නියඳ [Niyadha] (Sansevieria zeylanica)

උල් නියඳ, ගජ දල, විෂහරණ ආදී නම්වලින්ද හඳුන්වන නියඳ කෙටි කඳක් සහ දැඩි මූල පද්ධතියක් සහිත බහු වාර්ෂික පැළෑටියකි. කඳ අප්‍රකට වන අතර දිගු පත්‍ර ප්‍රකටව පෙනෙන්නට තිබේ. මීටරයක් දක්වා දිගු විය හැකි සිලින්ඩරාකාර හැඩයට හුරු සරල පත්‍ර අරීයව සැකසී ඇත. එක පොකුරට 8-9 සේ පිහිටන කොළ පැහැති පත්‍රවල හරස් අතට තද කොළ පැහැති පැල්ලම් දැක ගත හැකිය. පත්‍රවල ඇතුළු පැත්ත අවතල වන අතර පිට පැත්ත වටකුරු ය. සෙ.මි. 60 ක් දක්වා දිගු විය හැකි බහුඅක්ෂ පුෂ්ප මංජරියෙහි සුදු පැහැති මල් රාශියක් හට ගනී. ගොලාකාර කොළ පැහැති ඵලය ඉදුණු පසු තද තැඹිලි පැහැයක් ගනී. ඵලයක් තුල එක බීජයක් පිහිටයි. කැලෑබදව ගල් පර්තව ආශ්‍රිතව සුලබව හමුවන දේශීය ශාකයක් වන නියඳ Dracaenaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයක්ව තිබී මෑතක සිට Asparagaceae කුලය යටතේ වර්ගීකරණය කර ඇත. 

හෘදයට සම්බන්ධ සෙම බැඳීම ඇතුළු හෘද රෝග, උගුරේ සෙම බැඳීම, මහෝදර, මූල රෝග, කැස්ස, කර්ණ රෝග, නයි විෂ, ගෙඩි, භගන්දර ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට නියඳ ශාකයේ අලය හෙවත් මුල සහ කොළ භාවිතා කරයි. නියද මලමුත්‍රකාරක, කුසගිනි වඩවන, ශක්තිජනක සහ සෙම නසන ගුණ සහිතයි. නියඳ තෛලය, කොලශ්ලෙෂ්මා තෛලය, නියඳ අල මහාකෝල විනා ගුළිය, වලිප්පු කෝල තෛලය, ගරුඬරාජ තෛලය, යම දේවරාජ තෛලය නියඳ යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය. 

විද්‍රධි (ගෙඩි) සඳහා නියඳ අල යුෂ විනාකිරි සමඟ මිශ්‍රකර ආලේප කරයි. දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු වේදනාවට නියඳ දලු අහුරක් සහ සුදුලූණු පලමක් ගෙන දෙවර්ගය කඩපිම්මේ තම්බා යුෂ මිරිකා, කුඹුරු ඇට මද කළඳක් පොඩිකර දමා පෙවිය යුතුය. කණේ ආබාධවලට නියඳ පත්‍රයේ කඳට සම්බන්ධවන තැන පිහිටි සුදු පාට කොටස ගෙන උණු අලුපල්ලේ තම්බා මිරිකා ගත් යුෂ කණට වත් කරයි. සර්ප විෂට නියඳ කොළ දෙහි ඇඹුලින් ගලගා දෂ්ඨ ස්ථානය වටේ ආලේප කරයි. මාපිල් විෂට නියඳ අල කැඳ බොන්නට දෙයි. ගොනුසු විෂට සහ ගෙමැඩි විෂට නියඳ අල, බලුදං කොළ සහ පොතු, අමුකහ, ලුණු සමඟ කොටා පොට්ටනි බැඳ කඩපිම්මේ තම්බා බඳියි. පිත නිසා හටගත් හිසරදයට බැබිල, නියඳ අල, වැල්මී, සුවඳ හොට, මානෙල් අල, සුදුහඳුන් එළකිරෙන් අඹරා ගණව හිස ගැල්විය යුතුය. උණු අලුවෙන් තැම්බූ නියඳ අල යුෂ දත මුල තැබීමෙන් දත් පණු රෝගය සුව වෙයි. වණ ශුද්ද වීමට නියඳ කොළ සහ සූදුරු එකට කොටා තලතෙලින් මලවා බැඳීම සිදු කරයි. 

දේශීය නියඳ ශාකය මෙන්ම පළල් පත්‍ර සහිත විදේශීය නියඳ විශේෂයක් වන Sansevieria trifasciata යන උද්භිද නාමයෙන් හඳුන්වන ශාකය ද ගෘහ අලංකරණය සඳහා විසිතුරු ශාකයක් ලෙස වැවීමට භාවිතා කරයි. පුරාණයේදී නියඳ පත්‍රවල ඇති ශක්තිමත් කෙඳි රෙදි වර්ග නිපදවීමටත් නූතනයේදී නොයෙක් විසිතුරු හාන්ඩ නිපදවීමටත් යොදා ගනී. එමෙන්ම වැදි ජනයාගේ දුණුවල සහ ඉනෙහි බඳින් නූල් සඳහාත් පෙරහර ආදී උත්සව අවස්ථාවන්වලදී භාවිතා කරන "කසය" සැකසීම සඳහාත් නියඳ කෙදි භාවිතයට ගනී. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති