කෝමාරිකා (Alove vera)

මෙය ඉතා ප්‍රකට ඖෂධයක් වන අතර අඩි 1-2 අතර උසට වැඩෙන ශාකයකි. එහි පත්‍ර නිර්වෘන්තකය. ඒවා සෙව්වන්දියක හැඩයට පිහිටා ඇත. පත්‍ර ඉතාම මාංසලය. සාමාන්‍යයෙන් සෙ.මි. 38 පමණ දිගය. පත්‍රයක් සෙ.මි. 7 1/2 පමණ පළලය. මි.මි. 19 ක් පමණ ඝනකම්ය. පාදයේ සිට අග්‍රය දක්වා පත්‍ර ක්‍රමයෙන් පටුවී යයි. පත්‍ර අග්‍රය උල්ය. දාරය සකණ්ටක ලෙස දන්තූරය. ශාකයේ පුෂ්ප එල්ලෙමින් ඒකාක්ෂකවල ඇත. පුෂ්ප කහ පාටය. පරිපුෂ්පයේ කොටස් සිලින්ඩරාකාර නළයක් වශයෙන් ඒකාබද්ධ වෙයි. ඵලය ස්ඵෝටිකාවකි. 

කෝමාරිකා ප්‍රභේද දෙකකි.

1. වෙරා : කිනෙන්සීස් (vera : kinensis)

2. වෙරා : ලිටොරාලිස් (vera : litoralis) යනුවෙනි.

මුලින් කී ප්‍රභේදයේ පත්‍ර පාදවල පැහැදිලි දම් පාටක් දක්නට ලැබේ. දෙවනුව කී ප්‍රභේදය වෙරළබඩ පෙදෙස්හි හමුවේ. එය මුලින් කී ප්‍රභේදයට වඩා කුඩාය. ලංකාවේ වැඩි වශයෙන් දක්නට ලැබෙන්නේ මේ දෙවැනි ප්‍රභේදයයි.

කෝමාරිකාවල ලක්ෂණ අනුව එය ශුෂ්ක ශාකයක් බව කිව හැකිය. එය උතුරු අප්‍රිකාවට දේශීය වූ ශාකයකි. බටහිර ඉන්දීය කොදෙව්, ඉන්දියාව, ලංකාව හා චීනය ආදී රටවල වැවේ. ශාකයේ ප්‍රචාරණය සිදු වන්නේ මොටෙයියන් මඟිනි. කෝමාරිකා (Liliaceae) කුලයට අයත්ය. 

ඖෂධීය වටිනාකම

මෙම ශාකයේ පත්‍ර ඖෂධයක් ලෙස භාවිතා කෙරේ. මාංසල පත්‍රවල අධික ලෙස නානු ඇත. මේවා ඉතා සිසිල්ය. අර්ශස් රෝග හා ගුද මාර්ගය වේළීමේ ආබාධවලදී මේ නානු යොදා පිළියම් කෙරේ.  ඒවා ඇස් රෝගවලදී ඇසට දැමීමටද යොදා ගැනේ. 

කෝමාරිකා කසට රසය, සිසිල්ය, ඇසට හිතය, මල බුරුල් කරයි. රසායන ගුණයෙන් ඉහළයි. පෙනහලු තුවාල, වාත, පිත හා සෙම කිපීමෙන් ඇතිවූ රෝග, ඉදිමුම්, රුජා, දැවිල්ල, දද, කුෂ්ට, ලේ ගෙඩි හා විවිධ සමේ රෝග නැති කරයි. සෙංගමාල, ගුල්ම, පිලීහා රෝග හා උමතු රෝග ආදියෙන් පෙළෙන අයට හිසේ දැමීම සඳහා පිළියෙළ කෙරෙන තෙල් වර්ගවලට වෙනත් ඖෂධ සමග කෝමාරිකා යොදනු ලැබේ.

නූතනයේ රූපලාවණ්‍ය ශීල්පීන්ට කෝමාරිකා නැතිවම බැරි ද්‍රව්‍යයකි. සම පැහැපත් කිරීම, සමේ ලප පැල්ලම් මැකීම, බිබිලි හා කුරුලෑ සුව කිරීම, සමේ තෙතමනය ඇති කිරීම ආදිය සඳහා කෝමාරිකා මදය හා නානු බහුලව භාවිතා කෙරේ.

“ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක“ කෘතිය ඇසුරිනි_

සරත් රණවීර සහ රේඛා රණවීර_

සේයා රූ අනුග්‍රහය_  en.mr-ginseng.com pattysserie.blogspot.com veradermis.com

Read More

කොතලහිඹුටු [Kotalahibutu] (Salacia reticulata)

කොතලකෙමිය යනුවෙන්ද හඳුන්වන කොතලහිඹුටු පඳුරක් ලෙස වැවෙන දැඩි කඳක් සහිත කාෂ්ඨීය වැලකි. කඳ අළු පැහැයට හුරු සුදු පැහැතිය. ඉලිප්සාකාර හෝ අණ්ඩාකාර හැඩයක් සහිත පත්‍ර සම්මුඛව පිහිටයි. පත්‍රයක දිග සෙ.මි. 12 ක් සහ පළල සෙ.මි. 5.5 ක් දක්වා වර්ධනය වේ.පත්‍රයේ උඩ පෘෂ්ඨය දිලිසෙන ස්වභාවයක් ගනී. යට පෘෂ්ඨය ළා පැහැති වන අතර සියුම් නාරටි සහිත කැපී පෙනෙන ජාලාභ නාරටි වින්‍යාසය වෙනත් Salacia විශේෂ වලින් වෙන්කර හඳුනා ගැනීම පහසු කරයි. කක්ෂීය පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා මල් කොළ පැහැයට හුරු කහ පැහැතිය. ඵලය රළු පොත්තක් සහිත ගෝලාකාර අෂ්ටිලයකි. ඉදෙන විට දීප්තිමත් රෝස පාටට හුරු තැඹිලි පාටක් ගනී. එය අගනා පළතුරකි. ඵලයෙහි නටුව සම්බන්ධ වන ස්ථානයේ ඉහලට පිහිටන නෙරුම ද කොතල හිඹුටු අනෙක් හිඹුටු වර්ගවලින් වෙන්කර හඳුනා ගැනීමට උපකාරී වෙයි. කොතලහිඹුටු ශාකය පහසුවෙන්ම හඳුනා ගත හැකි තවත් ප්‍රකට ලක්ෂණයක් වන්නේ ක‍ඳේ හරස්කඩේ ඇති පැහැදිලිව පෙනෙන වලයාකාරව පිහිටන අලංකාර වෛරම් ය. මේවා නිසා කොතලහිඹුටු කඳ වටිකාකමින් ඉහල කෝප්ප, ජොග්ගු වැනි භාණ්ඩ නිපදවීමටද භාවිතා කරයි. වඳවීයාමේ තර්ජනයටද ලක්වී ඇති වටිනා දේශීය ශාකයක් වන කොතලහිඹුටු Hippocrateaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

කොතලහිඹුටු දියවැඩියා රෝගය සඳහා සාර්ථකව යොදා ගත හැකි බව පර්යේෂණාත්මකව තහවුරු කර ඇත. එමෙන්ම විෂමේහ, ආමවාත, චර්ම රෝග, ප්‍රමේහ, වණ ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී කොතලහිඹුටු ශාකයේ මුල්, පොතු හා වැල භාවිතා කරයි. කොතලහිඹුටු වණ ශෝධනය කරන, රුධිරය පිරිසිදු කරන ගුණයන් සහිතයි. 

දේශීයව විෂමේහ, මධූමේහ, ශර්කරාමේහ ඇතුළු මේහ රෝග  රෝග සඳහා කොතලහිඹුටු බහුලව භාවිතා කර ඇති බවත්, මේහ චිකිත්සාවේ එන ඖෂධ යෝග බොහෝමයක යෙදී ඇති බවත් සඳහන්. විශේෂයෙන් මේහ රෝගීන්ගේ පිපාසය නැති කිරීමට යොදා ගෙන ඇත. කොතලහිඹුටු පමණක් තම්බා පානය කිරීමෙන් දියවැඩියාව පාලනය කර ගත හැකි වේ. දියවැඩියාවේ ඉදිරි අවස්ථාවක් වන මධුමේහයට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී කොතලහිඹුටු කලං 12 කෂායද, කොතලහිඹුටු වෙනත් ඖෂධ සමඟ යෙදූ යෝගද භාවිතා කරයි. වණ චිකිත්සාවේදී කොතලහිඹුටු මුලේ පොතු යෙදූ පත්තු සහ මැල්ලුම් යොද ගනී. 

කොතලහිඹුටු මුල් වැඩි ප්‍රමාණයක් දිනපතා තම්බා පානය කිරීමෙන් රුධිරයේ සීනි මට්ටම අසාමාන්‍ය ලෙස පහත වැටිය හැකි බවත්, ඒ හේතුවෙන් ක්ලාන්තය, ඇස් නිලංකාර වීම වැනි කම්පන ලක්ෂණ සහ ඇතැම් විට මරණය පවා සිදු විය හැකි බව දක්වා ඇත. ඒ නිසා දියවැඩියාවට කොතලහිඹුටු භාවිතා කරන්නේ නම් රුධිරයේ සීනි මට්ටම ගැන නිරන්තර අවධානයෙන් පසු වීම අතිශයින් වැදගත් වේ. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති 

ගෙඩි සහිත සේයාරුව Tirantha Manuranga මහතාගෙන් 

Read More

කොල්ලු (Dolichos biflorus)

මෙය වාර්ෂික ශාකයකි. තරමක් සෘජු අඩි 2-3 අතර උසැති කඳක් ඇත. ඇතැම් විට එය ආධාරකයක් මත එතී ඉහළට නගී. ශාකයේ පත්‍ර පක්ෂවත්ය. ත්‍රිපත්‍රීය. පත්‍රිකා සෙ.මි. 5 ක් පමණ දිගය. ආයතය. පත්‍ර කක්ෂවල පත්‍ර 1 ක් 2 ක් හෝ 3 ක් ඇත. නිපත්‍ර ලන්සාකාරය. පුෂ්ප මනිය ම්.මි. 5 ක් පමණ දිගැතිය. පරාගධානි ඒකාකාරය. ඩිම්බ කොෂ උත්තරය. ඩිම්බ රාශියක් ඇත. කීලය සූත්‍රාකාරය. කලංකය අග්‍රස්ථය. ඵලය රනිලයකි. එය සාමාන්‍යයෙන් සෙ.මි. 7 1/2 පමණ දිගැතිය. එහි හැඩය වකුටු කඩුපතක් වැනිය. එක කරලක බීජ 6-7 ක් ඇත. ඒවා වෘක්කාකාරයි. බීජ අළු පැහැතිය. ඇතැම් විට රතු පාටට හුරු දුඹුරු පාට විය හැකිය. බොහෝ ආසියාතික රටවල ජනයා කොල්ලු භාවිතා කරයි. මිනිස් ආහාරයක් සත්ව ආහාරයක් හා ඖෂධයක් වශයෙන් එය භාවිතයට ගැනේ. කොල්ලු Fabaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ඖෂධීය වටිනාකම

කොල්ලු කටුකය, ඌෂ්ණය, කහට ගතියෙන් යුතුය, ඇසට හිතකරය, මල ඝන කරයි. වණ සුව කරයි. කිපුන සෙම, ශූක්‍ර හා වාත නසයි. හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා, ඉක්කා හා අර්ශස් ආදියෙන් පෙළෙන රෝගීන්ට හිතකරය. මුත්‍රාශයේ ගල්, ප්ලීහා රෝග හා පීනස පහ කරයි. වල් කොල්ලු අර්ශස්, ඉක්කා හා ශ්වාස නසයි. රත් පිත ඇති කෙරේ. අර්ශස්, කෘමි රෝග හා ගණ්ඩමාල ආදී රෝගයනට ප්‍රතිකාර සඳහා තනනු ලබන ඖෂධවලට කොල්ලු එක්කර ගැනේ. මෙරට ජනතාව ආදියේ සිටම කොල්ලු හා සුදු ළුෑණු තම්බා බීමෙන් වාත රෝගවලින් සුවය ලැබීමට පුරුදුව උන්හ. 

“ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක“ කෘතිය ඇසුරිනි_

සරත් රණවීර සහ රේඛා රණවීර_

සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

කූරතම්පලා [Kuratampala] (Amaranthus viridis)

ගැමි වහරේ කූර කොළ යනුවෙන් ද, දේශීය වෙදකමේදී සුලුකූර යනුවෙන් ද  හඳුන්වන  කූරතම්පලා සෙ.මි. 60 පමණ උසට සෘජු කඳක් සහිතව හෝ මුලින් අතු බෙදීගිය පඳුරක් ආකාරයට වැවෙන කුඩා වාර්ෂික පැළෑටියකි. ඇතැම් විට මීටර් 1 දක්වා උසට වැඩෙන අවස්ථාද හමු වෙයි. තරමක් මංසල කඳ රතු පැහැයට හුරු දුඹුරු පැහැයක් ගනී. තරමක් දිගු නටුවක් සහිත සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍ර හැඩය බොහෝ විට අණ්ඩාකාර හෝ රොම්බසීය-ආයත ය. පත්‍රයක් දිගින් සෙ.මි. 7 සහ පළලින් සෙ.මි. 5.5 දක්වා වර්ධනය වේ. අග්‍රස්ථීය හෝ කක්ෂීය ශුකිවල හට ගන්නා මල් ළා කොළ පැහැතිය. ඵලය  ස්ඵෝටිකාවකි. ගෝලාකාර කුඩා බීජ තද දුඹුරු හෝ කලු පැහැයක් ගනී. දෙශීය ශාකයක් වන කූරතම්පලා Amaranthaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි. 

තුවාල, දැවිල්ල, අහාර අරුචිය, කුසගිනි මදිකම, රක්ත ප්‍රදර, රක්ත අතීසාරය, රක්ත අර්ශස්, රත්පිත්, රක්තහීනතාවය, විෂ ශරීගත වීම, මව්කිරි මදිකම, ඔසප් වීමේදී අධික රුධිර වහනය, අකලට හිසකෙස් වැටීම, චර්ම රෝග, පිලිස්සුම්, ස්වසන ආබාධ, පණු රෝග, ප්‍රමේහ, සන්නි රෝග ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා කූරතම්පලා ශාකයේ කොළ, මල්, දඬු, මුල් ඇතුළු සම්පූර්ණ ශාකයම භාවිතා කරයි. කූර තම්පලා හෘදයට හිතකර, ඇස් පෙනීම දියුණු කරන, විෂ නසන, අරුචිය නසන, කුසගිනි වඩවන, පිළිකාවන්ට ප්‍රතිවිරෝධී, රැධිර වහනය වලක්වන සහ රුධිරය පිරිසිදු කරන ආදී ගුණයන්ගෙන් සමන්විතයි.

ඔසප් වීමේදී සිදුවන අධික රුධිර වහනය කූරතම්පලා සම්පූර්ණ ශාකයම තම්බා බීමට දෙයි. එමෙන්ම රක්ත අර්ශස් වැනි ශරීරයෙන් ලේ පිටවන වෙනත් රෝගවලදී කූරතම්පලා සහිත කෂාය යොදා ප්‍රතිකාර කරයි.  විෂ කැවුනු විට මෙම මුල් අඹරා උණු වතුරින් බීමට දෙයි. විෂ ඉවත් කිරීමට වමනය කරවීම සඳහා ද මුල් යොදා ගනී. රක්ත ප්‍රදරයට මෙම මුල් හාල්පානු වතුරෙන් අඹරා මී පැණි සමඟ ගත යුතුය. සුලුකූර පංචාංගය තෝර පරිප්පු සමඟ තම්බා බීමෙන් මව්කිරි වැඩෙන බව සඳහන්. කූරතම්පලා සහමුලින් ගෙන කැඳ සාදා බීමෙන් අකලට හිස කෙස් වැටීම නවතී. සුළු විෂ සහිත සතුන් දෂ්ඨ කළ විට පත්‍ර අඹරා දෂ්ඨ මුඛයේ ආලේප කිරීමෙන් විෂ නාශනය වේ. පිලිස්සුම් තුවාල සඳහා පත්‍ර අඹරා ආලේප කළ හැකිය. ස්වන පද්ධතියේ රෝග සඳහා මුල් කෂාය ඒකීයව හෝ වෙනත් ඖෂධ සමඟ යොදයි. 

කූරතම්පලා පලාවක් සහ ව්‍යංජනයක් ලෙස මෙරට ජනයා අතර ඉතා ප්‍රකටය. එය විටමින් A, B, යකඩ සහ ඛනිජ ලවණයන්ගෙන් පොහොසත් පෝෂණීය ආහාරයකි. ඉහල යකඩ ප්‍රතිශයක් ඇති නිසා රක්තහීනතාවයෙන් පෙලෙන අයට ඉතා ගුණය. එමෙන්ම කූරතම්පලා අහාරයට ගැනීම රුධිරයේ මේදය පාලනය කිරීමටත්, තරබාරු බව අඩුකර ගැනීමටත්, ඔස්ටියෝ පොරෝසිස් වැනි අස්ථි දුර්වලතාවයන් මඟහරවා ගැනීමටත්, ඇස් පෙනීම දියුනු වීමටත් උපකාරී වෙයි. 

මූලාශ්‍ර_ ඔසුපැළ හඳුනා ගනිමු ෆේස්බුක් සමූහයේ පලවූ සංවාදයක් ඇසුරින් සහ අන්තර්ජාලයෙන් (අදාල සංවාදය මෙතැනින්) 

විශේෂ ස්තුතිය_ සංවාදයට අදහස් දැක්වූ වෛද්‍යවරුන් ඇතුළු සැමට

Read More

කුප්පමේනිය [Kuppameniya] (Acalypha indica)

කුප්පමේනිය මීටර් 1 1/2 - 2 පමණ උසැති කුඩා සෘජු කඳක් සහිත වාර්ෂික පැලෑටියකි. රොම්බසාකර - ප්‍රත්‍යණ්ඩාකාරය හැඬයෙන් යුත් සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. සියුම් බූවක් සහිත පත්‍රවල ඉදිරිපස පත්‍ර දාරය කරපත්‍රිකය. කොළ පැහැති මල් ඒකලිංගිකය. පුමංගී සහ ජායංගී පුෂ්ප දෙවර්ගයම එකම පැළෑටියේ දක්නට ලැබේ. වසර පුරා මල් හට ගනී. කුඩා ස්ඵෝටිකාවක් වූ ඵලය ලොකු නිපත්‍රයකින් වැසී පවතී. කුප්පමේනිය කොළ මැල්ලුමක් ලෙස ආහාරයට ගත හැකිය. බළලාට තමාගේ ප්‍රියතම ආහාරයක් වූ කුප්පමේනීය මුලේ සුවඳ මීටර් 50 පමණ දුරකට දැනෙන බව කියැවේ. ඖෂධීය වටිනාකම් රැසකින් සමන්විත කුප්පමේනිය ශාකය Euphorbiaceae කුලයට අයත් ය.

මෟත්‍ර පද්ධතියේ රෝග, චර්ම රෝග, මලබද්ධය. ස්නායු රෝග, කැස්ස, ඇදුම, ස්වාසනාලිකා ප්‍රදාහය, උණ, දත් කැක්කුම, කණ් කැක්කුම, ඉරුවාරදය, සන්ධි ඉදිමුම්, සෙම්ගෙඩි, පණු රෝග, වාත රෝග, ළදරුවන්ගේ සෙම් රෝග, නින්ද නොයෑම, ශරීර දාහය ආදී රෝග අවස්ථා රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී කුප්පමේනිය ශාකයේ කොළ, මුල් සහ සමපූර්ණ ශාකයමත් ඔසු සඳහා භාවිත කරයි

කුඩා ළමුන්ගේ ස්වාසනාල ප්‍රදාහයේදී කුප්පමේනිය කොළ සහ මුල කෂාය කර දෙයි. විරේචනයට මුල් ඇල් දියෙන් තලා ලබා ගත් යුෂ බොන්නට දීම සිදුකරයි. කුප්පමේනිය කොළ ඇල් දියෙන් අඹරා ගත් ප්‍රලේපය යටි බඩේ ආලේප කිරීමෙන් මුත්‍ර අඩස්සිය නැවතී පහසුවෙන් මුත්‍ර පිටවීම සිදුවේ. වටපණු දද රෝගයට පත්‍ර ප්‍රලේපය පමණක් හෝ දෙහි ඇඹුලින් හෝ ආලේප කිරීමෙන් සුවය ලැබෙයි. ළමුන්ගේ මල බද්ධයට තලා ගත් පත්‍ර ප්‍රලේපය ගුදමාර්ගයට ඇතුළු කිරීමෙන් මළ පිටකිරීම පහසු වේ. කුප්පමේනිය කොළ යුෂ, දෙහි යුෂ, තලතෙල්, ලුණු සමග ආලේප කිරීමෙන් සන්ධි ඉදිමුම්වලට සහනය ලැබෙයි. මෙලෙස කුප්පමේනිය භාවිතාකර යෙදිය හැකි සරල ප්‍රතිකාර රාශියකි. එමෙන්ම කුප්පමේනිය ශාකය විරේචක, වමනකාරක, මුත්‍රකාරක, නිද්‍රාකාරක ආදී ගුණයන් රැසකින් ද සමන්විතයි.

ඉතා කලාතුරකින් සමහර පුද්ගලයින් ගේ ජානගත ප්‍රශ්නයක් නිසා කුප්පමේනිය ආහාර ගැනීමෙන් පසු විෂ වීමෙන් ලේ වමනය හා මුත්‍රා සමඟ ලේ යාමෙන් බරපතල රෝගී තත්වයක් ඇති විය හැකි බවත් Isodihydronepetalactone සහ Isoiridomyrmecin නම් කුප්පමේනිය මුල් වල තිබෙන බිළාල  ආකර්ෂක රසායනිකයන් දෙකක් හඳුනා ගෙන ඇති බවත් අායුර්වේද වෛද්‍ය ඩැනිස්ටර් එල් පෙරේරා මහතා සඳහන් කර තිබුනා. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

කුඹුරු [Kuburu] (Caesalpinia bonduc)

කුඹුරු යන්න කුවේර (කුබෙර) යන්නෙන් බිඳුණක් බවත් කුවේර යන්නෙහි සම්පූර්ණ නම කුවේරාක්ෂි බවත් යක්ෂාගෙ ඇස යන්න එයින් පැනෙන බවත් පොතපතෙහි සඳහන්. ඒ අනුව සුදු පැහැති වටකුරු කුඹුරු ඇට යක්ෂයාගෙ ඇසට සමාන කර දක්වා ඇත. කුඹුරු සිලින්ඩරාකාර කඳක් සහිත කාෂ්ඨීය වැලකි. නිවර්තන කලාපීය මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ ආශ්‍රිතව සුලබව හමු වෙයි. බූව සහිත කඳෙහි කෙටි හා දිගු කටු රැසකි. විශාල ද්වී පක්ෂවත් සංයුක්ත පත්‍ර එකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍රිකා ඕවලාකාර හෝ ආයත ඕවලාකාර හැඩයක් ගනී. පුෂ්ප මංජරිය දිග නටුවක් සහිත පිරමිඩාකාර ඒකාක්ෂයකි. පෙති 5ක් සහිත මල තද කහ පැහැතිය. ඵලය කෙටි නටුවක් සහිත පැලෙන කරලකි. ඵලාවරණය තියුණු කටුවලින් වැසී පවතී. එක් කරලක් තුල සුදු පැහැයට හුරු අළු පැහැයක් ගන්නා බීජ 1-3 අතර සංඛාවක් පිහිටා ඇත. කුඹුරු Fabaceae උද්භිද කුලයට අයත් වැල් ශාකයකි. 

අක්මා රෝග, ප්ලීහා රෝග, උදරාබාධ, පණු රෝග, කුසගිනි මදිකම, කුෂ්ඨ, උපදංශ, ඇදුම, ඉඳිමුම්, උණ, මුත්‍රඅඩස්සිය, අජීර්ණ, මුඛ රෝග, කර්ණ රෝග, බරවා ආදී රෝග රැසකට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී කුඹුරු වැලේ කොළ, දලු, මුල්, ඇට ඇතුළු සම්පූර්ණ ශාකයම භාවිතයට ගනී. කුඹුරු පණුවන් නසන, කුසගිනි වඩවන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, මුත්‍රකාරක, කුෂ්ඨ නසන ආදී ගුණයන් රැසක් සහිතයි. පෙරදිග වෛද්‍ය ක්‍රමවල ඇතුලත් චූර්ණ, ක්වාත, තෛල, ලේපන වර්ග රැසක කුඹුරු ඇතුලත්ව ඇත. 

උදර වේදනාවට සහ වමනයට කුඹුරු ඇට මදයක භාගයක් සහ කරාබු නැටි දෙක තුනක් ඇල් දියෙන් අඹරා දෙයි. අජීර්ණයට කුඹුරු ඇට මදය පෙරුම්කායම් සමඟ යොදයි. ක්ෂය රෝගයට සහ ඇදුමට කුඹුරු ඇට කෂාය ත් බරවා රෝගයට කුඹුරු කොල යුෂත් බොන්නට දෙයි. ඉදිමුම් සඳහා කුඹුරු අැට මද එඬරු තෙලෙන් අඹරා ආලේප කරයි. පණු රෝගවලට කුඹුරු ඇට මද, ඉඟුරු, සුදුළූණු, වලඟසාල්, සුනු වත්කර බීම හෝ කෂාය ලෙස යෙදීම බහුලව භාවිතා කරන ප්‍රතිකාරයකි. කුඹුරු දලු, දෙහි දලු කොටා උණු අළු පල්ලේ තම්බා යුෂ මිරිකා බීම ද, යක්ෂාක්ෂ්‍යාදී ක්වාතය දීම ද පණු රෝග සඳහා ගුණය. කණෙන් ස්‍රාව ගැලීම, ආමවාතය, සන්ධි ඉදිමුම් ආදියට කුඹුරු ඇට මදවලින් නිස්සාරනය කර ගන්නා තෙල් ආලේප කිරීම ප්‍රතිඵලදායක ය. මුඛ රෝග සඳහා කුඹුරු ඇට මද සහ කරුංකා පුවක් පුලුස්සා, සීනක්කාරම් ද සමඟ සියුම්ව අඹරා දත් මැදීමට භාවිතා කරයි. මහ දලු අනුපානයට කුඹුරු දලු අතුලත් ය.  

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය

සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

කිරිබදු (Ipomoea mauritiana)

මෙය අඩි 6-7 අතර දිගට වැවෙන වැලකි. මෙහි මුල් මහත් වී (ආකන්ද) අල සෑදේ. කඳන් දිගය, ශක්තිමත්ය, සිනිඳුය. කිසියම් ආධාරකයක් වටේ එතී ඉහල නගී. පත්‍ර අඟල් 4-6 පමණ දිගය. පත්‍ර තලය කොටස් 5-7 අතර සංඛාවකට පාණිවත්ව බෙදී ඇත. පත්‍ර නටුව පත්‍රය තරම් දිගය. පුෂ්ප ලොකුය. ළා දම් පාටය. පුෂ්ප පිපෙන්නේ ගෝල සමතලීය බහු අක්ෂවලයි. වැඩි වශයෙන් මල් පිපෙන්නේ අප්‍රේල් හා මැයි මාසවලදීය. පුෂ්පයේ මුකුටය පුනිලාකාරයි. විශ්කම්භය අඟල් තුනක් පමණ ඇත. ඩිම්බකෝෂයේ කෝෂ්ඨ 4 ක් ඇත. කිරිබදු ඵලය ස්ඵෝටිකාවකි. එය මාංසල මණිපත්‍රවලින් වැසී ඇත. දුඹුරු පාට පුළුන් වැනි කේශරවලින් බීජ වැසී තිබේ. මෙය බහුවාර්ෂික ශාකයකි. 

ලංකාවේ පහතරට ප්‍රදේශවල කිරිබදු බහුලය. වෙනත් නිවර්තන ප්‍රදේශවලද මේ ශාකය දක්නට ලැබේ. දේශීය වෙදකම සදහා ඖෂධ ලෙස භාවිතා කිරීමට ඇතැම් පළාත්වල එය වවනු ලැබේ. කිරිබදු අලවල තිබෙන කිරි වටිනා ඔෟෂධයකි. කිරිබදු ශාකය Convolvulaceae කුලයට අයත්ය.

ඖෂධීය වටිනාකම

විදාරී හා ක්ෂීරවිදාරී වශයෙන් කිරිබදු ප්‍රභේද දෙකකි. ඇතැම් වෛද්‍ය ග්‍රන්ථවල මේ දෙවර්ගය “බදු“ හා “කිරිබදු“ යනුවෙන් හඳුන්වයි. දීර්ඝ වූ නටු හා බොහෝ වූ කිරි ඇත්තේ ක්ෂීරවිදාරී නම් වර්ගයේය. ඇත් අඩිය සමාන පත්‍ර හා කිරි ස්වල්ප වශයෙන් ඇත්තේ විදාරී නම් වර්ගයේය.

ක්ෂීරවිදාරී සිසිල්ය. මිහිරිය. රසායන ගුණ සහිතයි. සිරුර තර කරයි. මුත්‍ර වැඩි කරයි. ශක්තිය වඩයි. කිරි දෙන මව්වරුන්ගේ කිරි දෝෂ පහ කරයි. විෂ, පිත් කෝප වීමෙන් හටගත් වේදනා, මුත්‍ර ආබාධ, රුධිර දෝෂ, දැවිල්ල, පිත්ත ආදිය නසයි. සෙම් වඩයි. කටහඬ පැහැදිලි කරයි. ශරීර වර්ණය ගෙන දෙයි. ක්ෂීරවිදාරී නම් වර්ගයෙහි සනාළ (කඳේ නාළ සහිත) හා නිනාළ (නාළ නැති) යනුවෙන් ප්‍රභේද දෙකකි. සනාළක වර්ගය සේවනය කිරීමෙන්, වයස්ගත වුවද ඒ බව ප්‍රකට නොවී තරුණ පෙනුමක් ලැබේ.

විදාරී ප්‍රභේදය සිසිල්ය. මිහිරිය. සිනිඳුය. බර ආහාරයකි. වාතය හා රත්පිත නසයි. සිරුර තර කරයි.

කිරිබදු ශාකයේ අල අමුක්කරා, වඳුරු මෑ, බිං තල් ආදිය සමග එක්කොට වාජීකරණ හෙවත් ලිංගික ශක්තිය වඩවන ඖෂධ තනනු ලැබේ. එම අලවල ශුක්‍රවර්ධක ගුණයක්ද ඇත. කිරිබදු ශාකයේ කොළ විවිධ රෝගවලට ප්‍රතිකර්ම සේ යොදන පත්තු මැල්ලුම් හා පොට්ටනිවලට මුසු කෙරෙයි. කිරිබදු අල චූර්ණ, මෝදක, සෘත හා අරිෂ්ට ආදිය තැනීම සඳහාද ගනු ලැබේ.

“ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක“ කෘතිය ඇසුරිනි_

සරත් රණවීර සහ රේඛා රණවීර

සේයා රූ_ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

කැකිරි

හීන් කැකිරි (Melothria maderaspatana)

කවුඩු කැකිරි (Solena amplexicaulis)

කොමඩු කැකිරි (Citrullus lanatus)

යටකී ප්‍රධාන විශේෂවලට හේන් කැකිරි, ගොන් කැකිරි හා කෙම් කැකිරි යනාදී තවත් වර්ග ඇතුළත්ය. කැකිරි ආධාරකයක් දිගේ උඩට නගින හෝ බිම දිගේ දුවන අඩි 8-10 ක් පමණ දිග වාර්ෂික ශාක වේ.  ඉතා ඉක්මනින් වැඩේ. කැකිරි ශාකයේ කඳ කුහර සහිතය. කඳන්වල හා පත්‍රවල රළු බූව ඇත. පත්‍ර විශාලය. ඒකාන්තරය. කැකිරි පුෂ්ප තැඹ්ලි පාටට හුරු කහ පාටය. ඒකලිංගිකය. පූමාංගී හා ජායාංගී පුෂ්පයන් එකම ශාකයේ ඇත. ඵලය මාංසල බදරියකි. ඵලයේ මතුපිට කහ කොළ ආදී වර්ණවලින් හෝ තීරු හා කහ ඉරි සේ වැටුණ වයිරම්වලින් යුක්තය. මේ කැකිරි වර්ග අතුරින් කොමඩු කැකිරි ඉතා රසවත් ජනප්‍රිය පළතුරකි. කැකිරි Cucurbitaceae කුලයට අයත්ය.

ඖෂධීය වටිනාකම

සංස්කෘත ග්‍රන්ථවල කැකිරි “කර්කට“, “ඒර්වාරු“, “ඌර්වාරු“ ආදී නම්වලින් හඳුන්වා ඇත. කැකිරි මධුර හා මඳ අම්ල රසින් යුතුය. කැකිරි පිත සමනය කරයි. සෙම හා වාතය වර්ධනය කරයි. සිරුරේ දාහය සහ පිපාසය සංසිඳුවයි. මුත්‍ර වැඩි කරයි. සෙංගමාලය සුව කිරීමට අගනා ඖෂධයකි. පීනස, ඇඳුම හා කැස්ස යන රෝගවලට අහිතකරය. මුත්‍ර ගල්, මුත්‍ර දැව්ල්ල සහ මුත්‍ර අඩස්සිය ආදී රෝගවලට අගනා ප්‍රතිකාරයකි. කැකිරි ඇට රෝග කීපයකට යොදන ඖෂධවලට එක් කෙරේ. අශ්මරී හෙවත් මුත්‍රාශයේ හා වකුගඩුවල හටගන්නා ගල් දිය කිරීමේ විශ්මයජනක හැකියාවක් කැකිරිවල ඇත.

“ශාක ලෝකය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඖෂධීය ශාක“ කෘතිය ඇසුරිනි_

සරත් රණවීර සහ රේඛා රණවීර_

සේයා රූ _ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

හාතවාරිය [Hatawariya] (Asparagus racemosus)

හාතාවාරිය තරමක් අතු බෙදුණු කොළ පැහැති කඳක් සහිත පඳුරු ආකාර වැලකි. මීටර් 2 ක් දක්වා දිගට වැඩෙන වැලෙහි සහ අතුවල කටු පිහිටා තිබේ. කුඩා ගස් මත දක්ෂිණාවර්තව එතෙමින් ඉහලට වර්ධනය වේ. හාතාවාරිය වැල භූගත කඳක් සහිත වන අතර එයින් හට ගන්නා ආකන්දීය මුල් ආහාර තැන්පත් වීමෙන් මහත්වී අල පොකුරක් ආකාරයට දැක ගත හැකිය. සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ හාතාවාරිය කොළ ලෙස හැඳින්වුවද උද්භිද විද්‍යාත්මකව ගත් කළ හාතාවාරිය කොළ හට නොගන්නා ශාකයකි. කොළ ලෙස දර්ශනය වනුයේ අතු විකරණය වීමෙන් සෑදෙන ව්‍යුහයන් වන අතර ඒවා ස්කන්ධාභ ලෙස හඳුන්වයි. සැබෑ පත්‍ර ශල්ක බවට ක්ෂීණ වී ඇත. එක් ගැටයක් අසලින් ස්කන්ධාභ 2-6 සංඛාවක් පොකුරු ලෙස පිහිටයි. ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරිය හට ගන්නා මල් සුදු පැහැතිය. ඵලය කොළ පැහැති බදරියක්. ඵලයක් තුල බීජ 1-3 සංඛාවක් පිහිටයි. හාතාවාරිය Asparagaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාකයකි. 

සන්ධිවාත, අවබාහුක, ස්නායු දුර්වලතා, අපස්මාරය, අර්ශස්, මූර්ජා, වාත පිත්තජ රෝග, සෝම රෝග, ප්‍රජනක පද්ධතියේ දුර්වලතා, මූත්‍ර රෝග, අතීසාර, සන්ධි භග්න, උදර වේදනා, මව්කිරි මදිකම, අක්ෂි රෝග ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමට හාතාවාරිය කොළ, අල, මොටෙයියන් සහ ඇතැම් විට මුල්ද භාවිතා කරයි. හාතාවාරිය ශීතකාරක, ශරීර ඌෂ්ණය සමනය කරන, මුත්‍රකාරක, බලකාරක, වාජීකරණ, ශුක්‍ර වර්ධක, කුෂ්ඨ නසන ආදී ගුණයන් රැසක් සහිතයි. 

ලේ පිටවන අර්ශස්, බඩේ දැව්ල්ල සහ ආහාර මාර්ගයේ තුවාල ආදීයට හාතාවාරිය අල ග්‍රෑම් 60 ක් එළකිරි ම්.ලි. 240 ක්, වතුර ලීටර් 1.680 ක් දමා කෂාය කර සීනි මී පැණි අනුපානයෙන් පානය කළ යුතුය. රාත්‍රි කාලයට ඇස් පෙනීම දුර්වල අයට හාතාවාරිය කොළ ගිතෙලින් බැද ආහාරයට ගැනීම ගුණය. මවුකිරි වර්ධනය කර ගැනීම සඳහා හාතාවාරිය අල හොඳින් සෝදා පිට පොත්ත සහ මැද නාරටිය ඉවත්කර පවනේ වියළා කුඩුකර තබාගෙන වරකට තේ හැඳි 1 බැගින් උදේට එළකිරි සමඟ බීමට නියමකර ඇත. අස්ථි බිඳීම්, තැලීම්, උලුක්කු වීම් ආදියේදී හාතාවාරිය කොළ, ඉරමුසු වැල්, සියඹලා කොළ, අමුකහ සමඟ කොටා පොට්ටනි බැඳ වන්ඩුවේ තම්බා තැවීම කළ යුතුය. මුත්‍ර අඩස්සියට හාතාවාරිය අල සිහින්ව අඹරා ඇල් වතුරට මිශ්‍රකර පානය කිරීමෙන් මුත්‍ර අඩස්සිය පහව යයි. මුත‍්‍ර මාර්ගයෙන් ලේ පිටවීමේ රෝගය සඳහා අමුකහ, හාතාවාරි අල, ගොකටු කිරි කෂාය ගුණදායක ය. හාතාවාරිය කොළ යුෂ සමග පිසගත් හිනටිහාල් කැඳ (ලුණු නැතිව) ගිතෙල් හා පානය කිරීමෙන් නේත‍්‍ර රෝග සුව වෙයි.

හාතාවාරිය කොළ කැඳ පානය කිරීම රෝග බෝහෝමයකට ගුණ දායක වන අතර මනා ශරීර සෟක්‍යයකින් විසීමට බෙහෙවින් උපකාරී වෙයි. එය රුධිරය වර්ධනය කරන අතර සම පැහැපත් කරයි. ශරීරය කැසීම්, තුවාල ආදිය දුරු කරයි. සමෙහි ලප කැළැල් ඉවත් කරයි ශරීරය සිසිල් කරයි. මුඛ රෝග අත් පා දැවිල්ල, කකුල් පැලීම් ආදී රක්ත දෝෂ සමනය කරයි. හිසකෙස් වර්ණවත් කරන අතර හිස කෙස් හැලීම නවතා හිස කෙස් සුදුවීම අඩු කර කෙස් වර්ධනය කරයි. පණු රෝග නැති කරයි. සෙම් රෝග, කැස්ස, හිසේ රුදාවට මෙන්ම ස්වාස රෝගවලට ඉතා ගුණයි. අරුචිය නසා කුසගිනි වඩවයි. මළබද්ධය දුරු කරයි. ධාතු වැඩීමටත් ශරීරය පෘෂ්ටිමත් කීරීමටත් උපකාරී වෙයි. පිත බහුලවීම නිසා හට ගන්නා දැවිල්ල, අධිකව දහදිය දැමීම, කාන්තාවන්ගේ ඔසප් දෝෂ සමනය කරයි. 

හාතාවාරිය අල ඖෂධ සඳහා භාවිතයට ගැනීමේදී පිට පොත්ත සහ මැද නාරටිය ඉවත්කර ගත යුතු බව සඳහන් කර ඇත. එසේ කළ යුත්තේ එම කොටස්වල යම් විෂ සහිත බවක් පවතින නිසා ය. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන් 

Read More

යක්බේරිය / නිල් අඬනහිරිය [Yakberiya / Nil Adanahiriya] (Crotalaria verrucosa)

පැළෑටි වර්ග සියල්ල විනාශ වී ගිය කාලයකදී මෙම පැළෑටිය පමණක් ඉතිරිවූ බවත් යකාගෙන් බේරුණු ගස නිසා යක්බේරිය නමින් ව්‍යවහාර වූ බවත් ජනප්‍රවාදයේ එයි. වියැළුණු කරල සෙලවෙන විට නිකුත්වන ශබ්දය නිසා එහි ගුප්ත බන තවත් වැඩි වෙයි. යක්බේරිය මීටර් 1 ක් පමණ උස්ව වැඩෙන වාර්ෂික ශාකයකි. කඳ හතරැස්ය. පත්‍ර සරලයි. අණ්ඩාකාර සිට ලන්සාකාර, රොම්බසාකාර හෝ ඉලිප්සීය වේ. පුෂ්ප මංජරිය ඒකාක්ෂ වේ. පුෂ්ප කීපයක් දරයි. ඵලය දිගින් සෙ.මි.2.5-3 පමණ වේ. බීජ 10-16 අතර සංඛාවක් දරන අතර කහ පැහැ සිට දුඹුරු පැහැති වේ. යක්බේරිය ශාකය Fabaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

අඬනහිරිය පැළෑටිය කැඩුම් බිඳුම් චිකිත්සාවෙහිදී මෙන්ම අංජන (අඳුන්) සෑදීම සඳහා ද උපයෝගී කර ගනී. අස්ථි භග්න නිසා ඇති වන ඉදිමුම් හා කල්ගත සන්ධි ඉදිමුම් අවස්ථාවන්ට යක්බේරිය, යකවනස්ස, ඔලිඳ කොළ සහ අමුකහ සමව ගෙන කොටා මිරිකා ගත් ඉස්මට සහිඳ ලුණු කලං 6 ක් දමා කකාරා ගෑමෙන් සුවය ලැබේ. සර්ප දෂඨනයකදී ඇති වන දණ හිස් ඉදිමුම් සඳහා පත්තු මැල්ලුම් වශයෙන් යොදයි. එමෙන්ම කැස්ස, චර්ම රෝග, මුඛ රෝග, ඇදුම, හෘද රෝග ආදිය සඳහාද භවිතා කරන බව සඳහන්. සර්වවිෂාදී තෛලය හා විෂ කුමාර තෛලය සෑදීම සඳහා යක්බේරිය යොදා ගනී. අතු නො බෙදුණ යක්බේරිය පැළෑටිය අඹරා අඳුන් පිළියෙළ කර වෂී ගුරුකම් සඳහා යොදා ගන්නා බවත්, උතුරට ගිය යක්බේරිය මුලක් ගෙන නියමිත මන්ත්‍රයෙන් ජීවම්කර මුදුවක් තනා අතේ අැඟිල්ලක පැළැදීමෙන් යක්ෂ, භූත, ප්‍රේත උපද්‍රව හා කොඩිවින නැති වන බවත් පැරණි පොත්වල සඳහන් වේ. යක්බේරිය ගව වෙදකමේදී ද බහුලව යොදා ගන්නා ශාකයකි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන් 
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More