රුක්අත්න [Rukattana] (Alstonia scholaris)

රුක්අත්තන මීටර් 40 දක්වා උසට සෘජු කඳක් සහිතව වැඩෙන තරමක් විශාල වෘක්ෂයකි. අළු පැහැයට හුරු කඳෙහි මතුපිට පොත්ත සිනිඳු ය. ළපටි අතුවල වා සිදුරුවල සලකුණු දැක ගත හැකිය. සිනිඳු මතුපිටක් සහිත සරල පත්‍ර වලයාකාර ස්ථර වශයෙන් පිහිටයි. එක් ගොනුවක පත්‍ර 5-10 අතර සංඛාවක් දක්නට ලැබේ. පත්‍රයක දිග සෙ.මි. 5-28 සහ පළල 2.5-11 පමණ වේ. බහු අක්ෂ පුෂ්ප මංජරිය ඡත්‍රාකාර හැඩයක් ගනී. කුඩා මල් කහ පැහැයට හුරු සුදු පැහැතිය. ඵලය සෙ.මි. 30-45 පමණ දිග කරලකි. ගස් රුක්අත්තන යනුවෙන්ද හඳුන්වන මෙම ශාකය  Apocynaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. මෙම උද්භිද කුලයටම අයත් වැල් රුක්අත්තන නමින් ඔෟෂධ පිණිස ගන්නා වැල් වර්ගයක් ඇති අතර එම ශාකය පිළිබඳ වෙනම ලිපියක් මෙහි පලකර ඇත. 

වණ, කුෂ්ඨ රෝග, ඉක්කා, ප්‍රවාහිකා, කල්ගිය රක්ත අතීසාරය, මැලේරියාව, කැස්ස, ඇදුම, ස්තන්‍ය දෝෂ, දත්කැක්කුම, සර්ප විෂ, සන්ධි ඉදිමීම ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා රුක්අත්තන ශාකයේ පොතු, කොළ, මල්, කිරි ආදිය භාවිතා කරයි. රුක්අත්තන දීපන, පාචන, කුෂ්ඨ නසන, පණු රෝග වලක්වන, වණ රෝපණය කරන, උණ නසන, රුධිරය සහ මව්කිරි  ශෝධනය කරන, සර්ප විෂ නසන ගුණ සහිතයි. තෛල, ක්වාත, ප්‍රලේප, වටී ආදී ලෙස රුක්අත්කන ශාක කොටස් යොදා නිපදවන ඖෂධ රැසක් ඇත.

කුෂ්ඨ රෝගයට රුක්අත්තන පොතු කෂාය බොන්නට දීම, රුක්අත්තන පොතු තැම්බූ වතුරින් ස්නානය කිරීම හා එයින් කුෂ්ඨ සේදීම ගුණය. දුෂ්ඨ වණයට රුක්අත්තන කිරි වියළා චූර්ණකොට වණවලට ඉසීයි. කැස්ස, ඇදුම සහ හිසේ රෝග සඳහා  රුක්අත්තන මල් ශිරෝ විරේචනයට යොදයි. හික්කා සහ ස්වාස රෝගයන්ට රුක්අත්තන පොතු ඉස්ම මී පැණියෙන් ලේහ කරයි. මව්කිරි පිරිසිදු වීමට රුක්අත්තන පොතු චූර්ණය හා තිරිඟු පිටි සමව ගෙන උණුදියෙන් කළවම් කර ආලේප කරයි. සාන්ද්‍ර මේහයට රුක්අත්තන පොතු කෂාය යොදා ප්‍රතිකාර කරයි. 

උග්‍ර විෂ ඇති සර්පයින් දෂ්ඨ කළ පසු සිහි මූර්ජා වී දින ගණන් පසුවන බවත්, එවිට රෝගියා රුක්අත්තන ලී පෙට්ටියක දැමූ විට සිහිය එන බවටත් මතයක් පවතී. ඉතා සැහැල්ලු දැවයක් බවට ප්‍රකට රුක්අත්තන ලී පැන්සල්, ගල්ලෑලි, සංගීත භාන්ඩ, මීනී පෙට්ටි,  කරත්තවල වියගහ ආදිය නිපදවීමටත්, වෙස් මුහුණු කැපීමටත් යොදා ගනී. පැරණි ඉන්දීය ජන විශ්වාසයන්ට අනුව රුක්අත්තන ගස භූතාත්ම අරක්ගත් ස්ථානයක් ලෙස සලකයි. ඒ නිසා ඉන්දියාවේ ඇතැම් ජන කොටස් රුක්අත්තන  ගසක් අසලින් යෑමට පවා බියක් දක්වයි. රුක්අත්තන පරිසර දූෂණය අවම කිරීම සඳහා වැවීමට සුදුසු ගසක් ලෙස පරීක්ෂණවලින් තහවුරු කරගෙන ඇති බව සඳහන් වේ. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය

සේයාරූ _ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

මලලබු [Malalabu] (Piper umbellatum)

මලලබු දියසීරාව සහිත පරිසර පද්ධති ආශ්‍රිතව මීටර් 1-2 පමණ උසට වැඩෙන කුඩා බහු වාර්ෂික පැළෑටියකි. කලාතුරකින් මීටර් 3 දක්වා උසට වැඩෙන අවස්ථාද හමු වෙයි. කඳෙහි පැහැදිළිව පෙනෙන පර්ව දැකගත හැකි වන අතර පර්ව දෙකක් අතර දී කඳ තරමක් අක්වක් (zigzag) ආකාරයක් ගනී. හෘදයාකාර හැඩැති පත්‍රවල පත්‍ර තලය දිගින් සහ පළලින් සෙ.මි. 15 සිට 30 ක් දක්වා වැඩේ. පත්‍ර නටුව සෙ.මි. 14-32 පමණ විය හැකිය. ශුකියන් වන පුෂ්ප මංජරිය සෙ.මි. 5-10 පමණ දිගින් සහ සෙ.මි. 2.4-4  විශ්කම්භයකින් යුක්ත වේ. ඵලය ඉතා කුඩා මස්තකාකාර (top-shaped) බදරියකි. මලලබු Piperaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

හොරි, දද, කුෂ්ඨ, කඩුවේගන් ඇතුළු චර්ම රෝග, කැඩුම් බිඳුම්, සන්ධි ගත රෝග, පිලිස්සුම්, සර්ප විෂ, වාත රෝග, ඉදිමුම්, බරවා රෝගය, ජීර්ණ පද්ධතිය ආශ්‍රිත රෝග, මලබද්ධය ආදීයට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා ප්‍රධාන වශයෙන් මලලබු ශාකයේ කොළ භාවිතා කරයි. මල ලබු සන්ධි මෙලෙක් කරන, ඉදිමුම් නසන, විරෙචක, වමනකාරක ආදී ගුණ සහිතයි. 

කැඩුම් බිඳුම් වෙදකමේදී ඝන වූ සන්ධි මෙලෙක් කීරීමට මලලබු කොළ භාවිතා කරයි. මෙහිදී දියලබු මද හා මලලබු කොළ සමව ගෙන අමු කහ, ලුණු දමා කොටා අදාල ස්ථානයේ බැඳිය යුතුය. වාත රෝග සඳහා තෙල් සිඳීමට මල ලබු කොළ යොදා ගනී. දේශීය වෙදකමේ දී මලලබු කොළ පොල් සමඟ කොටා සිඳ ගනු ලබන මලලබු තෙල විරේක බෙහෙතක් ලෙස භාවිතා කරයි. මෙම තෙලින් පෙඟවූ පුළුන් කැබැල්ලක් නාභිය මත තැබූ පසු පහසුවෙන් බඩ විරේක වන බව සඳහන්. 

විදේශීයව අක්ෂි රෝග, පණු රෝග, උදරාබාධ, ඔසප් චක්‍රය ක්‍රමවත් කිරීමට, ගබ්සාවන් වැලැක්වීම ඇතුළු ගර්භාෂගත රෝග, සර්ප විෂ, පිලිස්සුම් නිසා හටගත් දියපට්ටා, ගුදමාර්ගය පහත්වීම, ගෙඩි, අධික රුධිර පීඩනය, කර්ණ රෝග, කැස්ස, දත් කැක්කුම, වකුගඩු රෝග, නීරක්තිය, ඉරුවාරදය, මුත්‍ර සහ වකුගඩු රෝග, සෙංගමාලය ආදී රෝගාබාධ රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට මලලබු ශාක කොටස් යොදා ගන්නා බව අන්තර්ජාල මූලාශ්‍රවල සඳහන්ව ඇත. එමෙන්ම මෙම කොළ සහ පුෂ්ප මංජරිය ව්‍යංජනය ලෙස සකසා අහාරයට ගන්නා බවත්, ඉදුණු ගෙඩි රසවත් පළතුරක් බවත් ඒවායෙහි දක්වා ඇත.  

මූලාශ්‍ර_ "ඔසුපැළ හඳුනා ගනිමු" සමූහයේ පලවූ සංවාද ඇසුරෙන් (සංවාදය 1 සංවාදය 2) සහ අන්තර්ජාලයෙන්

විශේෂ ස්තුතිය_ සංවාදවලට අදහස් දැක්වූ විද්වතුන් ඇතුළු සැමට 

Read More

රුක්අඟුණ [Rukaguna] (Alangium salviifolium)

අංකෝල යනුවෙන් ද හඳුන්වන රුක්අඟුණ පඳුරක්, කුඩා ශාකයක් හෝ මීටර් 20 දක්වා උසට වැඩෙන මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ ශාකයක් ලෙස වර්ධනය වේ. ඇතැම් විට රිකිලිවල අතු බවට විකරණය වන තියුණු නොවන කටු දැකගත හැකිය. සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍ර හැඩය ආයත හෝ ආයත-ලංසාකාර වේ. පත්‍රයක දිග සෙ.මි. 6-15 දක්වා සහ පළල සෙ.මි. 2.2-4.8 දක්වා විය හැකිය. ඉහල පත්‍ර තලය සිනිඳු වන අතර පහල පෘෂ්ඨයේ සියුම් බූවක් පිහිටා තිබේ. විශාල ද්වීලිංගික මල් සුදු පැහැති ය. මල් 1-3 එකතුව පොකුරු ආකාරයෙන් කක්ෂීයව හට ගනී. ඵලය දම් පාටට හුරු රතුපාට, මාංසල හා තරමක් ගෝලාකාර අෂ්ටිලයකි. ඵලයේ මාංසල කොටස පළතුරක් ලෙස ආහාරයට ගත හැකිය. රුක්අඟුණ  Cornaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

රුක්අඟුණ ශාකයේ උප විශේෂ 2 ක් ලංකාවෙන් හමුවන අතර දිවයිනේ වියළි සහ අතරමැදි කලාපවල හමුවන්නේ Alangium salviifolium ssp. salviifolium නම් උප විශේෂයයි. සුලබව දැක ගත හැක්කේ සහ බොහෝ විට ඖෂධ සඳහා භාවිතා කරනු ලබන්නේ එම වර්ගයයි. ඊට අමතරව  Alangium salviifolium ssp. hexapetalum නම් අනෙක් උප විශේෂය තෙත් කලාපයේ පමණක් හමුවෙයි. එය ඉහත විස්තරය තරමක් වෙනස්ව තියුණු නොවන කටු සහිත කාෂ්ඨීය වැලක් ආකරයට වැඩෙන අතර තරමක් විශාල, දිළිසෙන සුලු උඩු පෘෂ්ඨයකින් යුත් පත්‍ර දරයි. 

විෂ, කුෂ්ඨ ඇතුළු චර්ම රෝග, තුවාල, ඉදිමුම්, ආමවාත, පූයමේහ, ක්ෂත, පණු රෝග, බලුවිෂ, මී විෂ, සර්ප විෂ, ගර විෂ, අධික රුධිර පීඩනය ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා රුක් අඟුණ ශාකයේ මුල්, පොතු, මල්, ඇට ආදිය භාවිතා කරයි. රුක්අඟුණ වේදනා ස්ථාපන, විෂ නාශක, මුත්‍ර ප්‍රසාදන, ඉදිමම් නසන, වණ රෝපණය කරන, අක්මාව උත්තේජනය කරන, බලකාරක සහ රසායන ගුණ සහිතයි. 

බලුවිෂට රුක්අඟුණ පොතු ප්‍රලේපය හෝ තෛලය යොදා ප්‍රතිකාර කරයි. කුෂ්ඨ සහ තුවාලවලට තෙල් භාවිතා කරයි. ඉදිමුම් සඳහා පොතු ප්‍රලේපය හෝ කොළ පොතු මැල්ලුම  යොදයි. අධික රුධිර පීඩනයට පොතු කෂාය බොන්නට දෙයි. සන්ධි වාතයට පොතු කෂාය හෝ කොළ පොතු මැල්ලුම යොදා ප්‍රතිකාර කරයි. මී විෂට සහ සර්ප විෂට පොතු ප්‍රලේපය යෙදීමත්, ගර විෂට මුල් කෂාය සහ ගිතෙල් පෙවීමත් සිදු කරයි. රසායනයට සහ ස්‍රෝතස්ශෝධනයට රුක්අඟුණ තෙල් නස්න කරයි. සෙංගමාලයට  රුක්අඟුණ මුලේ පොතු චූර්ණය හාල්පානු වතුරින් අඹරා නස්‍ය කරයි. 

ගුප්ත කටයුතු සඳහා රුක්අඟුණ ගසේ ලීය සහ තෙල් බහුලව භාවිතා කරන බව පොතපතෙහි සඳහන් වේ. නිසි ලෙස සිඳගත් අංකෝල තෛලය හෙවත් රුක්අඟුණ ඇට තෛලය භාවිතා කර අදෘශ්‍යමානව යෑමට සහ සිටීමටත්, අහසින් යෑමටත්, නොයෙක් විශ්මිත දෑ කිරීමටත් හැකි බව ඒවායෙහි සඳහන් කර ඇත. මන්ත්‍ර යොදා නිසිලෙස බලගැන් වූ රුක්අඟුණ තෙල් යොදාගෙන දරුණු අලි අතුන් මෙල්ල කළ හැකි බවත්, යුද්ධයේදී සතුරන් මෙල්ල කිරීමට යොදා ගත හැකි බවත් ජනප්‍රවාදවල සඳහන් වේ.  රුක්අඟුණ ලීය සංගීත භාණ්ඩ සහ මෝල් ගස් සැදීමට යොදා ගනී. මෙම ගස් සහිත ඉඩම්වලට සර්පයින් නොපැමිණෙතැයි මතයක් පවතී. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ආයුර්වේද ඖෂධ සංග්‍රහය

Read More

ගම්මිරිස් [Gammiris] (Piper nigrum)

 ගම්මිරිස් පර්ව අසලින් ඇතිවන මුල් ආධාරයෙන් ශාකමත වැඩෙන බහු වාර්ෂික වැල් ශාකයකි. කෙඳි සහිත කඳ අර්ධ කාෂ්ඨීමය ස්වභාවයක් ගනී. කඳ පර්ව අසලදී ඝන වී ශඛා ඇති කරයි. සිනිඳු මතුපිටක් සහිත සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි.8-18 සහ පළලින් සෙ.මි. 3.5-10 දක්වා වැඩේ. පත්‍ර හැඩය බොහෝ විට අණ්ඩාකාර වන අතර කලාතුරකින් ඉලිප්සාකාර විය හැකිය. පුෂ්ප මංජරිය සෙ.මි. 12 පමණ දිග පහලට එල්ලෙන ශුකියකි. මෙම පුෂ්ප මංජරිය වගා කිරීම සඳහා වැඩි දියණු කරන ලද ප්‍රභේදවල සෙ.මි. 20 ක් හෝ ඊට වැඩි විය හැකිය. මල් ඉතා කුඩාය. ඵලය මි.මි.4 වන ගෝලාකාර බදරියකි. අමු ඵල (ගම්මිරිස් ඇට) කොළ පැහැති වන අතර ඉදෙන විට තැඹිලි පැහැයටත්, පසුව රතු පැහැයටත් හැරේ. ඉන්දියාවට දේශීය වන ගම්මිරිස් බොහෝ කලකට පෙර අප රටට හඳුන්වාදී වගාකර ඇත. ලංකාවේ වනාන්තරවල ස්වභාවිකව හමුවන වල් ගම්මිරිස් (Piper sylvestre) නමින් හඳුන්වන දේශීය ගම්මිරිස් විශේෂයක් හමුවන අතර එහි ප්‍රකට ඖෂධීය භාවිතාවන් ගැන තොරතුරු හමු නොවෙයි. ගම්මිරිස් වර්ග Piperaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයන් ය. 

සන්‍යාස, අපස්මාර, සුදුකබර, කිලාස, පාමා, ආම, ශුක්ල, දත් කැක්කුම, සෙම්ගෙඩි, ග්‍රන්ථිශෝථ, ස්නායු දුර්වලතා, කුසගිනි මදිකම, අජීර්ණ, අක්මා රෝග, අධ්මාන, කෘමි රෝග, ප්‍රතිශ්‍යා, කැස්ස, ඇදුම, පීනස, මුත්‍රඅඩස්සිය, පුරුෂයින්ගේ ලිංගික දුර්වලතාවයන්, රජෝරෝධ, කුෂ්ඨ, අපතානක, ප්‍රවාහිකා, රක්ත අර්ශස්, ප්‍රමේහ, බරවා, අංශභාග, සන්ධි ඉදිමුම්, උදර්ද, ගුල්ම, අරුචි ආදී රෝගාබාධ රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ගම්මිරිස් ශාකයේ ඇට, මුල් සහ කොළ භාවිතා කරයි. ගම්මිරිස් උෂ්ණකාරක, ශ්ලේෂ්මලහර, ස්නායු සහ අක්මාව උත්තේජනය කරන, දීපන, පාචන, දහදියගන්නවන, කුෂ්ඨ නසන, විෂනාශක, ගර්භ ස්‍රාවයන් ජනනය කරන ආදී ගුණයන් රැසක් සහිතයි. චූර්ණ, වටිකා, ක්වාථ, අරිෂ්ට ආදී ඖෂධ රැසක් නිපදවීමට ගමිමිරිස් යොදා ගනී. 

භාවිතයේදී කළු ගම්මිරිස් සහ සුදු (එළ) ගම්මිරිස් යනුවෙන් වර්ග දෙකක් හමුවෙයි. වැල්වලින් නෙලා ගන්නා ගමිමිරිස් පිට පොත්ත සමඟ වියළා ගැනීමෙන් කළු ගම්මිරිස් සාදා ගනී. නෙලා ගන්නා පැසුණු හෝ ඉදුණු ගම්මිරිස් පිට පොත්ත ඉවත්කර වියළා ගැනීමෙන් සුදු ගම්මිරිස් සාදා ගත හැකිය. එහිදී ඉදුණු ගමිමිරිස් ජලයෙන් සොදා පොත්ත ඉවත්කර ගැනීමෙනුත්, පැසුණු අමු ගමිමිරිස් ජලයේ ගිල්වා පොත්ත මෙලෙක් වන්නට තබා හෝ යන්ත්‍රාණුසාරයෙන් ඉවත්කර ගැනීමෙනුත් සුදු ගම්මිරිස් සාදා ගත හැකිය. 

කැස්සට ගම්මිරිස් චූර්ණය ගිතෙල්, සීනි, මී පැණි සමඟ දෙයි. අපතානකයට ඇඹුල් දීකිරිවලට ගම්මිරිස්, වදකහ චූර්ණය ස්වල්පයක් දමා කෑමට ගත යුතුය. ප්‍රවාහිකාවට ගම්මිරිස් චූර්ණ උණුවතුරට දමා සාදාගත් පානය ටික ටික පෙවිය යුතුය. රසධාතු වර්ධනයට ගම්මිරිස් චූර්ණය දමා කකාළ එළකිරි රාත්‍රියට පානය කළ යුතුය. ගම්මිරිස් චූර්ණය කස්තුරි සමඟ බීමෙන් නින්ද ඇති වේ. ප්‍රතිශ්‍යාවට හටගත් අවස්ථාවේම ගම්මිරිස් චූර්ණය, උක් හකුරු, දීකිරි සමඟ කෑමෙන් සුවය ලැබෙයි. කුෂ්ඨවලට මනොසීල, හිරියල් සහ  ගම්මිරිස් යොදා පිළියෙල කළ තෛලය ආලේප කරයි. සෙම්ගෙඩිවලට ගම්මිරිස්, ඉඟුරු, සුදුලූණු තලා සාදාගත් කුඩා පොට්ටනියෙන් උගුර තැවිය යුතුය. හිසේ ඇතිවන පණු දද කැවිලිවලට  ගම්මිරිස් රතුලූණු සමඟ අඹරා ආලේප කරයි. කුසගිනි මදිකමට  ගම්මිරිස් රතුපැහැ වනතුරු බැද, චූර්ණකොට වරකට මදටිය ඇට ප්‍රමණයේ 5-6 දක්වා ගත යුතුය. ආහාර දිරවීමට ගම්මිරිස්, ඉඟුරු, තිප්පිලි, කළුදුරු සමව ගෙන සහිඳලුණු සමඟ කොටා තේ හැඳි 1/2-1 දක්වා ප්‍රමාණයක් කෑමට පසු උණුවතුරින් ගත යුතුය. සෙංගමාලයට  ගම්මිරිස් සහ පැණිතෝර කොළ කොටා හොඳින් වතුර සමඟ මිශ්‍රකර දවසට දෙවරක් බීමට ගත යුතුය. උගුර බැරැන්ඩියට සහ දත් කැක්කුමට ගම්මිරිස් චූර්ණය ජලය සමඟ 1:8 අනුපාතයට දියකර කට සේදීය යුතුය. මුත්‍ර පිටනොවීමට හා මුත්‍රගල් සඳහා ගම්මිරිස් ඇට චූර්ණය හා පුස්කර කබලේ බැද තුඹිලිවතුරට මිශ්‍රකර පානය කළ යුතුය. හිසරදයට ගම්මිරිස් චූර්ණය රෝස වතුරෙන් අඹරා නලලේ ආලේප කරයි. ගම්මිරිස් බුලත් සමඟ සැපීමෙන් මුඛ දුර්ගන්ධය, මුඛයේ වණ, උගුරේ වණ, විදුරුමස් වේදනාව, උගුර බැරැන්ඩිය ආදිය සුව වෙයි. සුදු හෙවත් එළ ගම්මිරිස් යොදා Hubbai Sahfa නමින් බරවා රෝගයට ප්‍රතිඵලදායී ඔසුවක් නිපදවයි. මෙහිදී එළ ගම්මිරිස්, එළකිරිවල දින 3ක් පොඟවා (දිනපතා අලුත් එළකිරි මාරු කරමින්) පසුව ඉඟුරු ඉස්මෙන් අඹරා සාදාගත් ගුලි එක බැගින් දිනකට තුන් වරක් දෙනු ලැබේ. 

ගම්මිරිස් වටිනා ඖෂයක් මෙන්ම ලොව පුරා ආහාර පිසීමේදී ඒවාට සැර, සුවඳ සහ රස එකතු කිරීමට යොදන ප්‍රමුඛ පෙලේ පිසුම්කාරක ද්‍රව්‍යයක් ලෙස ඉතා ප්‍රකට ය. එමෙන්ම ගම්මිරිස් අපේ රටට විදේශ විනිමය රැගෙන එන ප්‍රධාන සුළු අපනයන භොගයක්ද වේ. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය

Read More

ලුණුවරණ [Lunuwarana] (Crateva adansonii)

ලුණුවරණ මීටර් 3-12 පමණ උසට වැඩෙන කුඩා පතනශීලී ශාකයකි. කලාතුරකින් මීටර් 20 පමණ උසට වැඩෙන අවස්ථාද දැක ගත හැකිය. පිට පොත්ත අළු පැහැතිය. දිගු නටුවක් සහිත ත්‍රිපත්‍රී සංයුක්ත පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. අග්‍රස්ථ පත්‍රිකාව දිගින් සෙ.මි. 5-12 දක්වා සහ පළලින් 2-6 දක්වා වර්ධනය වේ. පත්‍රිකාවල හැඩය ඉලිප්සීය සිට ලංසාකාර වේ. පාර්ශවික පත්‍රිකාවන්  දිගින් සෙ.මි.  3.5-7  පළලින් 1-10 දක්වා වැඩනෙ අතර පත්‍රිකා හැඩය අසමමිතික ස්වරූපයකි. තරමක් විශාල මල් සුදු හෝ ක්‍රීම් පැහැයට හුරු කහ පැහැති වන අතර අලංකාරවත් මෙන්ම සුවඳවත් ය. ඵලය සෙ.මි. 2.5 පමණ වන ගෝලාකාර බදරියකි. මි.මි. 5 පමණ වන වෘක්කාකාර හෝ අශ්ව ලාඩම් හැඩැති කුඩා බීජ ඵලයේ මැදි පිහිටි තරලයේ ගිලී පවතී. ලුණුවරණ  Capparaceae උද්භිද කුලය අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

මුත්‍ර ගල්, මුත්‍ර අඩස්සිය, ගුදමාර්ගයේ වේදනාවන්, ජලෝදර, අක්මා රෝග, ගුල්ම රෝග, ගණ්ඩමාලා, ව්‍යංග රෝග, වණ නිසා හටගත් ඉදිමුම්, පණු රෝග, ගෙඩි, අර්ශස්, වාත වේදනා, කැඩුම්බිඳුම් ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා ලුණුවරණ ශාකයේ පොතු, මුල්, මුලේ පොතු, කොළ , මල් සහ සම්පූර්ණ ශාකයමත් භාවිතයට ගනී. ලුණුවරණ රක්ත උත්ක්ලේශක, දීපන, අනුලෝමන, පිත්තසාරක, පණුවන් නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, මුත්‍රකාරක, මුත්‍රගල් දියකර හරින ආදී ගුණ සහිතයි. ලුණුවරණ යොදා වරුණාදී නාමය යටතේ තෛල, ක්වාත, කල්ක, ලේප, චූර්ණ, සෘත ආදී ඖෂධ රැසක් නිපදවයි.

ලුණුවරණ මුත්‍ර ගල් සඳහා යොදන ප්‍රකට ඖෂධයකි. මුත්‍රගල් සැදී ඇති විට ලුණුවරණ මුල් හා පොතු කෂාය යොදා ප්‍රතිකාර කරයි. එහෙන්ම එ් සඳහා  ලුණුවරණ පොතු, ගොකටු ඇට සහ ඉඟුරු යෙදූ කෂායට යවකාර ලුණු දමා බොන්නට දෙයි. ජලෝදරයට ලුණුවරණ මුල් කෂාය යොදයි. විද්‍රධි සඳහා සුදු සාරණ මුල් සහ ලුණුවරණ මුල් කෂාය කර දෙයි. ගණ්ඩමාලයට ලුණුවරණ මුල් කෂාය මී පැණියෙන් දෙයි. අර්ශස් සඳහා ලුණුවරන මුල් කෂායට කලතෙල් මිශ්‍රකර අවගාහනය කරයි. වාත වේදනාවන්ට ලුණුවරණ පොතු, මුරුංගා පොතු විනාකිරෙන් අඹරා ආලේප කළ යුතුය. කික්කිස රෝගයේදී මාංස විධාරණයට ලුණුවරණ කොළ ජලයෙන් අඹරා ගිතෙල් සහිතව ආලේප කරයි. උණට ලුණුවරණ පත්‍ර ස්වරසය දෙයි. වරුණාදී සෘතය මුත්‍ර ගල් සහ දියවැඩියාව නිසා හටගත් මුත්‍ර අඩස්සිය සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගනී. වරුණාදී තෛලය මුත්‍ර ගල් සහ මුත්‍ර අඩස්සිය නසයි. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු 

Read More

ගැටකොළ [Getakola] (Exallage auricularia)

ගැටකොළ පර්වවලින් මුල් අදිමින් බිම දිගේ වර්ධනය වන කුඩා වාර්ෂික පැළෑටියකි. සිලින්ඩරාකාර කඳ දම් පැහැතිය. පර්වවල රෝම පිහිටා තිබේ. සෙ.මි. 2.5-5 පමණ දිගු වන සරල පත්‍ර සම්මුඛව පිහිටයි. පත්‍ර හැඩය ඕවලාකාර, ලන්සාකාර හෝ රේඛීය-ලන්සාකාර ය. පත්‍ර දාරයේ ඉතා සියුම් කටු වැනි ව්‍යුහ පිහිටා තිබේ. පත්‍රවල ඉහල පෘෂ්ඨය මඳ බූව සහිත වන අතර යටි පෘෂ්ඨයේ දැඩි බූවක් දක්නට ලැබේ. කෙටි බහු අක්ෂ පුෂ්ප මංජරි කක්ෂීයව පිහිටයි. ක්‍රමවත්ව පිහිටන කුඩා ද්වී ලිංගික මල් සුදු පැහැති ය. ඵලය තරමක් ගොලාකාර හැඩැති, ඉතා කුඩා නොපැලෙන ස්ඵෝටිකාවකි. ගැටකොළ ශාකයේ උප විශේෂ සහ ප්‍රභේද ගණනාවක් ලෝකයේ වෙනත් රටවලදී දක්නට ලැබෙන අතර ලංකාවේදී හමුවන්නේ Exallage auricularia subsp. auricularia නම් උප විශේෂයට අයත් ප්‍රභේද දෙකකි. එයින් එක් ප්‍රභේදයක් අප රටට ආවේණික වේ. ගැටකොළ Rubiaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. 

උෂ්ණ අතීසාර, පාචනය, විසූචිකා, දාහ, රාත්‍රී අන්ධතාවය, මාන්දම, විද්‍රධි (ගෙඩි), අර්ශස්, කණ් කැක්කුම ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ගැටකොළ ශාකයේ කොළ, මුල්, ඇට සහ සම්පූර්ණ පැළෑටියමත් භාවිතයට ගනී. ගැටකොළ කෂායකර, අභ්‍යන්තර වේදනාවන් සමනය කරන, ශක්තිජනක, මව්කිරි වඩවන ආදී ගුණ සහිත බවත් විශේෂයෙන් මෙම ඇටවල කාමෝද්දීපක ගුණ ඇති බවත් සඳහන්. ගැටකොළ තෛලය, ගැටකොළ සෘතය, ගැටකොළ අවලේහය ගැටකොළ යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය. 

විද්‍රධි සඳහා ගැටකොළ අඹරා ගෑමෙන් ගෙඩි පැසවා පුපුරා යයි. අතීසාරයට කොළ කල්කය යොදා ප්‍රතිකාර කරයි. ශරීර ශක්තිය වර්ධනය වීමට සහ ශුක්‍ර වර්ධනයට බීජ හෝ කොළ චූර්ණය එළකිරි සමඟ බීමට දෙයි. ගැටකොළ ශාකයේ යුෂ බඩවැල් ආශ්‍රිත ආශ්‍රිත රෝග සඳහා සහ කොලරාවට ප්‍රතිකාර කිරීමට භාවිතා කරන බවත්, කොළ ප්‍රලේපය තුවාල වලට යෙදිය හැකි බවත්, කොළ යුෂ ඇස් රෝග සඳහා යෙදිය හැකි බවත් අන්තර්ජාල මූලාශ්‍රවල සඳහන්ව ඇත. 

ගම්බද ජනයා ගැටකොළ මැල්ලුම් සහ ව්‍යංජන ලෙස සකසා ආහාරයට එකතු කර ගනී. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය, ඔසුතුරු විසිතුරු සහ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

මැඩහඟු [Medahagu] (Pergularia daemia)

දෙමළ භාෂාවෙන් වේලිපරිත්ති යනුවෙන් හඳුන්වන මැඩහඟු පඳුරුමය ශාක මත පැතිරී වැඩෙන කිරි සහිත කුඩා බහු වාර්ෂික වැල් ශාකයකි. කඳහි සුදු පැහැති බූවක් පිහිටයි. සම්මුඛව පිහිටන සරල පත්‍ර පුළුල් ලෙස අණ්ඩාකාර, හෘදයාකාර හෝ තරමක් වටකුරු හැඩයක් ගනී. පත්‍ර තලයේ උඩු පෘෂ්ටය සිනිඳු වන අතර යට පෘෂ්ටය විල්ලුද ආකාරයේ බූවක් දරයි. පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි. 10 සහ පළලින් සෙ.මි. 8 පමණ වේ. පත්‍ර නටුව සෙ.මි 2-9 දක්වා දිගු විය හැකිය. කක්ෂීයව හට ගන්නා ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියෙහි කොළ පැහැයට හුරු සුදු පැහැති මල් රැසක් හට ගනී. ඵලය කිරි සහිත වරාවකි. බොහෝ විට යුගල වශයෙන් දැක ගත හැකිය. එලාවරණය පුරා කටු වැනි ව්‍යුහ පිහිටා තිබේ. ඵලයක් තුල දුඹුරු පැහැයට හුරු සුදු පැහැති, ප්‍රත්‍යණ්ඩාකාර හැඩැති බීජ රාශියක් පිහිටා තිබේ. මැඩහඟු   Apocynaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. මෙම උද්භිද කුලයටම අයත් හීං මැඩහඟු යනුවෙන් හඳුන්වන තවත් දේශීය ශාකයක් ඇති අතර එය  Oxystelma esculentum යන උද්භිද නාමයෙන් හඳුන්වා ඇත. 

චර්ම රෝග, පණුරෝග, වණ, අර්ශස්, භගන්දර, කැස්ස, ඇදුම, මුත්‍රඅඩස්සිය, මුත්‍රගල්, සර්ප විෂ, අක්ෂි රෝග, ඉදිමුම්, කුසගිනි මදිකම, ළදරු කෘමි රෝග, වමන, ප්‍රතිශ්‍යා, මාන්දම ආදී රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට මැඩහඟු ශාකයේ කොළ, මුල්, මල් ඇතුළු ශාකයේ සියලූම කොටස් භාවිතයට ගනී. මහා නාරායන තෛලය, අර්ශස් තෛලය, අගුර්වාදී තෛලය, සුකුමාර රසායනය, බුද්ධරාජ බස්නය අැතුළු මැඩහඟු යොදා නිපදවන ඖෂධ රැසක්ද ඇත.

කුඩා දරුවන්ගේ කෘමි රෝග සඳහා මැඩහඟු කොළ කෂාය යොදා ප්‍රතිකාර කරයි. මෙම කොළ හුණු සමඟ අඹරා ගෑමෙන් වාත වේදනා සමනය වෙයි. පත්‍ර ස්වරසය අමු ඉඟුරු සමඟ යෙදීමෙන්ද වාත වේදනා සමනය වේ. වණ සඳහා පත්‍ර ප්‍රලේපය යොදා ගනී. ආර්තවය සිදු නොවීම සහ ආර්තව වේදනාවන්ට මැඩහඟු මුලේ පොතු චූර්ණය මදටිය ඇටයක ප්‍රමාණ 2 ක් එළකිරි සමඟ වැළඳිය යුතුය. වාතව්‍යාධි, මුත්‍ර ගල් සහ මුත්‍ර අඩස්සිය සඳහා මැඩහඟු, ගල්කූර, අරත්ත අල, පාවට්ටා, පොල්පලා, නෙරෙංචි, කුරුඳු පොත්, රන්වන් කටුකරඬු, වැලුක්, රසකිඳ, සුවඳහොට, තොටිල, මුරුවා, කෙසෙල් අල, කුඹුක් පොතු කෂාය කර පානය කළ යුතුය. මැඩහගු මුල් අඹරා මැටි බඳුනක ඇතුලත ආලේප කර, එයට දීකිරි හෝ මෝරු වත්කර තබා බීමට ගත යුතුය. ගුල්ම, භගන්දර, අර්ශස් සහ අක්මා රෝග නැසීමටත්, කුසගිනි වැඩි වීමටත් මැඩහඟු, ඇඹුල්ඇඹිලිය, රත්නිටුල් සහ වල් කිඩාරම යන මේවායේ චූර්ණය භාවිතා කළ යුතුය. සියළු සර්ප විෂට  මැඩහඟු මුල්, මුරුංගා කොළ, අත්තන පොතු සමව ගෙන කොටා ධූම දීය යුතුය. මැඩහඟු කොළ සහ මදුරුතලා කොළ එක්ව යොදා ගෙන වමන කර්ම කළ හැකි බව සඳහන්. මැඩහඟු යුෂයෙන් අඹරා සකසන වෙල්ලෙයි වෙන්ගායම් ගුලි උණ, ආමවාත, රුධිරයේ මේදය අධික වීම ආදී රෝග සඳහා සිද්ධ වෙෙද්‍යවරු අතර ඉතා ජනප්‍රිය ඖෂධයකි. 

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති 

Read More

සේර [Sera] (Cymbopogon citratus)

සේර භූගත කඳක් සහ තන්තු මුල් රාශියක් සහිත බහු වාර්ෂික පෑළෑටියකි. රෛසෝමයෙන් ඇති වන ශාඛා රාශිය ගොනු වී පඳුරක ස්වරූපයකින් දර්ශනය වේ. දිගැටි සිහින් පත්‍ර රේඛීය හැඩයක් ගන්නා අතර පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි. 90 හා පළලින් සෙ.මි. 1.8 පමණ වේ. පත්‍රවල දෙපසම බූව සහිතය. සිලින්ඩරාකාර පත්‍ර කොපු එනතු වී ව්‍යාජ කඳක් නිර්මාණය කරයි. පුෂ්ප මංජරිය සෙ.මි. 30-60 පමණ උස සංයුක්ත බහු අක්ෂයකි. මල් සහිත කොලපු කොළ පැහැයට හුරු කහ පැහැති වන අතර මල් දම් පැහැතිය. ඵලය ආයත හැඩැති ධාන්‍යයකි. ඉන්දියානු සම්භවයක් සහිත, මෙරටට හඳුන්වා දී වගා කර ඇති සේර Poaceae හෙවත් තෘණ කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. 

උදරාධ්මාන, අජීර්ණ, උදර වේදනා, පණු රෝග, වමනය, පාචන, උණ, වේදනා සහිත ආර්තවය, සන්ධි ඉදිමුම්, ආතරයිට්ස්, අස්ථි ආබාධ, පීනස ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට සේර සම්පූර්ණ ශාකයම සහ එයින් නිස්සාරණය කර ගන්නා සගන්ධ තෙල් භාවිතා කරයි. සේර දහදිය ඇති කරවන, අජීර්ණ සහ ඉදිමුම් නසන, උද්දීපන, ආක්ෂේප නිවාරක, ආර්තවය ජනනය කරන, ඉදිමුම් නසන, බල වර්ධක, ශුක්‍ර නාශක ආදී ගුණ සහිතය. සේර අර්කය, සේර තෙල් සේර යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය.  

ආර්තවයේදී ඇතිවන වේදනාකාරී පීඩාවන්ට සේර කෂායට ගම්මිරිස් කුඩු දමා බොන්නට දෙයි. සන්ධි ඉදිමුම් සහ උලුක්කුවලදී අදාල ස්නථාය සේර තැම්බූ වතුරින් තැවීම සිදු කරයි. කොලරා රෝගයේදී ඇතිවන තද වමනයට සේර තෙල් බිංදු 3-6 දක්වා සීනි සමඟ මිශ්‍රකර බොන්ට දෙයි. ප්‍රදාහ සහිත ඉදිමුම්වලට සේර තෙල්, පැඟිරි තෙල් සමඟ මිශ්‍රකර ආලේප  කළ යුතුය. පීනස, උණ සහ උදර වේදනාවන්ට සේර කොළ යුෂට මිංචි, ගම්මිරිස්, වියළි ඉඟුරු, සූකිරි දමා බොන්නට දෙයි.

ප්‍රමිතියකට අනුව වියලා ගත් හෝ අමු සේර කොළ උණු වතුරෙන් තම්බා හෝ තේ සකසක ආකාරයට උණු වතුරට මෙම කොළ එකතු කර පානය කළ හැකිය. එය සිරුරේ අභ්‍යන්තර ඉන්ද්‍රියයන් පිරිසිදු කිරීමට උපකාරීවන රසවත් මෙන්ම සුවඳවත් ඖෂධීය පානයකි. එමඟින් ඇදුම සහ ස්වාසනාළිකා ප්‍රදාහය වැනි ස්වසන පද්ධතිය ආශ්‍රිත රෝග තත්වයන් සමනය වන බවත්, අජීණ සහ ආහාර ජීර්ණ ගැටළු සඳහා පිලියමක් බවත් සඳහන්. සේර රුධිරයේ මේදය (කොලෙස්ට්‍රෝල්) පාලනය සඳහා ද යොදා ගත හැකි ඵලදායී ඔසුවකි. ප්‍රතිඹක්සිකාරක ගුණ සපිරි සේර පිළිකා ඇතිවීම වැලැක්වීමට දායක වෙයි. සේරවලින් නිස්සාරණය කර ගන්නා සගන්ධ තෙල් දිලීර සහ බැක්ටීරියා නාශක ගුණ සහිත ඖෂධයකි. මෙම තෙල් හොරි, පණුකැවිලි වැනි සමේ රෝග සඳහාත්, ආතරයිට්ස් වේදනාවන් සමනය කිරීම සඳහාත් බාහිර ආලේපනයක් ලෙස යොදා  ගත හැකිය. 

ඖෂධීය භාවිතාවන්ට අමතරව සේර අහාර සැකසීමේදී යොදා ගන්නා ප්‍රධාන රස සහ සුවඳ කාරකයකි. බත්, සුප් වර්ග, මස් මාළු වැනි ව්‍යංජන ඒ අතර ප්‍රධාන වේ. පැණි බීම කර්මාන්තයේදී රස සහ සුවඳ එකතු කිරීමට ද සේර යොදා ගනී. සේරවලින් නිස්සාරණය කර ගන්නා සගන්ධ තෙල් සුවඳ විලවුන්, සුවඳ සබන්, හිස ගල්වන ආලේපන, වෙනත් රූපළාවන්‍ය නිශ්පාදන සහ කෘමි විකර්ෂක ද්‍රව්‍යයක් ලෙස භාවිතයට ගනී. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

වැල් බැබිල [Wel Bebila] (Sida cordata)

වැල් බැබිල සිහින් දුර්වල කඳක් සහිත, සෙ.මි. 50 පමණ දුරට බිම දිගේ වැඩෙන කුඩා පැළෑටියකි. පුරුක්වලින් මුල් ඇදෙමින්, කඳෙන් අතු බෙදෙමින් වැලක් ආකාරයෙන් පොළව වසාගෙන පැතිරී වැඩෙයි. ඇතැම් විට පොළවෙන් උඩට ඉස්සී වැලක්  ලෙස වැඩෙන අවස්ථා ද දැකගත හැකිය. එ්කාන්තරව පිහිටන සරල පත්‍රවල දෙපසම සියුම් බූවක් දක්නට ලැබේ. පත්‍ර හැඩය වෘත්තාකාර සිට අණ්ඩාකාර වන අතර පත්‍ර පාදය හෘදයාකාර වේ. පත්‍ර දාරයේ දැති ආකාර කඩතොළු පිහිටයි. කක්ෂීයව තනි තනිව පිහිටන මල් කහ පැහැති ය. මලක විශ්කම්භය මි.මි. 8-10 පමණ වේ. ඵලය ඵලිකා (Mericarp) 5 කින් පමණ සමන්විත විදාරකයකි (Schizocarp). මි.මි. 2 පමණ වන අණ්ඩාකාර හැඩැති බීජ දුඹුරු පැහැයට හුරු කළු පැහැති ය. වැල් බැබිල Malvaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාක විශේෂයකි. 

සර්ප විෂ, උන්මාද, සන්නි, පිලිස්සුම්, ගෙඩි, වණ, තුවාල, කුරුලෑ ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමට බැල් බැබිල ශාකයේ කොළ, මුල්, දඬු ආදිය භාවිතයට ගනී. වැල් බැබිල ලිංගික ශක්තිය වඩවන, ශුක්‍රධාතුව වර්ධනය කරන, හිසට සහ කෙස් කළඹට හිතකර ගුණ සහිතයි. 

කුණකටු විෂ නිසා හටගත් පාද ඉදිමුමට වැල් බැබිල දෙහි ඇඹුලින් අඹරා ආලේප කරයි. කරවැල් විෂට වැල් බැබිල, කරවිල, එළබටු යන වර්ග තුනෙහි කොළ යුෂ තල තෙලින් කකාරා දෂ්ට මුඛයේ ආලේප කළ යුතුය. උන්මාද රෝගීන්ට හිස ගැල්ලුම් දැමීමට වැල් බැබිල කොළ යොදා ගනී. ඒ සඳහා වැල් බැබිල කොළ, සැවැන්දරා මුල් , සුදු හඳුන් සහ දෙහි සමව ගෙන එළකිරෙන් තම්බා හොඳින් අඹරා ගත යුතුය. මෙම කොළ අඹරාගත් ප්‍රලේපය යෙදීමෙන් පරණ තුවාල පිරිසිදු වී ඉක්මනින් සුව වෙයි. වැල් බැබිල කොළ කීපයක් අතේ පොඩි කර ආලේප කිරීමෙන් සුළු පිලිස්සුම් තුවාලවල දැවිල්ල පහව යයි. වැල් බැබිල දඬු කොටා දියේ දමා පැය 4 කින් පමණ පසු පෙරා සීනි දමා බීමෙන් ශරීර ශක්තිය වර්ධනය වන බව කියනු ලැබේ. වැල් බැබිල කොළ හා දඬු සිහින්ව අඹරා, පල්පයක් මෙන් සකසා හිස ගල්වා මිනිත්තු 15-20 පමණ සොදා හැරීම  කෙස් කළඹ සෞක්‍යසම්පන්නව පවත්වාගෙන යෑම සඳහා  අගනා යෙදිය හැකි ප්‍රතිකාරයකි. 

වැල් බැබිල සම්පූර්ණ ශාකයේ යුෂ ගෙඩි, කුරුලෑ ආදීයට ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගනී. මෙම මුල්වල යුෂ අජීර්ණයට ප්‍රතිකාර කිරීමටත්, මුල් ප්‍රලේපය ගෙඩි සහ තුවාලවල සැරව ඉවත් කිරීමටත් යොදා ගත හැකිය. එමෙන්ම මුල් ගොනෝරියා ඇතුළු ලිංගික රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගත හැකි බවත්, කොළ යුෂ කැපුම් සහ වෙනත් තුවාල සඳහා භාවිතා කළ හැකි බවත් අන්තර්ජාල මූලාශ්‍රවල සඳහන්ව ඇත. 

මූලාශ්‍ර_ ඔසුපැළ හඳුනා ගනිමු සමූහයේ සංවාදයක් ඇසුරින්, තල්පතේ පිලියම් සහ අන්තර්ජාලයෙන්. විශේෂ ස්තුතියිය සංවාදයට අදහස් දැක්වූ විද්වතුන් ඇතුළු සැමට. අදාල සංවාදය මෙතැනින් 

Read More

හීං බැබිල [Heen Bebila] (Sida rhombifolia subsp. alnifolia)

බෙහෙත් බැබිල, සුළු බැබිල ආදී නම්වලින් ද හඳුන්වන හීං බැබිල බිම දිගේ දුවන හෝ පොළවෙන් ඉස්සී වැඩෙන කුඩා පඳුරු ආකාර වාර්ෂික හෝ බහු වාර්ෂික පැළෑටියකි. කාෂ්ඨීය කඳ බෙහෙවින් අතු බෙදෙමින් මීටර් 0.6 ක් දක්වා උසට ද, අතු මීටර් 1.5 දක්වා දිගට ද වර්ධනය වේ. ඒකාන්තරව පිහිටන සරල පත්‍ර දිගින් සාමාන්‍යයෙන් සෙ.මි. 0.7 සහ පළලින් සෙ.මි. 0.4 දක්වා ද වර්ධනය වන අතර ඊට වඩා විශාලවට වැඩෙන අවස්ථාද හමු වෙයි. පත්‍ර හැඩය ප්‍රත්‍යණ්ඩාකාර සිට කීලාකාර වේ. ඇතැම් විට විජ්ජනීය විය හැකිය. උඩු පෘෂ්ඨය සිනිඳු සිට උපසිනිඳු වේ. යටි පෘෂ්ඨයේ රළු තාරකාකාර බූවක් පිහිටා තිබේ. පත්‍ර අග්‍රය රවුම් සිට උපලූප්ත වන අතර පත්‍ර පාදය තිව්‍ර සිට අති තීව්‍ර ය. සම්පූර්ණ පත්‍ර දාරයම දැති ආකාර විය හැකි වුවත් ඇතැම් විට පත්‍රයේ අඩක පමණක් දැති පිහිටයි. කක්ෂීයව පිහිටන මල් ළා කහ-තැඹිලි පාටය. මල් නටුව දිගින් සෙ.මි. 0.3- 1 පමණ වේ. ඵලය කොටස් (ඵලිකා) 10 පමණ දරන විදාරකයකි. හීං බැබිල මීට පෙර උද්භිද විද්‍යාත්මකව Sida alnifolia නම් වෙනම විශේෂයක් ලෙස හඳුනාගෙන තිබූ අතර වර්ථමානයේ  Sida rhombifolia නම් විශේෂයේ උප විශේෂයක් ලෙස සලකයි.  හීංබැබිල  Malvaceae උද්භිද කුලයට අයත් දේශීය ශාකයකි. 

ඉදිමුම්, උන්මාද, බඩවැල්වල ආබාධ, රක්ත පිත්ත, මුත්‍ර අඩස්සිය, මුත්‍ර බද්ද, පිත්ත ජවර, ප්‍රදර ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට හීං බැබිල ශාකයේ මුල්, කොළ, අැට සහ සම්පූර්ණ ශාකයමත් භාවිතා කරයි. හීං බැබිල නාඩි බලකාරක, මුත්‍රකාරක, ඉදිමුම් සමනය කරන, වේදනාස්ථාපන, ශුක්‍ර වඩවන, රත් පිත සමනය කරන්න, ඇසට හිතකර ආදී ගුණ සහිතයි. 

වණ ශෝධනයට සම්පූර්ණ ශාකයම තම්බා පෙරා ගත් ජලය භාවිතා කරයි. අධික රුධිර පීඩනයට මල් කෂාය හෝ පාණ්ඨය යොදා ප්‍රතිකාර කරයි. පක්ෂඝාත, අර්දිත වැනි වාත රෝගවලට සහ ඉදිමුම් සඳහා මුල් කෂාය ද, අන්ත්‍ර වෘද්ධියට සහ රත්පිතට මුල් කිරි කෂාය ද දෙයි. මුත්‍ර අඩස්සියට හීං බැබිල මුල් පොතු චූර්ණය හෝ මුල් කෂාය යොදයි. වාතය නිසා හටගත් වේදනාවන්ට මල් තම්බා බොන්නට දෙයි. විද්‍රධි විධාරණයට දලු ප්‍රලේපය යොදයි. පිත නිසා හටගත් උණට සහ සන්ධි වාතය නිසා හටගත් උණට මුල් කෂාය ගුණය. ශීත ජ්වරයට හීං බැබිල මුල් හා ඉඟුරු කෂායකර බොන්ට දෙයි. ප්‍රදර සහ මුත්‍ර බද්ධයට හීං බැබිල මල් චූර්ණය වරකට ග්‍රෑම් 45 බැගින් මී පැණියෙන් අනා කා කිරි බීමට නියම කර ඇත. 

බැබිල කොළ කැඳ සඳහා එකතු කර ගත හැකිය. තරමක් සෙවෙල සහිත බැබිල කොළ පමණක් ගෙන කැඳ සෑදීමට අපහසු නිසා එයට හාතාවාරිය වැනි රළු කෙඳි සහිත කොළ වර්ගයක් එකතු කර ගැනීමෙන් මිරිකා යුෂ ගැනීමට පහසු වෙයි. යමෙකුට යම් ක්‍රියාවක් වැරදී අපහසුතාවයට පත් වූ විට "බැබිල ගහේ රීපු බළලා වගේ" යැයි කියන පිරුලක් ගැමියන් අතර වෙයි. බළලාට ජෛවීයව ලැබෙන පුරුද්දක් වනුයේ මළපහ කළ පසු වසා දැමිය යුතු වීමයි. බළලෙක් හදිසියේවත් බෙහෙවින් අතු බෙදුනු පඳුරක් වැනි හීං බැබිල ගහක් මත මළපහ කළහොත් තම ජෛවීය පුරුද්ද ඉටුකර ගත නොහැකිව බෙහෙවින් අපහසුතාවට පත් වන හෙයින් මෙවැනි පිරුලක් නිර්මාණය උනා විය හැකිය. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය 

Read More