා ගත් යුෂට මොරු ස්වල්පයක් මිශ්‍ර කර උක් හකුරු හෝ සීනි ස්වල්පයක් දමා බීමෙන් එම අපහසුතාවය මඟ හැරී යයි. මී මැසි, දෙඹර, බඹර ආදී දෂ්ටනයකදී කැහිපිත්තන් කොළ, කුප්පමේනිය, බැබිල කොළ දෙහි ඇඹුලින් අඹරා දෂ්ට ස්ථානයේ ආලේප කිරීමෙන් විෂ මර්දනය වේ. 

සෙංගමාලය, චර්ම රෝග සහ පිත අධික වීම නිසා සෑදෙන රෝග සඳහා කැහිපිත්තන් කැඳ සාදා බොන්නට දෙයි. පිත නිසා හට ගන්නා කැස්සට කැහිපිත්තන් කොළ සමඟ හීනටි හාල් යොදා කැඳ පිස බීමට ගත යුතුය. කැහිපිත්තන් මුල් තැම්බූ ජලයෙන් කට සේදීමෙන් දත් මුල් දියවීම සුව වෙයි. ඇසේ වී කරලක් වැදී එහි ඇති රළු බූවට ඇස සීරුණ විට කැපිත්තන් කොළ, අරළු, අමුකහ ටික ටික ගෙන වෙනිවැල් ගැට, කොහොඹ කොළ තැම්බූ වතුරෙන් අඹරා එම යුෂ පිරිසිදු රෙදිකඩකින් පෙරා බිංදු කිහිපයක් ඇසට යෙදිය යුතුය.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ  රාජගිරිය දේශීය වෛද්‍ය විද්‍යා ආයතනයේ ජේ‍ෂ්ඨ කථිකාචාරිනී එස්.කේ.එම්.කේ. හැරපත්දෙණිය මහත්මියගේ ලිපියක් ඇසුරින්
Share:

Saturday, August 29, 2015

කොල්ලන්කොළ [Kollankola] (Pogostemon heyneanus)


කොල්ලන්කොළ මීටර් 1.5 පමණ උසට වැඩෙන පඳුරු ආකාර කුඩා දේශීය ශාකයකි. සම්මූඛව පිහිටන සරල පත්‍ර අණ්ඩාකර සිට අණ්ඩාකාර-රොම්බසාකාර හැඩයන්ගෙන් යුක්ත වන අතර තැනින් තැන බූවක් දක්නට ලැබේ. පත්‍ර තලය දිගින් සෙ.මි.14.2 සහ පළලින් සෙ.මි. 8 දක්වා වර්ධනය වේ. පත්‍ර දාරය අක්‍රමවත් ලෙස කඩතොළු සහිත ය. බහු අක්ෂ පුෂ්ප මංජරිය අග්‍රස්තීය හා කක්ෂීය වන අතර සෙ.මි. 14 දක්වා දිගු වේ. කුඩා මල් ළා පැහැති ය. කොල්ලන් කොළ  Lamiaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. 

කොල්ලන්කොළ ශාකයෙහි සුගන්ධවත් වාෂ්පශීලී තෙල් අන්තර්ගතය. හෘද රෝග, මුඛ රෝග, ආහාර අරුචිය, කුසගිනි මදිකම, උදරයෙහි වාතය එකතු වීම, මුත්‍ර රෝග, ස්වාසනාලිකා ප්‍රදාහය, ක්ෂය රෝගය, අතීසාරය, පාචනය, වමනය, අධික පිපාසය, අක්මාවේ ආබාධ, දිවි මකුළු දෂ්ටන, සැරව ගෙඩි, පීනස ආදී රෝග අවස්ථා සඳහා යෙදේ.  මෙම ශාකයේ කොළ, දළු, මල් සහ සම්පූර්ණ ශාකයමත් ඔසු පිණිස යොදා ගනී. කොල්ලන්කොළ මුත්‍රකාරක, ස්වේදජනක ගුණ සහිත බව සඳහන්. 

වණරෝගවලට කොළ අඹරා වණයේ ගල්වයි. කුසගිනි මදිකමට කොලක්කොළ චූර්ණය යොදා ප්‍රතිකාර කරයි. එමෙන්ම චූර්ණය පීනස් රෝගයට නාසයට ඉරීමට ද භාවිතා කරයි. අසෘග්ධරයට මුල් කෂාය දෙයි. ගොනුසු විෂට කොල්ලන්කොළ, කහඹිලියා, නිදිකුම්බා මුල් සමව ගෙන අඹරා බඳුනක දමා දියකර  ළිප තබා රත්කර එයින් නැගෙන දුම් කෑ මුඛයට අල්ලා එම බෙහෙත් කෑ ස්ථානයේ අලේප කරයි. ගවයින්ගේ රෝගවලට ප්‍රතිකාර සඳහාත් කොල්ලන්කොල ශාක කොටස් භාවිතා කරයි. 

පැරණි ජනයා රෙදිපිළි කුඩා කෘමින්ගෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීමටත් රෙදිපිළි සුවඳවත් කිරීමටත් කොල්ලන්කොල භාවිතා කර ඇත. ගැමියන් කිතුල් මල් මැදීම සඳහා මෙම ශාක කොටස් සමඟ වෙනත් ඖෂධ යෝග යොදා ගනී. මෙම තෙල් සුවඳවත් කිරීමට භාවිතා කරයි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු 
Share:

Thursday, August 27, 2015

වැල් කෑලිය [Wel Keliya] (Grewia orientalis)

වැල් කෑලිය මීටර් 3 දක්වා පඳුරක් ආකාරයට වැවෙන කාෂ්ඨීය වැල් ශාකයකි. ඇතැම්විට විශාල ශාක ආධාරකරගෙන ඉහලට වර්ධනය වේ. වියළි කළාපයේ සුලභව දැකගත හැකිය. පැහැදිලි නාරටි සහිත පත්‍ර ඉලිප්සාකාර හැඩයෙන් යුක්තය. පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා සුදු පැහැති මල් පරවන විට කහ පැහැයට හැරේ. කොළ පැහැති ඵලය තුල බීජ 4 ක් පිහිටයි. ඉදෙන විට කහ තැඹිලි පැහැයක් ගනී. ඉඳුණු ගෙඩි පළතුරක් ලෙස කෑමට ගත හැකිය. බීජ මගින් මෙහි ව්‍යාප්තිය සිදුවේ. වැල් කෑලිය Tiliaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාකයකි. 

කැඩුම් බිඳුම්, උදරාබාධ, ඉදිමීම්, රක්තවාතය, සරම්ප, සමෙහි හට ගන්නා ආසාදන, ඔසප් චක්‍රයේ දෝෂ ආදී රෝග අවස්ථා සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ප්‍රධාන වශයෙන් මෙම ශාකයේ පොතු භාවිතා කරයි. වේදනා නාශක සහ ගබ්සාකාරක ගුණ සහිතයි. 

Share:

Monday, August 24, 2015

ඉඟුරුපියලි / හිඟුරුපියලි [Igurupiyali] (Kaempferia galanga)

මෙය පොළව මතුපිටට ඇලී පඳුරක ආකාරයට වැවෙන කුඩා පැළෑටියකි. පත්‍ර තලය පළල් වන අතර එක් ශාකයක පිහිටා ඇත්තේ පත්‍ර කිහිපයක් පමණි. පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා අලංකාර මල් දම් මිශ්‍ර සුදු පැහැයෙන් යුක්තය. වැලි සහිත පොළො‍වෙහි සරුවට වැවෙන මෙහි කුඩා අල එක් පැලයකට එකක් බැගින් පොකුරු වශයෙන් සෑදේ. අල පමණක් සුවඳැති වර්ගයක් සහ අල මෙන්ම කොළද සුවඳැති වර්ගයක් ලෙස වර්ග දෙකක් ඇතැයි දේශීය වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂයෙහි දැක්වේ. වඩා හොඳ වර්ගය කොළත් අලත් සුවඳැති වර්ගය බව එහි සඳහන් වේ. ඉඟුරුපියලි ශාකය Zingiberaceae කුලයට අයත්ය.

ආහාර අරුචිය, කුසගිනි මදිකම, උදරාබාධ, අතීසාරය, වමනය, හෘදයේ දුබල බව, ප්‍රතිශ්‍යාව, කැස්ස, ඇදුම, හික්කා, ආමවාතය (ආතරයිට්ස්), හිස්හොරි, උගුරේ ආසාදන, ඉදිමීම්, අක්ෂි රෝග, මුඛ රෝග, තුවාල, හිසරදය, දැවිල්ල, උණ නිසා ඇතිවන සීතල පහ කිරීමට ආදී ලෙස රෝග බොහෝමයක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ඖෂධ තැනීමේදී ප්‍රධාන වශයෙන් ඉඟුරුපියලි අලත් ඇතැම් අවස්ථාවල කොළත් භාවිතයට ගනී. මෙම අල සැපීමෙන් මුඛ දුර්ගන්ධය පහව යයි. මෙරට ජනයා කලක සිට ඉඟුරුපියලි අල සුගන්ධ ද්‍රව්‍යයක්ලෙස බුලත් විටට එක්කර ගැනීමට ද පුරුදුව උන්හ. එමෙන්ම හිසකෙස් සහ රෙදිපිළි සුවඳවත් කිරීමට මෙම අල භාවිතා කර ඇත. ඉඟුරුපියලි මුත්‍රකාරක, උත්තේජක සහ වා සෙම් නසන ගුණ සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_ දේශීය වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂය, ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ වෙනත්


Share:

Friday, August 21, 2015

ඇහැළ [Ehela] (Cassia fistula)


ඇහැළ මීටර් 20 පමණ ඉහලට වර්ධනය වන අළු පැහැති පොත්තක් සහිත බහුවාර්ෂික ශාකයකි. වියළි කලාපයේ බහුලව හමු වෙයි. තද කොළ පැහැති පක්ෂවත් සංයුක්ත පත්‍ර පිහිටා ඇත. පහලට එල්ලා වැටෙන දිග කිනිත්තක් ලෙස සැකසුණු අලංකාර පුෂ්ප මංජරියක දීප්තිමත් කහ පැහති මල් හට ගනී. ගස පුරාම මල් හටගන්නා බැවින් මල් පිපෙන සමයේ සම්පූර්ණ ගසම කහ පැහැයකින් යුක්තව අතිශය චමත්කාර ජනකව දර්ශන වේ. ඵලය කරලකි. වියළුණු බීජ කළු පැහැතිය.  ඇහැළ ශාකය උද්‍යාන හා නගර අලංකාරකිරීමට ද බහුලව යොදා ගනී. බීජ මගින් ව්‍යාප්තිය සිදු වේ. ඇහැල Fabaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ස්නායු රෝග, චර්ම රෝග, වණ, කැස්ස, ස්වසන රෝග, උණ, මලබද්ධය, හෘද රෝග, ආහාර නොදිරවීම, වාතරක්තය ඇතුළු වාත රෝග, කහ උණ හෙවත් සෙංමාලය, මුත්‍ර අඩස්සිය ඇතුළු මුත්‍ර පද්ධතිය ආශ්‍රිත රෝග, සර්ප දෂ්ටන, මුඛ රෝග ආදී රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට අහැල ශාක කොටස් භාවිතා කරයි. මෙම ශාකයේ කොළ, දළු, පොතු, මල්, ඇට, මුල්, මුලේ පොත්ත ආදී සෑම කොටසක්ම පාහේ ඔසු පිණිස ගනී. පැසුණු ඇහැල කරල් භාවිත කොට සිඳගනු ලබන ඇහැල පැණිය කුඩා දරුවන්ගේ විරේචනය සඳහා භාවිතා කළ හැති මහඟු ඖෂධයකි. ඇහැළ රුධිරය පිරිසිදු කරන, මුත්‍ර කාරක, කුෂ්ඨ නාශක, විරේචක ආදී ගුණයන් සහිතයි.

කැසීම හා දැවිල්ල ඇති කුෂ්ඨවලට ඇහැල කොළ පොතු සමව ගෙන අමුකහ සමඟ මදක් තලා කහට එනතුරු තම්බා පෙරා සේදීම ද, කැසීම අධික අවස්ථාවක නම් ඇහැල දළු දෙහි ඇඹුලින් අඹරා ගෑම, දැවිල්ල අධික අවස්ථාවක නම් ඇහැළ දළු එළගිතෙලින් අඹරා ගෑම ද සිදු කරයි. ඇහැළ කොළ අබ තෙලින් බැද රෑ බත් සමඟ කෑම අහාර නොදිරවීමට ප්‍රතිකාරයකි.    

මූලාශ්‍ර_ ආයුර්වේද ඖෂධ සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති

Share:

Monday, August 17, 2015

වඳුරු මෑ [Wanduru Mea] (Mucuna pruriens)

වඳුරු මෑ ආධාරක ශාකයක් මත පැතිරී වැඩෙන දේශීය වාර්ෂික වැල් ශාකයකි. වැලෙහි සියලූ කොටස් බූවකින් යුක්තය. මලේ සහ බීජවල පැහැය අනුව වර්ග කිහිපයක් හමුවෙයි. ත්‍රිපත්‍රි සංයුක්ත පත්‍ර පිහිටා ඇති අතර ඒවා සුදු පැහැති රෝම වලින් යුක්ත ය. සෙ.මි. 30 දක්වා දිගට වර්ධනය වන පුෂ්පමංජරියක හට ගන්නා මල් දම් හෝ සුදු පැහැති ය. පොකුරු වශයෙන් හට ගන්නා කරල් බොහෝ සේ බූව සහිතය. කරලක බීජ 2-8 සංඛාවක් පිහිටයි. කරල්වල ඵලාවරණය වඳුරකගේ සමෙහි රෝම පවතින්නාක් මෙන් කළු / දුඹුරු පැහැති බූවක් පිහිටා ඇති නිසා වඳුරු මෑ ලෙස හඳුන්වයි. වඳුරු මෑ Fabaceae කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි.

වඳුරු මෑ ප්‍රබල වාජීකරණ ගුණ සහිත ඖෂධයක් ලෙස සැලකේ. ලිංගික දුබලතා, වේදනාකාරී ආර්ථවය, වාත රෝග, පණු රෝග, වකුගඩු රෝග, උදරාබාධ, ආදී රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී මෙම ශාකයේ ඇට, මුල්, මල්, බූව ආදිය භාවිතා කරයි. වඳුරු මෑ සිරුර පෘෂ්ඨිමත් කර ශරීර ශක්තිය වර්ධනය කරයි. වාජිකරණ, මුත්‍රකාරක, ආර්ථවය ජනනය කරන, පණුවන් නසන ආදී ගුණයන් සහිතයි. වානරී ගුටිකා, මාෂබලාදී ක්වාතය, මහා මාෂ තෛලය, වානරී සෘතය, අගස්ති අවලේහය ආදී ඖෂධවල වඳුරු මෑ අඩංගුය. 

වාජීකරණය සඳහා වඳුරු මෑ ඇට චූර්ණය, උඳු, සුදුලූණු සමව ගෙන ගිතෙල් මිශ්‍රකර කෑමට ගත යුතුය. ශරීර ශක්තිය වර්ධනය කිරීමට එළ කිරිනේ තම්බා ශුද්ධකරගත් ඇට දූන්තෙලින් බැද මී පැණි සමඟ කෑමට ගනී. වටපණු සහ කිරිපණු රෝග වලදී වඳුරු මෑ බූව මි.ග්‍රෑ. 125 ක් සීනි, මී පැණි හෝ බටර් සමඟ පලමු දින කෑමට ගෙන පසු දින විරේචනයක් කළ යුතුය. එවිට පණුවන් පහව යයි. ලපටි කරල්වල ඇට ව්‍යංජනයක් ලෙස සකසා ආහාරයට ගත හැකිය. ප්‍රථමයෙන් මෙම ඇට උණුදියේ දමා (තම්බා) දිය හැර ගත යුතුය. එසේ නොවුන හොත් මත්වන ස්වභාවයක් ඇති වී වමනය යෑමට ඉඩ තිබේ. ගැමියන් ශරීර ශක්තියට සහ ලිංගික හැකියාවන් වර්ධනය කර ගැනීමට වඳුරු මෑ ඇට එළ කිරෙන් තම්බා පොතු හැර වියළා පිටි කර ගිතෙල් මිශ්‍ර කර රොටී  සාදා ගෙන මී පැණි සමඟ කෑමට ගනී. වියළි වඳුරු මෑ ඇට ඖෂධ සඳහාත්, විෂ ඉවත්කළ ඇටවලින් ලබා ගන්නා පිටි ආහාරයක් ලෙසත් භාවිතා කරයි. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය
පුෂ්ප මංජරියෙහි සේයාරුව_ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Friday, August 14, 2015

ලුණුවිල [Lunuvila] (Bacopa monnieri)

ලුණුවිල සිංහලෙන් බඹතිරි හෙවත් බැමිතිරිය ලෙස ද හැඳින් වේ. මෙය තෙතමනය සහිත පරිසරයක, පොලොවට සමාන්තරව වැවෙන වාර්ෂික පැළෑටියකි. මෙහි පත්‍ර සහ කඳ බොහෝ සේ මාංසලය. සුලභව හමුවන්නේ වර්ගයෙහි කඳ කොළ පැහැති වුවද කඳ රතු පැහැති වර්ගයක්ද කලාතුරකින් දක්නට ලැබේ. මල සුදු හෝ ලා නිල් පාටය. ලුණුවිල ශාකය Plantaginaceae කුලයට අයත් ය. 

සෙම් රෝග, වාත රෝග, ඉදිමුම්, වේදනා, කුසගිනි අඩු කම, ආම දෝෂ, මළ බද්ධයට, කටහඩේ දුර්වලතා, චර්ම රෝගවන කුෂ්ඨ ,ශරීරයේ කැසීම් යනාදියට, මානසික ආබාධ, අපස්මාරය (මීමැස්මොර) ඇතුළු තවත් රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ලුණුවිල යොදා ගනී.  මොළයේ සහ  හෘදය වස්‌තුවේ ක්‍රියාකාරීත්වය උත්තේජනය කරයි. සෙම් රෝගයට ගුණ නිසා පෙනහලුවල සෙම ඉවත් කිරීමටද ඉතා ගුණදායකයි. විශේෂයෙන්ම ස්‌මරණ ශක්‌තිය (මතක ශක්‌තිය) දියුණු කිරීමේ මහා ගුණයක්‌ ලුණුවිලවල අඩංගුවේ. කුඩා කාලයේ සිට ලුණුවිල යුෂ ස්‌වල්පයකට මී පැණි දමා දීමෙන් දරුවන්ගේ මතක ශක්‌තිය වර්ධනය වේ.  කුස ගිනි වඩන, ආහාර හොඳින් පැසවීම සිදුවන අතර මළ පහසුවෙන් පිටවන ගුණය ද මෙහි අඩංගුය. ළදරුවන්ගේ මලබද්ධය සඳහා ලණුවිල තැම්බූ වතුර ස්වල්පයක් ලබාදීම ඉපැරණි ප්‍රතිකාරයකි. ලුණුවිල මෘදු විරේචක, මුත්‍ර කාරක, ලිංගික හැකියාවන් උද්දීපනය කරන ගුණ සහිතයි.


Share:

Monday, August 10, 2015

යකවනස්ස [Yakawanassa] (Anisomeles indica)

එක්තරා ගමකට වින කරන ලද යක්ෂයකුගෙන් එම ගම්වැසියන් බේරා ගැනීම සඳහා මෙම ගස් සහිත කැළෑ ප්‍රදේශයකදී පූජා පැවැත්වූ බවත්, ටික දිනකට පසු යකා මියගොස් සිටි අතර පසු කලෙක එම ප්‍රදේශය යකා නැසූ ගස් සහිත ප්‍රදේශය නමින් හැදින්වූ බවත්, යකාවැනසූ යන අර්ථයෙන් එම ගස් යකවනස්ස නමින් හැඳින්වූ බවත් ජනප්‍රවාදයෙහි සඳහන් වේ. යකුහනස්ස, රුචිරෝම යන නම්වලින්ද හඳුන්වන යකවනස්ස සෘජු කඳක් සහිතව වර්ධනය වන දේශීය වාර්ෂික පැළෑටියකි. ශාකය පුරාම බූවක් දක්නට ලැබේ. ඩෙල්ටාකාර හැඩයෙන් යුක්ත පත්‍රවලින් සැර සුවඳක් වහනය වෙයි. පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා මල් දම් හෝ සුදු පැහැතිය. යකවනස්ස Lamiaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාකයකි. 

අජීර්ණය, උණ, බඩවැලෙහි ඇති වන රෝග, කුසගිනි මදිකම, සන්ධි වාතය, වකුගඩු ගල් ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට මෙම ශාකයේ කොළ, ඇට සහ සම්පූර්ණ ශාකයමත් භාවිතා කරයි. බුද්ධරාජ කල්කය සහ සර්වවිෂාදී තෛලය යකවනස්ස යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය. මීට අමතරව යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර බලි තොවිල් ආදී ගුරුකම් වැඩ සඳහා ද, ගවයින්ට වැලඳෙන රෝගාබාධවලට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා ද යකවනස්ස යොදා ගනී. මෙම පැළෑටිය පිළිස්සීමෙිදී ඇති වන දුම් මඳුරුවන් පලවා හැරීමට උපයෝගී කර ගත හැකිය. 

අජීර්ණ, උණ, බඩවැලේ වේදනාවන් සහ බඩවැලේ වාතය එකතු වීම ආදියට යකවනස්ස පත්‍ර ස්වරසය, ක්වාතය, පත්‍රවලින් සකසාගත් ඵාණ්ඨ කෂාය දීම (මාත්‍රාව ග්‍රෑම් 15-30) ප්‍රතිකාරයකි. එයටම යකවනස්ස බීජ චූර්ණය දිය හැකිය. චීන ජතිකයින් මෙම ශාක කොටස් සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, උදර වේදනාව, සමේ හට ගන්නා තුවාල, සර්ප දෂ්ට, අධි රුධිර පීඩනය ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගන්නා බව සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන් 


Share:

Friday, August 7, 2015

කෙටල [Ketala] (Lagenandra ovata)

Lagenandra ovata සහ Lagenandra praetermissa යන උද්භිද නාමයන්ගෙන් හඳුන්වන Lagenandra ගණයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂ දෙකක් කෙටල නමින් හඳුන්වා ඇත. බොහෝ දුරට ඖෂධ සඳහා භාවිතා කරන බව සඳහන් වන්නේ Lagenandra ovata ශාකයයි. කෙටල භූගත කඳක් (රෛයිසෝමයක්) සහිත, ඇල දොළ ගංඟා ඉවුරු ආශ්‍රිතව වැවෙන දේශීය ශාකයකි. මෙහි රේඛීය පත්‍රයක් අඩියක් පමණ දිගකට වර්ධනය වේ. පුෂ්ප මංජරිය ඡද ශුකියකි. සංයුක්ත ඵලය ගෝලාකාරය. කෙටල Araceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ගඬු, සැරව ගෙඩි, වණ, කැඩුම් බිඳුම්, සර්ප විෂ ආදිය සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ඖෂධ තැනීමේදී මෙහි අල භාවිතයට ගනී. බාහිර ප්‍රතිකාර සඳහා පමණක් යොදා ගන්නා බව සඳහන් වේ. ගර්භණී අවස්ථාවේ සර්ප දෂ්ඨනයක් සිදුවූ විට වැනි අභ්‍යන්තර ඖෂධ දිමට නුසුදුසු අවස්ථාවල කෙටල අල, අමුකහ, ලුණු සමඟ කොටා සාදාගත් මැල්ලුම විෂ බැස්සවීම සඳහා කෑ මුඛයට යොදයි.


කෙටල ශාකයේ කොළ, අල ආදියෙහි යුෂ මිනිසාට ආසාත්මිකතාවයන් පෙන්වයි. ඖෂධ සඳහා මෙම ශාකයේ අල භාවිතයට ගැනීමේදී වංගෙඩියේ දමා කෙටීමට සිදුන අතර මෙම අලවල යුෂ නිසා ආසාත්මිකතාවයන් ඇති විය හැකි බැවින් පොල් සමග මිශ්‍ර කර කෙටීමෙන් එවැන්නක් වලක්වා ගත හැකි ය. කෙටල ශාක බහුලව ඇති ස්ථාන ආශ්‍රිතව ගැවසෙන "කෙටල මැස්සා" නමින් හඳුන්වන කුඩා මැස්සන් විශේෂය දෂ්ට කිරීමෙන්ද ආසාත්මික ලක්ෂණ ඇති විය හැකිය. 

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති

Share:

Tuesday, August 4, 2015

වල් කොත්තමල්ලි [Wal Kottamalli] (Scoparia dulcis)

වල් කොත්තමල්ලි සෙ.මි. 60 දක්වා ඉහලට වර්ධනය වන කුඩා බහු වාර්ෂික පැළෑටියකි. කඳෙන් ශාඛා අතු රාශියක් හට ගනී. සම්මුඛව පිහිටන කුඩා සරල පත්‍රවල පත්‍ර දාරය කඩතොලු සහිතය. පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි. 3.5 සහ පළලින් 1.5 දක්වා වර්ධනය වේ. පත්‍ර හැඩය ප්‍රත්‍යණ්ඩාකාර-ආයත සිට ප්‍රතිලන්සාර වේ. පත්‍ර නටුවෙහි මූලයෙන් හට ගන්නා සුදු පැහැති මල්වලින් ඕවලාකාර ඵල රාශියක් හටගන්නා අතර එ්වායින් ඇති වන බීජ මඟින් ව්‍යාප්තිය සිදු වේ. වල් කොත්තමල්ලි Scrophulariaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. 

පැරණි දේශීය බෙහෙත් වට්ටෝරුවල පැණි බැබිල යනුවෙන් හඳුන්වා ඇති වල් කොත්තමල්ලි, වටිනාකම් රාශීයක් සහිත ඖෂධ පැලෑටියකි. ඔසප් චක්‍රයේ දෝෂ, විදුරුමස් ඇතුලු මුඛ රෝග, ශ්‍රවණ ආබාධ, දෘශ්‍ය ආබාධ, වමනය, ආමාශයික රෝග, සමේ රෝග, ලිංගික පද්ධතියේ රෝග, පරපෝෂිත ආසාදන, අක්මා රෝග, මුඛ රෝග, පෙනහැල්ලේ ආබාධ, අධිරුධිර පීඩනය, කැස්ස ආදී රෝග අවස්ථා බොහොමයක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට මෙම ශාකයේ පත්‍ර, බීජ, මුල් සහ සම්පූර්ණ පැළෑටියමත් භාවිතයට ගනී. වල් කොත්තමල්ලි විෂබීජ නසයි. පිළිකා සහ ලියුකේමියාවට ප්‍රතිරොධීතාවයක් දක්වයි. තුවාල සුව කරයි. උණ සහ වේදනා නසයි. හෘදයට හිතකරයි. 

විශේෂයෙන් මෙම ශාකයේ පස්පංගුව තම්බා බීම දියවැඩියාව සඳහා ගුණදායක බව ප්‍රකටය. වල් කොත්තමල්ලි මුල් මුත්‍ර ගල් දිය කිරීමට ප්‍රත්‍යක්ෂ ඖෂධයක් බව දේශීය වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂයෙහි සඳහන් කර ඇත. 

මූලාශ්‍ර_ දේශීය වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂය සහ අන්තර්ජාලයයෙන්

Share:

Sunday, August 2, 2015

මූණමල් [Munamal] (Mimusops elengi)


මූණමල් මීටර් 20 ක් පමණ උසට වැඩෙන කිරි සහිත දේශීය ශාකයකි. ළපටි කොටස්වල සියුම් බූවක් දක්නට ලැබේ. සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි. 15 සහ පළලින් සෙ.මි. 7 දක්වා වැඩේ. ළපටි පත්‍ර විල්ලුද ආකාරයක් ගනී. මෝරන විට සිනිඳු වේ. පුෂ්ප ඉතා සුවඳවත් ය. පොකුරකට 1-3 අතර සංඛාවක් පවතී. ඵලය තැඹිලි රතු පැහැති හෝ දුඹුරු පැහැති ය. ළපටි ඵලයෙහි සියුම් බූවක් පිහිටයි. බීජ දුඹුරු පැහැතිය. මූණමල් Sapotaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාකයකි.

දෙශීය වෙදකමේදී මූණමල් ශාකයේ පොතු, ඇට, ගෙඩි ආදිය දත් සෙලවීම, විදුරුමස් දියවීම, තොල් පැලීම ආදී මුඛ රෝග සඳහා ප්‍රත්‍යක්ෂ ඖෂධ ලෙස සැලකේ. එහිදී දන්ත රෝග සඳහා නිපදවන සෑම ඖෂධයකටම පාහේ මූණමල් පොතු එක් කෙරේ. එමෙන්ම හෘද රෝග, මුත්‍ර දැවිල්ල, මුත්‍ර සමග ලේ පිටවීම, කැස්ස, රක්තඅතීසාරය, කාන්තා රෝග, පණු රෝග, මොළයේ ආබාධ, ශරීර දාහය ආදී රෝග රැසක් සඳහා ඖෂධ තැනීමට මූණමල් ශාකයේ පොතු, මුල්, මල්, ගෙඩි සහ ඇට ආදිය භාවිතයට ගනී. මූණමල් ආහාර රුචිය වඩවන, විෂනාශක, දත් ශක්තිමත් කරන, පණුවන් නසන ගුණයන් සහිතයි.

මුත්‍රා සමග ලේ යාමට මූණමල් කෂාය බීමට දෙයි. රක්ත අතීසාරයට සහ සිරුරේ අධික උණුසුමට මූණමල් ගෙඩි කෑම යෝග්‍යය. මුත්‍ර දැවිල්ලට මූණමල් ගෙඩි 10ක් හෝ 12 කෑමට දීම සහ ගෙඩි මිටක් පමණ තැම්බූ වතුර බීමට දීම කළ යුතුය. දත්වල දුබලතා , දත් සෙලවීම අදියට මූණමල් පොතු ක්වාතය ගන්ඩුෂ කිරීම හා පොතු චූර්ණයෙන් දත් මැඳීම ගුණය. ළදරුවන්ගේ වියළි කැස්සට මුණමල් මල් 5 ක් හෝ 6 ක් වතුර මි.ලි. 5 ක බහා රැයක් තබා උදෑසන මිරිකා පෙරා බීමට දිය යුතුය. මූණමල් ඇට චූර්ණය දන්ත අංජනයක් ලෙස භාවිතා කිරීම, මූණමල් පොතු සැපීම, මුලේ පොතු කල්කය එළකිරි සමඟ දින තුනක් අළුයම පානය කිරීම අකලට දත් සෙලවීමට ප්‍රතිකාරයන් ය.

පැණිරස සහ කහට රස මිශ්‍ර රසයකින් යුතු මූණමල් ගෙඩි පළතුරක් ලෙස කෑමට ගත හැකිය. ළපටි දඬු දැහැටි දඬු ලෙස භාවිතා කරයි. දැවමය වටිනාකමකින් යුතු මූණමල් ලීය පාලම්, බෝට්ටු, හබල්, කෘෂිකාර්මික උපකරණ, මෝල්ගස්, කැටයම් වැඩ, අමල්මාරි වැනි ගෘහ භාන්ඩ ආදිය නිපදවීමට යොදා ගනී. තායිලන්තවාසීහු මෙම මල්වලින් ලබා ගන්නා සුගන්ධවත් දුව්‍ය නෑමෙන් පසු සිරුරේ ගැල්වීමට භාවිතා කරයි. මෙම මල් පැණි බහුලය. එම නිසා මූණමල් මී මැස්සන් ඇති කරන්නන්ටත්, වීදි අලංකරණය සඳහාත් වැවීමට ඉතා යෝග්‍ය ශාකයකි. 

මූලාශ්‍ර_ දේශීය වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂය සහ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය කෘති
සේයා රූ_ අන්තර්ජාලයෙන්
Share:

Blog Archive

Powered by Blogger.

Followers

Blog Archive

Recent Posts

Unordered List

Pages

Theme Support