නිල් අවරිය [Nil Awariya] (Indigofera tinctoria)

නිල් අවරිය මීටර් 2 ක් පමණ ඉහලට වැඩෙන කුඩා දේශීය ශාකයකි. ඇතැම් විට පඳුරක් ලෙස ද දැක ගත හැකිය. ශාකයේ ළපටි කොටස් සුදු පැහැති බූවකින් වැසී පවතී. අසමපක්ෂවත් සංයුක්ත පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටන අතර පත්‍රිකා සම්ම්ඛව පිහිටයි. පත්‍රිකාවන්ගේ ඉහල පෘෂ්ඨය දීප්තිමත් කොළ පැහැතිය. යටි පෘෂ්යඨ රිදීවන් සියුම් බූවකින් වැසී පවතී. කක්ෂීය පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා රෝස පැහැති මල් අලංකාරවත්ය. පොකුරක පෙති 5 ක් සහිත ද්වීලිංගික මල් රාශියක් හට ගනී. ඵලය සෘජු හෝ මදක් වක්‍ර වූ කරලකි. කරලක් තුල බීජ 8-12 සංඛාවක් පිහිටයි. මෙහි අඩංගු නිල් වර්ණකය නිසා වඩාත් ප්‍රසිද්ධ නිල් අවරිය ශාකය Fabaceae කුලයට අයත් ය.   

වාතරක්ත, ඉදිමුම්, මුත්‍ර අඩස්සිය, මුත්‍ර ගල්, විසර්ප, සර්ප විෂ, කම්බුල්ගාය, පිස්සු බල්ලන් සපා කෑම, අකලට හිසකෙස් වැටීම, උඳුගොව්වා කෑම නම් චර්ම රෝගය, අක්ෂි රෝග ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමට නිල්අවරිය සම්පූර්ණ පැළෑටියම භාවිතයට ගනී. නිල්අවරිය මුත්‍රකාරක, විෂ නසන, වණ රෝපණය කරන, කුෂ්ඨ නසන, කේෂකලාපය වර්ධනය කරන ආදී ගුණ රැසක් සහිතයි. ශීර්ෂ රෝගයන්ට මෙන්ම රත කුෂ්ඨ ආදියට ද මහඟු ගුණ දෙන නීල්‍යාදී තෛලය නිල් අවරිය යොදා නිපදවන ප්‍රකට ඖෂධයකි. නිල් අවරිය අමුවෙන් භාවිතට ගත යුතු ඖෂධයක් ලෙස දක්වා ඇත. 

ක්ෂය රෝග, ඇදුම, පෙහැල්ල ඉදිමීම ආදී ස්වසන පද්ධතිය ආශ්‍රිත රෝග වලදී නිල් අවරිය මුල් චූර්ණය එළ කිරි සමඟ පානය කිරීමට දෙයි. දඬුව භාවිතා කර දත් මැදීමෙන් දන්ත ආසාදන සුව වෙයි. මුත්‍ර ගල් හා මුත්‍ර අඩස්සියේදී පත්‍ර ලේපය යටි බඩේ ආලේප කිරීමෙන් මුත්‍ර පිටවීම පහසු කරයි. වාතරක්ත, කුෂ්ඨ සහ වණවල මස ලියලීමට නිල් අවරිය කොළ ඇල් දියෙන් අඹරා ආලේප කරයි. රක්ත කුෂ්ඨ සඳහා අවරිය කොළ තැම්බූ ජලයෙන් සෝදා ඇල් දියෙන් අඹරාගත් කොළ ආලේප කළ යුතුය. සර්ප විෂට නිල් අවරිය මුල් සහල් සේදූ වතුරින් ගලගා ආලේප කිරීමෙන් දෂ්ඨ ස්ථානයේ දැවිල්ල සහ ප්‍රදාහ සමනය වේ. නිල් අවරිය කොළ කෂාය බීමෙන් මී විෂ නැසෙන බව සඳහන්. උඳුගොව්වා කෑමට නිල් අවරිය කොළ හා වරා කොළ උණු දියෙන් අඹරා ගෑම හෝ නියඟලා අල නිල් අවරිය යුෂින් අඹරා ගෑම කළ යුතුය. නිල්අවරිය, කීකිරිඳිය , කහ සහ කෙළිඳ සහල් එකට අඹරා ගෑමෙන් අකලට හිසකෙස් වැටීමට නවතී. නිල් අවරිය කොළ යුෂ යොදා සිඳ ගත් තෙල් හිස ගැල්වීමෙන් කේෂ වර්ධනය මෙන්ම මනා කළුවන් කෙස් කළඹක්ද ලබා ගත හැකිය.

තද නිල් පැහැය නිසා තෙල් වර්ග වර්ණ ගැන්වීමේ උපාදානයක් ලෙස නිල් අවරිය භාවිතා කරයි. එමෙන්ම  අතීතයේ විහාරවල සිතුවම් ඇඳීමේදීත්, රෙදි සහ සිවුරු වර්ණ ගැන්වීමේදීත්, බලි රූප ආදිය ඇඹීමේදීත් ස්වභාවික වර්ණකයක් ලෙස නිල් අවරිය භාවිතා කර ඇත. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු 

සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

කාමරංගා [Kamaranha] (Averrhoa carambola)

දිව පිනවන රසවත් පලතුරු අතර කාමරංගාවලට හිමි වන්නේ සුවිශේෂී තැනක්. ශරීරය ප්‍රසාදනය කිරීමේ මනස ප්‍රබෝධවත් කිරීමේ මහඟු ගුණයක් පවතින කාමරංගා අයත් වන්නේ වාංගේරි (Oxalidaceae) කුලයට. වසරේ ජූලි, අගෝස්තු, දෙසැම්බර් සහ ජනවාරි යන මාස කිහිපය තුළ පල හටගන්නා කාමරංගා ශාකය පැණි කාමරංගා සහ ඇඹුල් කාමරංගා වශයෙන් ප්‍රභේද දෙකකින් හඳුන්වනවා. දාර සහිත පලතුරක් වන කාමරංගා අමුවෙන් කොළ පැහැති පලතුරක්. නමුත් ඉදුණු පසු රන්වන් කහ පැහැයක් ගන්නා මේ පලතුර එයටම ආවේණික මිහිරි රසින් යුත් රසායනික සංයෝගයකින් සමන්විතයි.

පුරාණයේ රජවරුන් අතීතයේ විවිධ පලතුරු පානයන් භාවිත කරලා යුද ජයග්‍රහණය ලබන්න කාය ශක්තිය අපේක්ෂා කරලා තිබෙනවා. ඒ අතර රජවරුන් බහුල වශයෙන් භාවිත කළ පලතුරක් තමයි කාමරංගා කියන්නේ. ශරීරය පුෂ්ටිමත් කිරීමටත්, නව ජීවයක් ලබාගැනීමටත් භාවිත කළ හැකි කාමරංගා පලතුර පිළිබඳ අපේ දේශීය ආයුර්වේදයේ ඉපැරැණි ග්‍රන්ථවල පවා සඳහන් වෙනවා.

ඇත්තටම කාමරංගා කියන්නේ නිකම්ම නිකම් සාමාන්‍ය පලතුරක් නෙවෙයි. අපේ දේශීය ආයුර්වේද ශාස්ත්‍රයට අනුව වටිනා ඔෟෂධයක්. රෝග රැසක් සඳහා ගුණදෙන ඔෟෂධයක් වන කාමරංගා දේශීය ආයුර්වේද වෛද්‍ය ශාස්ත්‍රයට අනුව පීිත ඵල, රුජාකර, ධාරා ඵල ආදී නම්වලිනුත් හඳුන්වනවා. විශේෂ ගුණ සපිරි කාමරංගා රෝග රැසක් සුව කිරීම සඳහා යෝග්‍ය ඔෟෂධයක් වුණත් සමාජයේ මුල් බැසගත් විවිධ මිථ්‍යා මත පවතිනවා. ඉන් එකක් තමයි කාමරංගා ආහාරයට ගත්තොත් රුධිරය සහිතව මල පිට වෙනවා යන මිථ්‍යා මතය. ඇත්ත වශයෙන් එම මතය වැරැදියි. කාමරංගා කියන්නේ අතුරු ආබාධ නැති හොඳ රසවත් ගුණවත් පලතුරක්. නමුත් එක් දෙයක් මෙහිදී සිතට ගත යුතුයි. දියවැඩියාව රෝගයෙන් පෙළෙන පුද්ගලයන් කාමරංගා වැඩි වශයෙන් ආහාරයට ගැනීමත්, සීනි සමඟ කාමරංගා ආහාරයට ගැනීමත් උචිත නෑ.

සාමාන්‍ය ජීවිතයේදී අපි ජෑම්, කෝඩියල්, සිරප් වගේම අච්චාරු, සලාද, වෑන්ජන සෑදීමට කාමරංගා ගෙඩි භාවිත කරනවා. නමුත් මෙම ශාකයේ පවතින ඔෟෂධීය ගුණ සහ විවිධ රෝගවලදී කාමරංගා ඔෟෂධය භාවිත කරන ආකාරය පිළිබඳ ඔබට අවබෝධයක් ලැබේවි.

විස නසන කාමරංගා

අතීතයේ මිනිස්සු ශාක, සත්ත්ව, ඛනිජ ආදී ද්‍රව්‍ය මඟින් හෙළ වෙදකම කිරීමේදී ඇතැම් ඔෟෂධ විස තත්ත්වයකට පරිවර්තනය වීමේ අවදානමක් තිබුණා. එවන් අවස්ථාවලදී ශරීරයේ හටගත් එම විස තත්ත්වය මකන්න අතීත වෙදැදුරන් භාවිත කළ ප්‍රධානතම ඔෟෂධයක් තමයි කාමරංගා.

අද සමාජයේ අප ගන්නා වතුර, එළවළු, පලතුරු වැනි දෑවල අඩංගු විස තත්ත්වයන් නිසා උදරය, ආමාශය, වකුගඩු ආශ්‍රිතව විස හටගැනීමේ අවදානමක් පවතිනවා. එවන් විස තත්ත්වයකදී දිනකට ඇඹුල් කාමරංගා ගෙඩියක් බැගින් දිනපතා ආහාරයට ගත්තොත් ශරීරයේ තැන්පත් වී පවතින අහිතකර විස විනාශ වෙනවා.

වැහැරුණු සිරුර පුෂ්ටිමත් කරන්න

ඇතැම් අයට වයස් භේදයකින් තොරව විවිධ ලෙඩ රෝග වැලැඳුණු පසු සති කිහිපයක් එක්තැන් වී සිටීම නිසා ශරීරය දුර්වල වෙන්න පුළුවන්. පුෂ්ටිමත් ශරීරය දිරාපත් වන ස්වභාවයකට පත්වෙන්න පුළුවන්. එවන් අවස්ථාවලදී කෘශ ශරීරයෙන් නහර ඉල්පී පෙනෙන ස්වභාවයක් මතු වෙනවා. එය හොඳ නෑ. මොකද නහර ගැටගැසීම් ඇති වී රුධිර සම්පාදන ක්‍රියාවලියේ අක්‍රමිකතා ඇති වී තව තවත් රෝගියා දුර්වල වීමට ඉඩ තිබෙනවා. එවන් දුර්වල රෝගීන් ප්‍රාණවත් කිරීමටත්, ශරීරය කෘශ අය මහත් කිරීමටත්, නහර පද්ධතියේ ප්‍රතිප්‍රාණයක් ඇති කිරීමටත්, අධ්‍යාපන ක්‍රියාවල නිරත වන දරුවන්ගේ මතක ශක්තිය වර්ධනය කිරීමටත් සුදුසු අතුරුපසක් වගේ ඔෟෂධයක් කාමරංගාවලින් සාදා ගන්න පුළුවන්. එය සාදාගන්නේ මෙහෙමයි. මුලින්ම ඉදුණු කාමරංගා ගෙඩි කිහිපයක් පෙති කපා හොඳින් වියළා ගන්න. තාරකා පෙති සේ අලංකාර ලෙස වියළාගත් කාමරංගා පෙති, සීනි උණු කර පැණි පදමට සාදාගත් සීනි පැණියකට මිශ්‍ර කර ඒ තුළ සතියක් පමණ පැසීමට ඉඩ හැර වීදුරු බෝතලයකට දමා වසා තබන්න. ඉන්පසු දිනකට දෙවරක් බැගින් දිනපතා මේ ඔෟෂධීය අතුරුපස ආහාරයට ගන්න. එය ඔබට ඉතාමත්ම ගුණදායක ආහාරයක් වේවි. මෙම ඔෟෂධීය අතුරුපස බොහෝ කාලයක් කිසිදු අහිතකර බවකින් තොරව තබා ගන්නත් ඔබට පුළුවන්.

කොන්දෙ අමාරුවට හා හන්දිපත් රුදාවට

අද බහුතරයක් ලංකාවේ ඉන්න කාන්තාවන්ට වැලැඳී පවතින රෝගයක් තමයි කොන්ද අමාරුව. හන්දිපත් වේදනාව. ඒ වගේම ස්නායු ආබාධ නිසා ශරීරය පණනැති වීම්, ශරීරයේ අඩක් හිරිවැටීම් වැනි අවදානම් තත්ත්වයන් පවා හටගත් උදවිය ඉන්නවා. මේවා කාන්තාවන්ටම පමණක් සීමා වුණු රෝග ලක්ෂණ නෙවෙයි. පිරිමි අය අතරත් මේ රෝග නිසා පීඩාවිඳින අය සිටිනවා. එවන් හන්දිපත් වේදනා, කොන්දෙ අමාරු, ස්නායු රෝග සහ ශරීරය හිරිවැටීම් ඇති අය දිනපතා කාමරංගා යුෂ වීදුරුවක් ගෙන එයට මී පැණි ස්වල්පයක් මිශ්‍ර කර පානය කරන්න. පුරා සති දෙකක් පමණ දෛනිකව මෙය කළොත් ඔබේ ශරීරයේ පෙර සඳහන් කළ රෝග තත්ත්වයන් සමනය වේවි.

හෙම්බිරිස්සාවටත් සෙමටත් හොඳයි

ඇතැම් අවස්ථාවල වැසිබර කාලගුණ තත්ත්වය හේතුවෙන් හෝ දේශගුණය වෙනස්වීම හේතුවෙන් සෙම තත්ත්වයත් සමඟ තද සෙම්ප්‍රතිශ්‍යා හටගැනීමේ අවදානමක් පවතිනවා. එවිට උගුර වේදනාව, නාසය බරවීම, සොටු දියර ගැලීම නිසා ඔබේ කායික සුවයට මෙන්ම මානසික සුවයටත් බලපෑමක් ඇති වෙන්න පුළුවන්. ඔබට දවස අසහනකාරී ලෙස ගතකරන්නට එමඟින් සිදුවෙනවා. එවන් අයහපත් සෞඛ්‍ය තත්ත්වයකදී ඇඹුල් කාමරංගා ආහාරයට ගන්නවා නම් ශරීරයේ රැඳී පවතින සෙම විශාල වශයෙන් බැහැර වෙනවා.

අර්ශස් නසන කාමරංගා

රුධිරය වහනය වන අර්ශස් රෝගය නිසා අද බහුතරයක් පිරිස දැඩි පීඩාවකටත් මානසික ව්‍යාධියටත් පත්ව සිටිනවා. ඉදුණු හෝ අමු කාමරංගා ගෙඩියක් අරගෙන සියුම්ව ගලේ අඹරා ඒ මිශ්‍රණය රුධිරය වහනය වන අර්ශස් ගෙඩිවල ආලේප කරන්න. දින කිහිපයක් මේ ප්‍රතිකාරය කළොත් ඔබට අර්ශස් රෝගය නිශ්චිතවම සුව කර ගන්නත් පුළුවන්.

මලකඩ විස නසන කාමරංගා ප්‍රලේහය

අවි ආයුධවලින් රැකීරක්ෂා කරන අයගේ අත් පා කැපීම් තුවාලවලට ලක්වෙනවා. කැපීම් තුවාල සිදුවූ අවස්ථාවේ අයිස් වතුර ස්වල්පයක් දමා රුධිරය පිටවීම වැළැක්වූවාම රෙදි කඩකින් ආවරණය කළාම සියල්ල නිම වෙන්නේ නෑ. මොකද මල බැඳුණු ආයුධවලින් කුඩා තුවාලයක් සිදු වුවත් එය පිටගැස්ම රෝගය දක්වා ඔඩු දුවන්න පුළුවන්. මල බැඳුණු ආයුධකියන් සිදුවුණු එවන් කැපීමකදී මලකඩ විස නැති කර තුවාලය ඉක්මනින් සුව කරන්න ඔෟෂධයක් කාමරංගාවලින් සාදාගන්න පුළුවන්. එහි නම තමයි කාමරංගා ලවණ ප්‍රලේහය. එය සාදන්නේ මෙහෙමයි. ඉදුණු කාමරංගා ගෙඩියක් අරගෙන වෙන් නොවෙන්න හරි මැදින් අඩක් දෙකට පලන්න. ඉන් පසු ඒ පැල්මට ලුණු කැට ස්වල්පයක් දමා කෙසෙල් කොළයක කාමරංගා ගෙඩිය ඔතා උණු අළු පල්ලේ එය තම්බා ගන්න. කෙසෙල් කොළය දැවී යන පදනමට තැම්බුණු කාමරංගා ගෙඩිය තෙත් ගතියෙන් මිදී වියළි දර කැබැල්ලක් වැනි පදනම එනවා. ඉන් පසු එය අඹරා හොඳින් කුඩුකර නිවුණු පසු යකඩ ආයුධයෙන් තුවාලය සිදුවුණු ස්ථානයේ ආලේප කරන්න. අඹරා ගත් එම චූර්ණය සුළං නොවදින ඇසුරුමකට දමා තබා දින කිහිපයක් එසේ ආලේප කරන්න. මලකඩ විස විනාශ කොට එමඟින් තුවාලයත් ඉක්මනින් සුව කරගන්න ඔබට පුළුවන්.

මානසික රෝග නසන්නත් කාමරංගාවලට පුළුවන්

කාමරංගා ඔෟෂධය මඟින් පක්ෂාගාත රෝගය සුව කරන්නත් මානසික ආකූලතා දුරු කරන්නත් පුළුවන් බව පර්යේෂණ මට්ටමෙන් තහවුරු කරගත් දෙයක්. ඒ අනුව ඉදුණු කාමරංගා ගෙඩි කිහිපයක් අරගෙන අඩක් වන පරිදි මැදින් පලා ඒ හිඩැසට ලුණු ස්වල්පය බැගින් දමා අව්වේ වියළා ගන්න. ඉන්පසු අව්වේ අඩක් තම්බා ගත් කාමරංගා අව පැහැ ගැන්වෙන පදමට ආ පසුව එය වීදුරු බෝතලයකට දමා සතියක් පමණ නිසොල්මනේ තබන්න. ඉන්පසු එය ලුණු දෙහි මෙන් රසවත් පදමට ආ පසු බත් හෝ වෙනත් ආහාර සමඟ ඔබට දෛනික අතුරු ආහාරයක් ලෙස එය ආහාරයට ගන්න පුළුවන්. මනස නිරවුල් කිරීමේ විශේෂ ගුණයක් වගේම පක්ෂාගාත වැනි රෝග සුව කිරීමටත් හැකි ඔෟෂධීය රසායනික ගුණයක් කාරමංගා සතුව පවතිනවා. එබැවින් ඉහත සඳහන් කළ රෝග සඳහා මෙන්ම සාමාන්‍ය අය සඳහාත් ඒ ඔෟෂධීය අතුරු ආහාරය සුදුසුයි.

ආහාර රුචිය වැඩි කරන්න

බොහෝ දෙනකුට දිනපතා කාර්යබහුල ජීවිතයේ ආහාර පමා වී ගැනීම නිසා කලක් ගතවන විට බඩගින්න දැනෙන්නෙ නෑ. කෑම අරුචිය නිසා පීඩාවට පත්ව සිටින අයට කෑම රුචිය වැඩි කරන්නත් උෂ්ණ අධික කාලවලදී ශරීර දාහය නිවාලන්නත් සුදුසු ඔෟෂධීය රසවත් පලතුරු පානයක් කාමරංගා වලින් සාදාගන්න පුළුවන්.

ප්‍රථමයෙන් කළ යුත්තේ හොඳින් ඉදුණු කාමරංගා ගෙඩි කිහිපයක් අරගෙන හොඳින් පිරිසුදු කර කුඩා කැබලිවලට කපාගෙන බ්ලෙන්ඩර් කරගෙන එහි යුෂ මිරිකා වීදුරුවකට දමා ගන්න. එයට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වතුර ස්වල්පයක් මිශ්‍ර කර සීනි ස්වල්පයක් එක් කර (දියවැඩියා රෝගීන්ට සීනි නුසුදුසුය.) ලුණු සහ දෙහි ස්වල්පය බැගින් එයට මිශ්‍ර කර හොඳින් කලවම් කරන්න. ශීතකරණයට දමා හෝ සාමාන්‍ය ලෙස එසේ සාදාගත් ඔෟෂධීය පලතුරු බීම පානය ඔබට රසවිඳිය හැකිය. එමඟින් කෑම රුචිය වැඩිකරනවා සේම ශරීර දාහයද දුරු කර හරියි.

බෙහෙත් බඩු කඩෙන් ගන්න පුළුවන් ඔසු

කාමරංගා ඔෟෂධයද ඇතුළත් විවධ ඔසු වර්ග ඔබට දේශීය ඔෟෂධ ශාලාවලින් ලබා ගන්න පුළුවන්. ඉහත සඳහන් කළ සියලු රෝග සඳහා වුවත් එකී ඔෟෂධ නියමිත මාත්‍රාවට ඔබට ලබාගන්න පුළුවන්. ඒ අතර වාත රාක්ෂ්‍ය තෛල, සත්තවාදී තෛල ර්ණීර්ථීච් මට්ටමෙන් තිබෙන කාරමංගා ඔසු සම්පාදිත ඔෟෂධ අතරින් කිහිපයක්.

නාසය බරවීම, සොටු දියර ගැලීම නිසා ඔබේ කායික සුවයට මෙන්ම මානසික සුවයටත් බලපෑමක් ඇති වෙන්න පුළුවන්.

මූලාශ්‍ර_ රාජගිරිය දේශීය වෛද්‍යයාතනයේ ජේ‍ෂ්ඨ කථිකාචාරිනී එස්.කේ.එම්.කේ. හැරපත්දෙණිය මහත්මියගේ ලිපියක් ඇසුරින්

සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

මුරුංගා (Moringa oleifera)

ගැමි එළවළු වර්ග අතර මුරුංගාවලට හිමිවන්නේ සුවිශේෂී ස්ථානයකි. වත්මන් පරපුර ආහාරය සඳහා එතරම් රුචිකත්වයක් නොදැක්වුවද මුරුංගා කරලෙහි පවතින රසය සහ ගුණය ඉතාමත් ප්‍රශස්තය. බොහෝ කාර්යයන් සඳහා යොදා ගන්නා ශාකයක් වන මුරුංගා වත්මනෙහි බහුකාර්ය ශාකයක් සේම අතීත වැසියන් විසින් දෙවියන් මැවූ ශාකයක් ලෙසද පිළිගනු ලැබුවේ මෙම ශාකයේ පවතින අද්විතීය ගුණය නිසාමය. 

අසාමාන්‍ය ගුණ සමුදායක් පවතින මුරුංගා ශාකය ඔෟෂධයක් යැයි පැවැසුවහොත් ඇතැම් විට ඔබ මවිත විය හැකිය. එහෙත් සත්තකින්ම මුරුංගා යනු රෝග රැසකට ගුණය ලබාදෙන මාරාන්තික රෝග පවා සුව කරවන තරමේ ඔෟෂධීය ගුණයක් ඇති දිව්‍යමය ඔෟෂධයකි.

රාජගිරියේ පිහිටා ඇති කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය හා අනුබද්ධ දේශීය වෛද්‍ය විද්‍යා ආයතනයේ ජේ‍යෂ්ඨ කථිකාචාරිනී එස්. කේ. එම්. කේ. හැරපත්දෙණිය මහත්මිය දහස් සංඛ්‍යාත සිසු සිසුවියන්ගේ ආයුර්වේද දැනුම සපුරාලමින් පසුවන්නීය. මුරුංගා ඔෟෂධය මඟින්ද නිරන්තරයෙන්ම ඔෟෂධ නිෂ්පාදනය කිරීමේ කාර්යයේ නිරත වන හැරපත්දෙණිය මහත්මිය මෙම ඔෟෂධයේ පවතින විශිෂ්ට රෝග නාශක ගුණය පිළිබඳව "මව්බිම"ට පැවැසීමට ඉදිරිපත් වූවාය.

"මුරුංගා කියන්නේ අතීතයේ පටන්ම අපේ ගෘහණියන් සමඟ ඉතාමත්ම සමීප එළවළුවක්. මුරුංගා ළපටි කරල් වෑජනය වගේම, මෝරපු කරල් මද තෙම්පරාදු ව්‍යාංජනයත් අපේ ගැමි කාන්තාව අතර ඉතාමත්ම ප්‍රචලිතයි. ඒ වගේම මුරුංගා කොළ මැල්ලුම වගේම මුරුංගා මල් වෑංජනයත් ඉතාම රසවත්. මුරුංගා කරල්, කොළ, මල් බහුල වශයෙන් ආහාරයට ගැනීම මඟින් ඔබට වැලඳී ඇති රෝග රැසක් සුවකර ගැනීමේ හැකියාවක් පවතිනවා. සමහර විට ඔබට ඒක ගැටලුවක් වෙන්න පුළුවන්. මුරුංගා කොහොමද ඔෟෂධයක් වෙන්නේ ඒක එළවළුවක් විතරයි කියලා. නමුත් අපේ දේශීය ආයුර්වේදයේ මුරුංගා කියන්නේ රෝග නාශක ගුණය බහුලවම ඇති ඔෟෂධයක්. ආයුර්වේදයට අනුව මුරුංගා විවිධ නම්වලින් හඳුන්වනවා. මුරුංගා කියන්නේ ඇස් ආශි්‍රත රෝගවලට හොඳ ඔෟෂධයක්. ඒ නිසා අක්‍ෂිව කියලත් මේ ඔෟෂධීය ශාකය හඳුන්වනවා. ඒ වගේම ශෝබාංජන, තීක්‍ෂණ මූල, ශ්‍රීග්රූ යන නම්වලිනුත් මුරුංගා හඳුන්වනවා. මුරුංගා අයිති වන්නේ Moringaceae (ශෝභාංජන) කුලයට. Moringa Oleifera Lam මෙහි උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය.

මුරුංගා ප්‍රභේද රැසක් තිබෙනවා. එකක් තමයි හේන් මුරුංගා. ඒවායේ කරල් හීනියි. අනෙක් එක තමයි වැට මුරුංගා. වැට මුරුංගා බහුල වශයෙන් මායිම්වල රෝපණය කරනවා. යාපනයේ පැත්තේ ඒවා බහුල වශයෙන් දැකබලා ගන්න පුළුවන්. තවත් මුරුංගා ප්‍රභේදයක් තමයි මස් මුරුංගා, කල්පිටි මුරුංගා කියන්නේ. ඒවායේ කරල් විශාලයි. මද වැඩියි."

වෙනත් ශාක රෝපණය නොවන භූමියක පවා රෝපණය වීමේ හැකියාවක් මුරුංගා ශාකය සතුව පවතී. නිසරු පොළොවේ මෙන්ම මුහුදුබඩ ආශි්‍රතව පවා මුරුංගා රෝපණය කළ හැකිය. බුරුමය, ඉන්දියාව, පිලිපීනය සහ ලංකාව මුරුංගා ශාකය බහුලවම දැකගත හැකි රටවල් අතර ප්‍රමුඛතාවක් ගනී. මුරුංගා ප්‍රභේද කිහිපයක් පිළිබඳව ජේ‍යෂ්ඨ කථිකාචාරිනිය පෙර සඳහන් කළ අතර, අප ආයුර්වේදයට අනුව මුරුංගා ප්‍රභේද 3ක් පවතින බවද හැරපත්දෙණිය මහත්මිය පැවැසුවාය.

"අපේ ඉපැරැණි ආයුර්වේද ග්‍රන්ථවලට අනුව මුරුංගා ප්‍රභේද 3ක් තිබෙනවා. ඒවා තමයි රක්ත ශ්‍රීග්රූ (මල රතු පාට මුරුංගා), කෘෂ්ණ ශ්‍රීග්රූ (මල නිල් පාට මුරුංගා). ශ්වේත ශ්‍රීග්රූ (මල සුදු පාට මුරුංගා) මේ තුනෙන් නිල් සහ රතු මල් ඇති මුරුංගා ශාකය ඉතාමත් දුර්ලභයි. සුදු මල් සහිත මුරුංගා බහුලයි. මේ සෑම ප්‍රභේදයක්ම අපි ආයුර්වේදයේ ඔෟෂධ නිෂ්පාදනය සඳහා යොදා ගන්නවා. මුරුංගා කරල්, මල්, පොතු, පත්‍ර සහ ගහේ ලාටු 

ඔෟෂධ සඳහා ගන්නවා.

මුරුංගා කියන්නේ විෂ නාශක ගුණයක් ඇති ඔෟෂධයක්. එනිසා අතීතයේ සිටම අප ගැමි ලියන් ඉස්සො, දැල්ලො වගේ ආහාර පිසින විටදී ඒකට මුරුංගා කොළ ටිකකුත් එක් කළා. ඒ වගේම මයියොක්කා උයනකොට, තම්බනකොට එහි විෂ සහිත බවක් වෙයි නම් ඒක නැති කරන්න මුරුංගා කොළ ටිකක් තම්බන අවස්ථාවේදී ඒකට දාන්න අපේ ගෘහණියන් පුරුදු වෙලා හිටියා. ඒ වගේම අච්චාරු හදනකොට ඒවා ඉක්මනින් පැසවන්න මුරුංගා පොත්තක් ඒකට එකතු කරන්නත් පුළුවන්.

ඒ වගේම තමයි සමහර ප්‍රදේශවල මුරුංගා පොතු වේළලා වෑන්ජනවලට කුළු බඩුවක් ලෙසත් භාවිත කරනවා. ඒ විදියට මුරුංගා පොතු වේළලා කුළු බඩුවක් විදියට දිනපතා වෑංජනවලට එකතු කරවා නම් රෝග රැසකින් අත් මිදෙන්න ඔබට පුළුවන්. බඩේ ගල්, පණු රෝග, මුත්‍රා මාර්ගය ආශි්‍රත රෝග, හෘදය ආශි්‍රත රෝග, අස්ථි ආබාධවලට, ශ්‍රවණ පද්ධතිය ආශි්‍රත රෝගවලට, ඇදුම, කැස්ස ආදී රෝග රැසක් සුවකර ගන්නත්, නොවැලඳී තිබෙන්නත් ඒ ක්‍රමවේදය ඉතාමත්ම හොඳයි."

මුරුංගා ශාකයේ ඇති ඔෟෂධීය ගුණය සේම එක් එක් ලෙඩ සඳහා මුරුංගා ඔෟෂධයක් ලෙස භාවිත කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳවද හැරපත්දෙණිය මහත්මිය අපට පැවැසුවාය. එමඟින් ඔබට වැලඳී ඇති යම් යම් රෝග සඳහා නිවෙසේ සිටම ප්‍රතිකාර ඔෟෂධ සාදාගත හැකි ආකාරය පිළිබඳව මෙම ලිපිය කියවීම මඟින් පැහැදිලි වනු ඇත.

"අෑත අතීතයේ සිටම ඇඟ දුර්වල වෙන රෝග හැදුණු පුද්ගලයන්ට කාය ශක්තිය වර්ධනය වීම සඳහාත් බහුල වශයෙන් මුරුංගා හොදි, මුරුංගා මැල්ලුම් ආදිය ආහාරයට දුන්නා. දුර්වල ශරීරයක් යථා තත්ත්වයට ගන්න මුරුංගා ආශි්‍රත ආහාර ඉතාමත්ම වැදගත්.

ඒ වගේම තමයි අපේ ආයුර්වේදයේදී මුරුංගා හඳුන්වන්නේ සාර්ථකව ආහාර දිරවීම සිදු කරවන ඔෟෂධයක් ලෙසයි. ඒ වගේම පණු රෝගවලින් පෙළෙන අය මුරුංගා මැල්ලුම් දෙනිකව ආහාරයට ගන්නවා නම් ඒක ඉතාමත්ම ගුණදායකයි. ඒ වගේම මුත්‍රා මාර්ගය ආශි්‍රත රෝගවලට, මුත්‍රා ගල්වලට, හෘදය ආශි්‍රත රෝගවලට, මුරුංගා වෑංංජනය හෝ මැල්ලුම් දිනපතා ආහාරයට ගන්නවා නම් ඒ සෑම රෝගයකම කෙළවරක් දකින්න පුළුවන්."

මෙයට වසර දහසකටද අෑත අතීතයක අප දේශීය වෛද්‍ය ආචාර්යවරුන් පැවැසූ දෑ අද වන විට නවීන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ පර්යේෂණ මඟින් තහවුරු වී ඇති බව ජේ‍යෂ්ඨ කථිකාචාරිනිය අපට පැවැසුවාය. එනම් හෘදය ආශි්‍රත රෝග සහ මුත්‍රා ගල් වැනි රෝග සඳහා විසඳුම් ලැබීමට දැඩි ලෙස මුරුංගා හොදි සහ මැල්ලුම් ආහාරයට ගැනීම මඟින් හැකි බව වෛද්‍ය විද්‍යානුකූලව පවා තහවුරු වී තිබේ.

මුරුංගා කොළ වනාහි අපට රසවත් මැල්ලුමකි. එහෙත් මැල්ලුමකට එහා ගිය ඔෟෂධය ගුණයක් මුරුංගා පත්‍රවල පවතින බව හැරපත්දෙණිය මහත්මිය පැවැසුවේ මෙසේය.

"මුරුංගා කොළවල ප්‍රෝටීන්, විටමින් සී, විටමින් බී, බී. කැරෝටීන් (බීටා කැරොටීන්), කැල්සියම්, මැග්නීසියම්, කොපර්, යකඩ පොස්පරස්, ඛනිජ ලවණ වැනි ගුණ රාශියක් අඩංගුයි. එනිසයි මුරුංගා මැල්ලුම ඉතාමත් ගුණදායි මැල්ලුමක් කියලා අපි අනුමත කරන්නේ.

මුරුංගා කොළ මැල්ලුම් විශේෂයෙන්ම කුඩා දරුවන්ට, ගැබිනි මවුවරුන්ට ඉතාමත්ම හොඳයි. මොකද අස්ථි වර්ධනයට අවශ්‍ය සුවිශේෂී ගුණ රැසක් මුරුංගා කොළවල පවතිනවා.

අස්ථී රෝගවලින් පීඩා විඳින අයට වටිනා ඔෟෂධීය සුප් එකක් මුරුංගා කොළවලින් සාදා ගන්නා හැටි මම කියන්නම්. මුරුංගා කොළ ග්‍රෑම් 60ක් අරගෙන ඒකට වතුර මිලිලීටර් 200ක් දමා ඒකට ගම්මිරිස් ස්වල්පයක් ලුණු ස්වල්පයක් දෙහි ස්වල්පයක් දමා හොඳින් තම්බා පානය කරන්න. අස්ථි රෝගවලින් පෙළෙන අයට එක හොඳ වේදනා නාශක ඔෟෂධයක්.

ඒ වගේම මුරුංගා කොළ එළඟි තෙල් සමඟ හෝ බටර් සමඟ තෙම්පරාදු කරලා ආහාරයට ගත්තත් අස්ථි රෝගවලටත් මුත්‍රා ගල් රෝගයටත්, හෘදය ආශි්‍රත රෝගවලටත් ඒක ගුණයි."

සමාජයේ බොහෝ පුද්ගලයන්ට වැලඳී ඇති ප්‍රමුඛ පෙළේ රෝග පීඩා සඳහා මුරුංගා ඔෟෂධය භාවිතයෙන් රෝග සුවකර ගන්නා ආකාරය පිළිබඳවද හැරපත්දෙණිය මහත්මිය පැවැසුවාය."ශ්‍රවණ පද්ධතිය ආශි්‍රත රෝග නිසා දුක් විඳින බොහෝ පිරිසක් අද සමාජයේ සිටිනවා. ඇදුම, කැස්ස වගේ රෝග සඳහා ඉතාමත්ම ගුණදායක ඔෟෂධයක් මුරුංගා කොළවලින් හදන හැටි මම කියන්නම්. මුලින්ම මුරුංගා කොළ අරගෙන හොඳින් වියළා ගන්න. කොළ වියළාගෙන තේ කුඩු ප්‍රමාණයට එන පරිදි කුඩු කරගන්න. ඉන්පසුව දිනපතාම තේ වෙනුවට මුරුංගා කොළ කුඩු ගොටුවට දාලා (තේ කුඩු පරිදි) තේ වගේ වත්කරගෙන බොන්න. ශ්‍රවණ පද්ධතිය ආශි්‍රතව හටගත් රෝගවලට ඒක ඉතාමත්ම ගුණදායකයි.

ඒ වගේම තමයි ආහාර අජීර්ණය නිසා බොහෝ දෙනෙක් පීඩා විඳිනවා. මුරුංගා කොළ අමුවෙන් අරගෙන හොඳින් කොටලා මිරිකලා ගන්න. මුරුංගා කොළ ඉස්ම තේ හැඳි 2ක් සමඟ මී පැණි තේ හැන්දක් මිශ්‍ර කරලා ඒ ද්‍රාවණය තැඹිලි ගෙඩියක වතුරට මිශ්‍ර කරලා හොඳින් කලවම් කරන්න. උදේ, දවල්, හවස වන විදියට ඒ වතුර එක දිනකට තුන්වරක් පානය කරන්න. ආහාර අජීර්ණයට ඒක ඉතාමත්ම ගුණදායක ඔෟෂධීය පානයක්.

ගැස්ට්‍රයිටිස් කියන්නේ අද බොහෝ දෙනෙක්ව අපහසුතාවට ලක් කරන රෝගයක්.ගැස්ට්‍රයිටිස්වලට හොඳ වටිනා සුවදායක ඔෟෂධයක් මම කියන්නම්. මුරුංගා කොළ මිටක් අරගෙන හොඳින් අඹරා ගන්න. ඒකට මුදවපු කිරි මේස හැඳි 5ක් එකතු කරලා දිනපතා උදෑසන හිස්බඩ ආහාරයට ගන්න. දින කිහිපයක් මේ විදියට කළොත් ගැස්ට්‍රයිටිස් රෝගයෙන් අත් මිදෙන්න ඔබට පුළුවන්.

මුත්‍රා ගල් හටගත් බොහෝ දෙනකුට බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමවේදයට අනුව තිබෙන හොඳම විසඳුම තමයි ශල්‍යකර්මයකට භාජන කිරීම. නමුත් ශල්‍ය කර්මයකට ලක් නොකර මුත්‍රා ගල් දියකර හැරීමට මුරුංගා පොතුවලින් හොඳ කෂායක් හදාගන්න හැටි මම කියන්නම්. තරමක් වියළි මුරුංගා පොතු (ගසේ පොතු) මිටක් පමණ අරගෙන වතුර පත හතරක් පමණ දමා පත එකකට සිඳුවා උදේ කාල් බාගයයි, හවස කාල් බාගයයි දිනපතාම පානය කරන්න. සති දෙකක් පමණ අඛණ්ඩවම මේ කෂාය භාවිත කළොත් මුත්‍රා ගල් අංශු බවට පත්වී දිය වී යනවා. හොඳින් මුත්‍රා පිට වීමත් මුත්‍රා දැවිල්ල ප්‍රහීන වී යන්නත් ඒක ඉතාමත්ම ගුණදායක කෂායක්.

මුත්‍රා දැවිල්ල අධික ලෙස පවතින රෝගියකුට සුදුසු ඔෟෂධීය පානයක් තිබෙනවා. පුහුල් යුෂ හරි කැකිරි යුෂ හරි වීදුරුවකට අරගෙන ඒකට මුරුංගා කොළ තළලා අරගෙන මුරුංගා කොළ යුෂ තේ හැඳි 2ක් එකට මිශ්‍ර කරලා බොන්න. මුත්‍රා දැවිල්ල නිමා වී සාර්ථකව මුත්‍රා පිටවීම එමඟින් සිදු වෙනවා".

ජේ‍යෂ්ඨ කථිකාචාරිනිය පවසන ආකාරයට ගී්‍රස්ම සමයේදී ඇතැම් පුද්ගලයන්ගේ සිරුරේ අසාමාන්‍ය ලෙස දහදිය බිබිළි හට ගනී. එවන් රෝගයකදී කොහොඹ කොළ සහ මුරුංගා මුල් සමව ගෙන සිහින්ව අඹරා දෙහි යුෂ හා මිශ්‍ර කොට නැවැතත් අඹරා දහදිය බිබිළි මත ආලේප කළ හැකිය. මතුවූ දහදිය බිබිළි යළි යටපත් වී ශරීරයට සුවයක් ලබා ගැනීමට එය ඉතාමත් උචිත ආලේපයකි. සමේ ආලේප කොට පැය 2ක් පමණ නිදහස්ව හිඳ පසුව නෑම සුදුසු බවද හැරපත්දෙණිය මහත්මිය පැවැසුවාය.

"ඇතැම් තරුණියන්ගේ මෙන්ම තරුණයන්ගේත් මුහුණේ කුරුලෑ, ලප කැළැල් අසාමාන්‍ය විදියට තිබෙනවා. ඒ වගේම අවපැහැ ගතියක් පවතිනවා. එවන් ගැටලුකාරී තත්ත්වයකදී මුරුංගා කොළ යුෂ අරගෙන ඒකට දෙහි යුෂත් මිශ්‍ර කරලා ඇල් වතුර බඳුනකට ඒක මිශ්‍ර කරලා එයින් මුහුණ සෝදන්න. දිනපතා උදේ මේ මිශ්‍රණයෙන් මුහුණ සෝදනවා නම් පැහැදිලි වෙනසක් සහ සෞම්‍ය බවක් ඔබගේ මුහුණේ ඇති වේවි. හන්දිපත් ඉදිමුම හන්දිපත් රුදාව වගේ බාහිර තැළුම් වේදනාවලටත් මුරුංගාවලින් හදන හොඳ ඔෟෂධයක් මම කියන්නම්. එහි නම මුරුංගාදීලේපය. මේ ඔෟෂධය බාහිර රෝගී අංශයෙන් ලබා ගන්නත් පුළුවන්. නිවෙසේදීම සාදාගන්න හැටි වැදගත්. එනිසා මම කියන්නම්. ලුණු වරණු පොතු, අමු කහ සමව අරගෙන මුරුංගා පොතු යුෂෙන් ඒක සියුම් වෙන්න අඹරන්න. (අමු මුරුංගා පොතු තළා යුෂ ගන්න) සියුම් ලෙස අඹරා ගත් ඔෟෂධය අරගෙන තැළුම්, වේදනා ඉදිමුම් ස්ථානයේ ආලේප කරන්න. වේල් කිහිපයක් ආලේප කළොත් හොඳ සුවයක් අත්විඳින්න පුළුවන්කමක් තිබෙනවා.

තවත් විශේෂ කාරණාවක් තමයි මුරුංගා කියන්නේ දෙඹර, බඹර, ගෝනුසු ආදී විෂට ප්‍රතික්‍රියා දක්වන විෂ නාශක ඔෟෂධයක්. පෙර සඳහන් කළ විෂක් ශරීර ගත වුණ පුද්ගලයකුට මුරුංගා පොතු දෙහි ඇඹුලින් අඹරා සත්ත්ව දෂ්ටනයට ලක් වුණු තැන ආලේප කරන්න. ඒකට විෂ මැරීමක් සිදු වෙනවා. සමහර අයට උදේ කාලෙදි සැන්දෑ කාලෙදි සෙම හට ගන්නවා. ඒ තත්ත්වයෙන් අත්මිදිලා නිරෝගී සුවයක් ලබන්න මුරුංගා මුලේ පොත්ත කොටලා මිරිකලා ගත් යුෂට බුලත් කොළ යුෂ හා අමු ඉඟුරු යුෂ තේ හැඳි 1 ගාණේ මිශ්‍ර කර මී පැණි තේ හැන්දක් ඒකට එක් කරලා දින 10ක් ඒ ද්‍රාවණය පානය කරන්න. සෙම තත්ත්වය දුරු වෙලා යාවි." 

අධික තරබාරු තත්ත්වයෙන් අත්මිදීමටද ළපටි මුරුංගා ඇට කෂායක් ලෙස මී පැණි හා පානය කිරීම මඟින් හැකි වන බවත් හැරපත්දෙණිය මහත්මිය පැවැසුවාය. "ඒ විතරක්ම නොවෙයි. සැරව ගලන තුවාල පිරිසුදු කරලා ඉක්මනින් සුවකර ගන්නත් මුරුංගාවලින් පුළුවන්. ඔබ කළ යුත්තේ මුරුංගා කොළ ටිකක් අරගෙන තල තෙල්, එළඟි තෙල් ස්වල්පය බැගින් එයට මිශ්‍රකර අඹරා තුවාලයේ ආලේප කිරීම පමණයි. දින කිහිපයක් මේ ක්‍රියාව කළොත් ඔබට පැසවූ තුවාලයකට වුණත් ඉක්මන් සුවයක් ලබන්න පුළුවන්. 

එදිනෙදා ජීවිතයට ප්‍රයෝජනයට ගන්න පුළුවන් රෝග නාශක ගුණය සහිත හොඳ ඔෟෂධයක් මුරුංගා. නමුත් අද ඇතැම් අය මුරුංගා එළවලුවක් ලෙසටවත් ආහාරයට නොගැනීම ඉතාමත් කනගාටුවට කරුණක්. ඕනෑම පුද්ගලයෙක් දෛනිකව හෝ සතියකට අවමය දින තුනක් හෝ හතරක්වත් මුරුංගා හොද්දක් මැල්ලුමක් වශයෙන් හරි ආහාරයට ගන්නවා නම් ලෙඩ ගොඩක් අඩු වෙනවා. අද වන විට නවීන පර්යේෂණවලින් පවා තහවුරු වෙලා තියෙනවා ආමාශය ආශි්‍රත රෝගවලටත් හෘදය ආශි්‍රත රෝගවලටත් අතීසාරය වැනි රෝගවලටත්, මුත්‍රාශ්‍රය ආශි්‍රත රෝග රැසකටත් මුරුංගා හොඳ ඔෟෂධීය ගුණ සපිරි ශාකයක් කියලා. ඒ වගේම ශරීරයේ පිළිකා හට ගැනීමේ අවදානමත් පාලනය කරන්න මුරුංගාවලට පුළුවන් කියලා අලුත්ම පර්යේෂණයකින් තහවුරු වුණා. මුරුංගා නමැති ඔෟෂධය නිරන්තරයෙන්ම ඔබ ආහාරයක් වශයෙන් හෝ ගන්නවා නම් කොලෙස්ටරෝල් අඩු වීමටත් ඇඟේ සීනි ප්‍රමාණය අඩු වීමටත් ඒක හොඳ ක්‍රමවේදයක්. දෛනික ආහාර වේලකට මුරුංගා මැල්ලුමක් වෑංජනයක් අන්තර්ගත කර ගන්නවා නම් කිසිම ලෙඩක් පීඩාවක් ඔබට ඇති වෙන්නෙ නෑ". සුඩානය වැනි රටවල පවා අපවිත්‍ර ජලය පිරිසුදු කිරීමටද මුරුංගා කරලේ ඇති ඇට භාවිත කිරීම මඟින් හෙළිවන්නේද මෙම අද්විතීය ශාකයෙහි පවතින වීෂ බීජ නාශක ගුණය නේද

‍_ දේශීය වෛද්‍ය විද්‍යා ආයතනයේ ජේ‍යෂ්ඨ කථිකාචාරිනී එස්. කේ. එම්. කේ. හැරපත්දෙණිය මහත්මිය සමඟ කළ සාකව්ළුාවක් ඇසුරින් 
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

නීරමුල්ලිය / කටු ඉකිරිය [Neeramulliya / Katu Ikiriya] (Hygrophila schulli)

මෙය තෙත් හෝ ජලාශ්‍රිත ප්‍රදේශවල 1.25 m තෙක් උසට වැඩෙන සෘජු කඳක් සහිත බහු වාර්ෂික පැළෑටියකි. සිලින්ඩරාකාර කඳේ ගැට අසල රෝම සහ තියුණු කටු පිහිටා ඇත. දිගැටි පත්‍රද බූව සහිතය. පුෂ්ප 6-8 වලයන් ලෙස පිහිටා ඇත. පෙති (දල) දම් නිල් පැහැතිය. ඵලය 1 cm පමණ දිග ස්ඵෝටිකාවකි. මෙරට වියළි හා තෙත් කලාපයේ විවෘත වගුරු බිම්වල පාර දෙපස ජලය සහිත ස්ථානවල සුලභව දක්නට ලැබේ. මෙහි නිල් පැහැති මල් සහිත වර්ගයක් සහ සුදු මල් සහිත වර්ගයක් ඇත. සුලභව දක්නට ඇත්තේ නිල් පැහැති මල් පිපෙන වර්ගයයි. නීරමුල්ලි රසවත් පලාවක් ලෙස ආහාරයට එක්කර ගත හැකිය. මෙය Acanthaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

නාඩි දුබලතාව, වාත රෝග, ආමවාත, පිත්තාතිසාරය, රත්පිත්, වාතරක්ත, සෙංගමාලය , මූත්‍ර ගල්, මුත්‍ර අඩස්සිය ආදී රෝගයන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා නීරමුල්ලිය ශාකයේ කොළ, මුල්, බීජ ඇතුළු පංචාංගයම භාවිතයට ගනී. මුත්‍රාශයේ ගල් ඇති අයට ලුණුවර පොතු, නීරමුල්ලිය මුල් කලං 6 බැගින් කෂාය කර බීම, පොල්පලා, නීරමුල්ලිය තැම්බූ ජලය සතියකට වරක් පමණ බීම මගින් එම රෝගයෙන් සහනය ලැබිය හැකිය. වැඩිහිටියන්ගේ කකුල් ඉදිමුන විට නීරමුල්ලිය කොළ තැම්බූ ජලයේ කකුල් බාහා තබමින් සේදීම හා තැම්බුණු කොළවලින් තැවීම සිදුකරයි. රුධිර ධාවනය වේගවත් කරන නිසා අධි රුධිර පීඩනය ඇති අයට අහිතකරයි. මුත්‍ර කාරක, කාමොද්දීපක, ඉදිමුම් නසන, ශුක්‍ර දුබලතාවන් නසන ආදී ගුණයන් සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

කොක්මොට [Kokmota] (Eriocaulon ceylanicum)

Eriocaulon උද්භිද ගණයට අයත් කොක්මොට යනුවෙන් හඳුන්වන දේශීය ශාක විශේෂ කිහිපයක් ඇති අතර එයින් ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහයෙහි විස්තර කර ඇත්තේ අප රටට ආවේනික ශාකයක් වන Eriocaulon ceylanicum ගැනයි. එය 2012 රතු දත්ත පොතට අනුව වඳවීයෑමේ තර්ජනයට ලක්වූ ශාකයක් ලෙස නම් කර ඇත. මෙයට අමතරව දේශීය උද්භිද විද්‍යා මූලාශ්‍රවල Eriocaulon quinquangulare නම් දේශීය ශාකය හීං කොක්මොට ලෙසත්  Eriocaulon setaceum, Eriocaulon sexangulare යන දේශීය විශේෂ දෙක කොක්මොට ලෙසත් හඳුන්වා ඇත. 

කොක්මොට ජලාශ්‍රිත පරිසරවල වැවෙන පඳුරු අකාර බහු වාර්ෂික ශාකයකි. බොහෝ විට ලංකාවේ කුඹුරුවල දක්නට ලැබේ. ජලය ප්‍රිය කරන ශාකයක් වූවද වගුරු බිම්වල හමු නොවේ. ඝනකම්, පටු රේඛීය ආකාර පත්‍රයක් දිග සෙ.මි. 12 දක්වා ද පළල සෙ.මි. 1-2 දක්වා ද වර්ධනය වේ. දිගු නටුවක් සහිත ඡත්‍ර අකාර පුෂ්ප මංජරිය ඉතා ප්‍රකටව දිස් වේ. අළු සුදු පැහැති පුෂ්ප මංජරියෙහි ජායාංගී සහ පූමාගී පුෂ්ප වෙන වෙනම පිහිටයි. එකම ශාකයෙන් පුෂ්ප මංජරි රාශියක් හට විට අලංකාරවත් ය. කුඩා පැළෑටියක් හෙයින් විසිතුරු ශාකයක් ලෙස බඳුනක වුවද වගාකර ගත හැකිය. කොක්මොට ශාක Eriocaulaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

කොක්මොට පුරාණයේ සිට ඖෂධ පිණිස භාවිතා කළ ශාකයක් බව පාරම්පරික වෛද්‍යවරු පවසති. අක්මා රෝග, පිලාව ඉදිමීම, සෙංගමාලය, මුත්‍ර දැවිල්ල, ශ්වේත ප්‍රදර, ශරීරයේ ඌෂ්ණාධිකබව, දැවිල්ල, රත්පිත්,පිපාසය, වාතරෝග, පාණ්ඩුව, පිත්රෝග, උන්මාද, අපස්මාරය, ප්‍රමේහ, ප්‍රදර, සෝමරෝග, ඇතුල්පතුල්වල දැවිල්ල ආදී රෝග රැසකට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී සම්පූර්ණ කොක්මොට පැළෑටියම භාවිතයට ගනී. කොක්මොට ඉදිමුම් නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, දැවිල්ල නසන, පණුවන් මර්ධනය කරන, අක්මාවට හිතකර ගුණයන් සහිතයි. 

සෙංගමාලට සහ පාණ්ඩු රෝගීන්ට කොක්මොට කැඳ බෙහෙවින් ගුණදායකය. කුඩා දරුවන්ගේ කුරුමිණි මාන්දම නම් රෝගයට කොක්මොට කොළ කැඳ උයා දෙයි. කුෂ්ට හා දද ආදිය නිසා ඇති වන දැවිලි සහිත තත්වයෙන් සහනය ලැබීමට වෙනත් ශාක යුෂ සමග මුසු කල කොක්මොට යුෂ ඉතා යහපත් ය. කොක්මොට තැම්බූ ජලයෙන් සේදීමෙන් දද හා කුෂ්ට ආදියේ දැවිල්ල පහව යයි. ඉන්දානිදේව්‍යාශරිෂ්ටය කොක්මොට යොදා නිපදවන ඖෂධයකි. කොක්මොට රසවත් ව්‍යංජනයක් සහ මැල්ලුමක් ලෙස සකසා ආහාරයට එක් කර ගත හැකිය. අවුරුද්දක් පමණ වයසැති කොක්මොට පඳුරු ගලවා මඩ ඉවත්වන තුරු හොඳින් සෝදා, අවශ්‍යතාවය අනුව අමුවෙන් හෝ වියළා ඖෂධ සඳහා භාවිතයට ගත හැකිය. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය , ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක කෘති

සේයාරූ_ මෙහි පලව ඇත්තේ කොක්මොට යනුවෙන් හඳුන්වන Eriocoulon sexangulare නම් දේශීය ශාකයේ ඡායාරූපයකි. උපුටා ගැනීම අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

කොහොඹ (Azadirachta indica)

කොහොඹ ශක්තිමත් කඳක් හා විහිදී යන අතු සහිත අඩි 50-60 පමණ උසට වැඩෙන ශාකයකි. එහි පොත්ත දුඹුරු පාටය. ළපටි අතුවල පොත්ත සිනිඳුය. පත්‍ර තරමක් ළං ළංව පිහිටා ඇත. එවා පක්ෂවත්ය. එක් එක් පත්‍රයක ළා කොළ පාට සිනිඳු පත්‍රිකා ජෝඩු 2-8 දක්වා ඇත. පත්‍රයක අග්‍රස්ථ පත්‍රිකාවක් සහිතය. පත්‍රිකාවල හැඩය ලංසාකාර-දාත්‍රාකාරය. ඒවායේ දාරය දන්තූර-කරපත්‍රිකය. කක්ෂීය පුෂ්පමංජරි සංයුක්ත ඒකාක්ෂියකි. පුෂ්ප හටගන්නේ මාර්තු-මැයි කාලයේ ය. මල සුදුපාටය, කුඩාය, සුවඳවත්ය. එවා ද්වීලිංගිකය. දල ආයතය, ඵලය අෂ්ටිලයකි. එය තරමක් ගෝලාකාරය, සිනිඳුය, මොටය. එක් එක් ඵලයෙහි තනි බීජයක් තිබේ.

කොහොඹ බහුලව වැවෙන්නේ ලංකාවේ වියළි ප්‍රදේශවලයි. යාපනය. වව්නියාව, පුත්තලම, අනුරාධපුරය, ත්‍රිකුණාමලය හා හම්බන්තොට කොහොඹ ගස් බහුලව වැවේ. කොහොඹ ගසේ පොත්ත තිත්තය. කහට සහිතය. එයින්ද බොහෝ ඔෟෂධ තනනු ලැබේ. කොහොඹ කොළවල යුෂයද ඉතා තිත්තය. කහට සහිතය. එයින්ද බොහෝ ඖෂධ තනාගනු ලැබේ. කොහොඹ කොළවල යුෂය කෘමිනාශකයක් හා විෂබීජ නාශකයක් සේ ද යොදා ගැනේ. කොහොඹ ගසේ ලීයට කෘමීන්ගෙන් හානි සිදු නොවන නිසා බොහෝ කල් පවතී. කොහොඹ ශාකය මෙලියාසේ (Melliaceae) කුලයට අයත්ය.

ඖෂධීය වටිනාකම

සංස්කෘත වෛද්‍ය ග්‍රන්ථවල කොහොඹ හැඳින්වෙන්නේ "නිමිඛ", "පිවුමන්ද" හා "අරිෂ්ට"  යන නම්වලිනි. නිමිඛ (කොසඹ) හා මහා නිමිඛ (මහා කොහොඹ) යයි කොහොඹ දෙවර්ගයකි. කොහොඹ තිත්තය, සිසිල්ය. සෙම් රෝග, රක්ත දෝෂ, පිත්ත දෝෂ, කුෂ්ට හා වණ නසයි. නොපැසුණු වණ පැසවයි. පැසුණු වණවල සැරව පිට කරයි. පෙනහලු රෝග, උණ රෝග, ආහාර අරුචිය, කුරුමිණි හා පණු රෝග, වමන රෝග හා ඉදිමීමේ රෝග සුවපත් කරයි. ක්ෂය, විෂ, පිත්, දැවිල්ල හා වාතය පහ කරයි. මල බඳියි. කොහොඹ කොල ඇසට හිතකරය. කෘමි විෂ දුරු කරයි. වාතය වඩයි. මහ කොහොඹ තිත්තය. කුෂ්ට. රක්ත දෝෂ, උණ හා මී විෂ නසයි. 

කොහොඹ ඇටවලින් සාදා ගනු ලබන තෙල් කහ පාටය. කටුකය, තිත්තය. එහි අප්‍රිය ගඳක් ඇත. ඉන්දියාවේ බෙහෙවින් කොහොඹ තෙල් නිශ්පාදනය කෙරේ. ඒ ඖෂධයක්, කෘමිනාශකයක්, පහන් දල්වන තෙලක් ආදී වශයෙන් ප්‍රයෝජනයට ගනු පිණිසයි. කොහොඹ තෙල් වෙනත් තෙල් හා මේද සමග මිශ්‍ර කොට සබන් සාදනු ලැබේ. ගව ආදී සතුන්ගේ ශරීරයෙහි වසන මැක්කන් බඳු කෘමීන් පහ කිරීම හා එම සතුන්ගේ තුවාලවල මැස්සන් ඉහඳ තැබීම වැළැක්වීම සඳහා කොහොඹ තෙල් ආලේප කරනු ලැබේ. වණ, කුෂ්ට, දද හා සමේ කැසීම් ආදියට ප්‍රතිකාර වශයෙන් භාවිතා කරන තෙල් හා ආලේපන රාශියකට කොහොඹ තෙල් එකතු කෙරේ.

කොහොඹ කොළවලින් හා කොහොඹ තෙල්වලින් සාදා ගත් මිනිසාට හෝ පරිසරයට හානි නොවන ශාකමය කෘමිනාශක ඇතැම් රටවල භාවිතා කෙරේ. කොහොඹ ඇට කොටා වණ්ඩුවේ තම්බා මිරිකා තෙල් ලබාගත් පසු ඉතිරි වන රොඩු (මුරුවට) දිය කොට හොඳින් කලතා පෙරාගත් තෛලෝදය ඉතා හොද කෘමිනාශකයකි. මෙහි ගුණය හිරු එළියෙන් විනාශවන නිසා හිරු නැගෙන්නට පෙර ඉසීම වඩාත් යෝග්‍යයි. මේ තෛලෝදයෙන් පළඟැටියන්, පණුවන්, පිටිමකුණන්, මඳුරු කීටයයන්, ගොළුබෙල්ලන්, ගෙමැස්සන්, කුරුමිණියන් හා ජපන් කුරුමිණියන් මර්දනය කළ හැක. 

ධාන්‍ය වර්ග ගබඩා කරන විට ඒවාට කොහොඹ කොළ මිශ්‍ර කිරීමෙන් ඒවා පුස්, ගුල්ලන් හා කෘමීන්ගෙන් ආරක්ෂා කර ගත හැකි බව සනාථ වී තිබේ. මේ වන විට බටහිර රටවල පවා කෘමිනාශකයක් ලෙස  කොහොඹ තෛලෝදය භාවිතා කරයි.

“ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක“ කෘතිය ඇසුරිනි_

සරත් රණවීර සහ රේඛා රණවීර_

සේයා රූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

කිහිරි (Acacia chundra)

අඩි 8-12 අතර උසැති මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ ගසකි. එහි පොත්ත තද දුඹුරු පාටය. ළපටි රිකිලි දම් පාටය, සිනිඳුය, එහි කුඩා කටු ඇත. පත්‍රය සංයුක්තය. එක් එක් පත්‍රයේ පත්‍රිකා 40-60 දක්වා සංඛාවක් දක්නට ලැබේ. එම පත්‍රිකාවක් අඟල් 1/2 පමණ දිගය. ළං ළංව පිහිටා ඇත. සැප්තැම්බර් මාසයේ මෙම ශාකයේ මල් හට ගනී. එම මල් ළා කහ පාට හෝ රෝස පාටය. පුෂ්ප මංජරිය අඟල් 4 ක් පමණ දිගය. පුෂ්පය ද්වීලිංගිකය. එහි මණිය පුනීලාකාරය. ඵලය අඟල් 4 ක් පමණ දිග රනිලයකි. වේලුන විට එය පැළේ. රනිලයක බීජ 4-6 දක්වා ඇත. ඒවා ගෝලාකාරය. කොළ පාටට හුරු දුඹුරු පාටය. 

ලංකාවේ කිහිරි දක්නට ලැබෙන්නේ වියළි කලාපයේය. බලංගොඩට පහළින් තිබෙන බිම් තැන්න, උතුරු පළාතේ මන්නාරම හා වවුනියාව අතර ප්‍රදේශය යනාදියෙහි කිහිරි දක්නට ලැබේ. ඉන්දියාව, පාකිස්ථානය, බුරුමය හා නිවර්තනික අප්‍රිකාව යනාදී රටවල කිහිරි වැවේ. කිහිරි අරටුව රතු පාටය, ඉතා තදය, බරය, තිත්තය. කිහිරි Fabaceae කුලයට අයත් ශාකයකි. 

ඖෂධීය වටිනාකම

සංස්කෘත වෛද්‍ය ග්‍රන්ථවල කිහිරි හැඳින්වෙන්නේ “ඛදිර“ යනුවෙනි. මෙම ශාකයේ ප්‍ර භේද 5 ක් ඇත. ඛදිර, සෝමවල්ක, තාමූකන්ටක, විටිඛදිර, හා අරී ඒවාය. ඛදිර තිත්තය, ශීත වීර්ය ඇත්තේය. වා, පිත්, සෙම් සමනය කරයි. කුෂ්ට, ආම හෙවත් ආහාර නොදිරවීම නිසා හටගන්නා වාත රෝග, ඉදිමුම්, වණ හා කෘමි දෝෂ නසයි. සෙම් වියළවයි. මල බුරුල් කරයි. සෝමවල්ක ප්‍රභේදය ශ්වේත වර්ණයෙන් යුතුය. තිත්තය, කටුකය, කසටය, ඌෂ්ණ වීර්ය ඇත්තේය. ශීතපිත්ත, කඵ, වාත, වණ, රක්ත දෝෂ හා කුෂ්ට නසයි. 

තාමූකන්ටක ප්‍රභේදයේ ලීය රතු පාටය. කටුකය, කසටය, තිත්තය, ඌෂ්ණය. ආමවාත, රුධිර දෝෂ, වාත, වණ හා උණ නසයි. විටිඛදිර ලංකාවේ ඇතැම් පළාත්වල “ගුරුන්ද“ නමින් හැඳින්වේ. එය දුගඳින් යුතුය, කටුකය, ඌෂ්ණය, තිත්තය, ලේ දෝෂ, වණ විසප්පු, උණ, කුෂ්ට, උන්මාද සමනය කරයි. දත් රෝග නසයි. අරි ප්‍රභේදය තිත්තය, කසටය, රුධිර දෝෂ හා පිත් නසයි. 

ඛදිර ප්‍රභේදයෙන් ලබාගන්නා ද්‍රව්‍යයකට ලංකාවේ ජනයා “කයිප්පු“ යැයි ව්‍යවහාර කරති. කයිප්පු කටුකය, තිත්තය, ඌෂ්ණ වීර්ය ඇත්තේය, ආහාර ප්‍රිය කරයි, කුසගිනි වර්ධනය කරයි. වා සෙම් නසයි. ගෙල ආශ්‍රිත පීඩා (කණ්ඨ රෝග) හා වණ සුව කරයි. මේ ද්‍රව්‍ය බුලත් විට සමග කෑමට පැරණියෝ පුරුදු වී උන්හ. ඒ එහි ඇති යට කී ගුණ නිසාය. 

මූලාශ්‍ර_  "ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක" කෘතිය 

සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

කොටිකන් බැබිල (Sida rhombifolia)

අඩි දෙකක් පමණ උසට වැවෙන බහුවාර්ෂික ශාකයකි. ගස සෘජුය. බොහෝ අතු සහිතයි. අතුවල තාරකාකාර කේශර පිහිට ඇත. පත්‍රයක් අඟල් 1- 1 1/2 අතර දිගැතිය. පත්‍ර දාරයේ පහළ කොටස සම්පූර්ණය. ඉහළ කොටස දන්තූර කරපත්‍රිකය. පත්‍රයේ උඩු පැත්ත සිනිඳුය. යටි පැත්ත තරමක් බූව සහිතයි. මල් තනි තනිව කක්ෂවල පිපේ. නිපත්‍රිකා නොමැත. පුෂ්ප දිගින් අඟල් 0.75 පමණ වේ. කහ පාට පුෂ්ප පරවෙන විට සුදුපාට වේ. පුෂ්පයේ මණි පත්‍ර 5 කි. දල 5 කි. ඩම්බකෝෂය උත්තරය. බහුකෝෂ්ඨකය. ඵලය මේරූ විට පැළී ඵලිකා බිහිවේ. ඵලිකාවක තනි බීජයක් ඇත.  කොටිකන් බැබිල මල්වාසේ (Malvaceae) කුලයට අයත්ය.

ඖෂධීය වටිනාකම 

මෙම ශකය ලංකාවේ පාරවල් අද්දර පාළු බිම්වල බහුලව වැවේ. ලෝකයේ බොහෝ නිවර්තනික ප්‍රදේශවල මේ ශාකය හමුවේ. සෙම්, පීනස් හා ප්‍රතිශ්‍යා ආබාධවලදී ප්‍රතිකාර වශයෙන් යෙදෙන ඖෂධ පිළියෙළ කිරීමට කොටිකන් බැබිල ගනු ලැබේ. මේ හැර ගඩු, පිළිකා, ක්ෂයරෝගය, රක්තවාතය, අධික උණ, උදරාබාධ, ඔසප් චක්‍රයේ අක්‍රමවත්බව, පැපොල, දත් කැක්කුම සහ කැඩුම් බිඳුම් ආදි රෝග තත්වයන් සදහා ප්‍රතිකාර කිරීමට කොටිකන් බැබිල යොදා ගනී. මෙහි සම්පූර්ණ පැළෑටියම ඖෂධ පිණිස ගැනේ. තවද පත්තු, මැල්ලුම්, කෂාය හා තැවුම් පොට්ටනි හඳහා මේ ශාකයේ කොටස් භාවිතා කෙරෙයි. මෙරට වියළි පළාත්වල හමුවන තවත් කොටිකන් බැබිල විශේෂයක් වූ සීඩා රෙටූසා (Sida retusa) ශාකයෙන් හොඳ සවිමත් කෙඳි ලැබේ.

“ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක“ කෘතිය ඇසුරිනි_

සරත් රණවීර සහ රේඛා රණවීර_

සේයා රූ අනුග්‍රහය_  www.esc.nsw.gov.au lepidoptera.butterflyhouse.com.au 

Read More

කිරිපළු (Buchanania axillaris)

මෙය මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ දේශීය බහුවාර්ෂික ශාකයකි. සාමාන්‍යයෙන් අඩි 10-15 අතර උසැතිය. මෙම ශාකයේ ළපටි කොටස් සිනිඳුය. පත්‍ර සරලය. අඟල් 3-6 දක්වා දිගැතිය. ඒවායේ හැඩය ආයතය. පත්‍ර චර්මලය, සිනිඳුය, දිලිසෙන ස්වභාවයෙන් යුක්තය. පත්‍ර අග්‍රය තීව්‍රය. සම්පූර්ණය. පුෂ්ප කුඩාය, ද්වීලිංගිකය, සුදු පාටය, කුඩා කක්ෂීය සංයුක්ත ඒකාක්ෂවල පුෂ්ප තදබතව පිහිට ඇත. පුෂ්පයක දල පහකි. රේණු දහයකි. කීලය කෙටිය. මේ පුෂ්ප හට ගන්නේ අප්‍රේල් මාසයේය. 

ලංකාවේ පහතරට ප්‍රදේශවල මේ ශාකය විරලය. යාපනය, හල්දුම්මුල්ල, මොරවක් කොරලය, හන්තාන හා උඩපේරාදෙණිය යනාදී ප්‍රදේශවල කිරිපළු හමුවේ. මේ ශකය දකුණු ඉන්දියාවේද දක්නට ලැබේ. මෙරට වැවෙන කිරිපළු ශාකය ඉන්දියාවේ වැවෙන කිරිපළු ශාකයේ පත්‍රවලට වඩා ඝනය. එසේම ඵලයද වඩා ලොකුය. මෙහි ඵලය අෂ්ටිලයකි. එය අඟල් 1/2 පමණ දිගය. කිරිපළු Anacardiaceae කුලයට අයත් ශාකයකි. 

ඖෂධීය වටිනාකම

සංස්කෘත වෛද්‍ය ග්‍රන්ථවල “රාජායතන“, “ක්ෂීරි“, “ක්ෂීරවෘක්ෂ“ යන නම්වලින් කිරිපළු හැඳින්වේ. කිරිපළු මධුරය, පැසීමේදී ඇඹුල් වෙයි. වා, පිත්, මේහ නසයි. ආහාර රුචිය වඩයි, තෘප්තිකරය, හෘදයට හිතකරය, සිනිඳුය. කිරිපළු ශීතය, ශරීරයේ විවිධාකාර දැවිලි, අවසිහිය, කරකැවිල්ල, ලේ දෝෂ, තුන් දොස් කිපීමෙන් ඇති වූ දෝෂ සමනය කරයි.

මූලාශ්‍ර_ “ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක“ කෘතිය (සරත් රණවීර සහ රේඛා රණවීර)
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

කිරිඳි [Kiridi] (Coix lacryma-jobi)

මෙය අඩි 4 ක් පමණ උසට වැවෙන තෘණ පැළෑටියකි. මෙහි කඳ මෘදුය. බොහෝ අතු ඇත. පහළ ගැටවලින් මුල් ඇදේ. පත්‍රයක් අඟල් 5-18 දක්වා දිගැති වන අතර අඟල් 1 1/2 පමණ පළල්ය. පත්‍ර අග්ගිස්ස තීව්‍රය. පත්‍ර දාරය කරපත්‍රිකය. පුෂ්ප ඒකලිංගිකය. පූමාංගී සහ ජායාංගී පුෂ්ප එකම ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියක පිහිටා තිබේ. ඵලය ගෝලාකාරය. අඟල් 1/4 පමණ දිගය. නිල් පාටට හුරු අළු පාටය. සිනිඳුය. ලංකාව, චීනය, මැලේසියාව, වියට්නාමය, කාම්බෝජය, ඉන්දියාව, පාකිස්ථානය, බංග්ලාදේශය, අප්‍රිකාව හා ඇමරිකාව යන රටවල කිරිඳි වැවේ. ලංකාවේ නැතත් යටකී රටවල කිරිඳි වවනු ලැබේ. ඔවුන් එම ඇට ගෙන පොතු ඉවත්කර ආහාරයක් හා ඖෂධයක් ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගනී. කිරිඳි බත් හා කැඳ දිළිඳු රටවල ජනයා විසින් පාරිභෝජනය කෙරේ. කිරිඳි Gramineae කුලයට අයත් ශාකයකි. 

ඖෂධීය වටිනාකම

විවිධ රෝගාබාධ සදහා යොදන පත්තු, මැල්ලම්, බේත් පොට්ටනි හා ආලේප යනාදියටත්, බෙහෙත් තෙල් සිඳීමටත් කිරිඳි ගනු ලැබේ. කිරිඳි ඇට පොතු හැර ලබා ගත් කිරිඳි සහලින් පිසින කැඳ රෝගීව සිට සුවය ලබමින් සිටින අයට ගුණදායකය. ආමාශගත අජීර්ණ නසයි. දිරවීමට පහසුය. සැහැල්ලු ආහාරයකි. 

මූලාශ්‍ර_ ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක කෘතිය 

සේයා රූ_ davesgarden.com flowers.la.coocan.jp 

Read More