පුපුල [Pupula] (Vernonia zeylanica)

පුපුල වැල් යනුවෙන්ද හඳුන්වන මෙය මීටර් 2.5 පමණ දුරට පැතිරී වැඩෙන පඳුරු අකාර ශාකයකි. ළපටි කඳේ බූවක් දක්නට ලැබේ. රවිකිඤ්ඤාකාර හෝ අණ්ඩාකාර හැඩැති පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි. 8 හා පළලින් සෙ.මි. 3 දක්වා වර්ධනය වේ. පත්‍ර දාරය කඩතොළු සහිතය. රළු පත්‍ර තලය දෙපසම බූව පිහිටන අතර උඩු පෘෂ්ඨයේ බූව ක්‍රමයෙන් නැතිවී යයි. ශාඛාවල අග්‍රස්ථයෙන් ඇති වන පුෂ්ප මංජරිවල සුදු පැහැති මල් රාශියක් හට ගනී. විසිතුරු ශාකයක් ලෙස වැවීමට ද සුදුසු ශ්‍රි ලංකාවට ආවේනික ශාකයක් වන පුපුල Asteraceae උද්භිද කුලයට අයත් ය.

පුපුල අපේ රටට රටට ආවේනික ශාකයක් හෙයින් දේශීය වෙදකමට අනන්‍ය ඖෂධයක් ලෙස සැලකේ. කැඩුම් බිඳුම්, ගෙඩි, වණ, වාතරක්ත, ඇදුම, ආහාර විෂවීම, ක්ෂත, සර්ප විෂ, ගඩු, පිලිකා, මුඛ තුවාල, අර්ශස්, භගන්දරා, දරුවන්ගේ සන්නි රෝග ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමට පුපුල සම්පූර්ණ ශාකයම භාවිතා කරයි. පුපුල අස්ථි සංධාන, ක්ෂත ශෝධන හා රෝපණ, ඉදිමුම් නසන, වේදනා සමනය කරන, රැධිරය පිරිසිදු කරන ආදී ගුණ සහිතයි. බාලකුමාර වැල්මී කල්කය, ඔඩු තෛලය, උල්ලෝගම් තෛලය පුපුල යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය. 

කැඩුම් බිඳුම් සඳහා පුපුල කොළ සහ පොතු යොදා සිඳගත් තෙල් වර්ග භාවිතා කරයි. ගෙඩි වණ සඳහා කොළ අඹරා ආලේප කරයි. කොළ යුෂ ස්වල්පයක් බීමට දීමෙන් ඇදුම රෝගය සමනය වෙයි. වාතරක්තයට පුපුල කොළ, කහ සමඟ කබලේ පුලුස්සා අඹරා ආලේප කරයි. ආහාර විෂ වූ විට වමනය කරවීම සඳහා කොළ යුෂ බීමට දෙයි. ක්ෂතවලට පුපුල කොළ මලවා ගෑම සහ බැඳීම සිදු කරයි. තුවාලවලට නික, එරබදු, පුපුල, හැල කොළ ආදියෙහි යුෂ ගෙන මී පැණියෙන් අනා ආලේප කරයි. කැඩුම් බිඳුම් සඳහා පුපුල කොළ, කොබ්බෑ කොළ පොතු, සේරු කොළ, හාතාවරිය කොළ සමව ගෙන කහ, ලුණු හා අමු පොල් ස්වල්පයක් දමා කොටා මලවා බඳී. ඔඩුවණ හා කැපුම් තුවලවලට පුපුල කොළ, පොඩිඅරසි කොළ, ඉල්ල දළු සමව ගෙන කපා ලුණු දමා කොටා මලවා බඳී. පොළොං විෂට පුපුල දළු මුත්‍රයෙන් නස්න කරයි. ක්ෂත ශෝධනයට සහ රෝපණයට පුපුල දළු, ඉල්ල දළු, අමුකහ, ලුණු දමා කොටා මලවා බඳී. දරුවන්ගේ සන්නි රෝග, වලිප්පු, ඇදුම, කැස්ස සඳහා පුපුල දළු අනුපානයෙන් යොදයි. අපට රටෙහි පමණක්ම හමුවන මෙම වටිනා ඖෂධ පැළෑටිය ගෙවත්තෙහි විසිතුරු ශාකයක් ලෙස හෝ වවාගෙන සුරක්ෂීත කිරීම දේශීය වෙදකමට හිතැති සැමගේ යුතුකමකි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය