දේශීය ඖෂධ ශාක හඳුනා ගෙන භාවිතාවන් ගැන දැනුවත් වෙමු

  • කෙකටිය [Kekatiya] (Aponogeton crispus)

    Aponogeton නම් උද්භිද ගණයට අයත් ශාක විශේෂ හයක් ලංකාවෙන් හමුවන අතර ඒ සියල්ල පොදුවේ කෙකටිය නමින් හඳුන්වයි.

  • ඇඹුල් දොඩම් [Embul Dodam] (Citrus aurantium)

    ඇඹුල් දොඩම් මීටර් 10 පමණ උසට වැඩෙන සිහින් අතු සහිත කුඩා ශාකයකි. ළපටි අතුවල සෙ.මි. 5-8 පමණ දිග තියුණු කටු පිහිටා තිබේ.

Sunday, March 5, 2017

හීං බිංකොහොඹ [Heen Binkohomba] (Andrographis paniculata)

හීං බිංකොහොඹ යනු කොහොඹ ශාකය හා සම්බන්ධයක් නොමැති කුඩා දේශීය පැළෑටියකි. සිංහලෙන් වල් බිංකොහොඹ යනුවෙන්ද හඳුන්වන මෙම ශාකය සෙ.මි 75 පමණ උසට වැඩෙන චතුරශ්‍රාකාර කඳක් දරයි. කොහොඹ ශාකයට පෙනුමෙන් සමාන නිසා භූනිබ්බ යනුවෙන්ද, විශාල ප්‍රදේශයක පැතිරී වඩෙන විට කළු වලාකුලක් බඳුය යන අර්ථයෙන් කාලමේඝ යනුවෙන්ද හඳුන්වා ඇත. ඇතැම් විට කිරාත යනුවෙන්ද හඳුන්වන මෙම ශාකයේ ඇති අධික තිත්ත බව වඩාත් ප්‍රකට ය. සම්මුඛව පිහිටන පත්‍ර අණ්ඩාකාර-ඉලිප්සීය සිට ඉලිප්සීය-ලංසාකාර ය. පත්‍රයක් සෙ.මි. 8.5 දක්වා දිගු විය හැකිය. ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා මල් සුදු පැහැති වන අතර දල පත්‍රවල දම් පැහැති පැල්ලමක් දැකගත හැකිය. ඵලය පැලෙන කරලකි. විසිතුරු ශාකයක් ලෙස වැවීමටද සුදුසු හීං බිංකොහොඹ ශාකය Acanthaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

ඖෂධ වට්ටෝරුවල භූනිබ්බ ලෙස සඳහන්ව ඇති විට දේශීය ආයුුර්වේද වෛද්‍යවරු මෙම හීං බිංකොහොඹ ශාකයත්, ඉන්දියාවේ වැවෙන කිරාතතික්ත (Swertia chirata) පැළෑටියත් භාවිතා කර ඇති අතර පාරම්පරික වෛද්‍යවරු දේශීය බිංකොහොඹ ශාකය භාවිතා කර ඇත. කුසගිනි මදිකම, අක්මාව ඉදිමීම ඇතුළු අක්මා රෝග, විබන්ධතා, පණු රෝග, රුධිරගත රෝග, ඉදිමුම්, චර්ම රෝග, ශාරීරක දුර්වලතාවය ආදිය සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට හීං බිංකොහොඹ සම්පූර්ණ ශාකයම භාවිතා කරයි. කාලමේඝ චූර්ණය, කාලමේඝ ක්වාතය, කාලමේඝ සුරාසවය, කාලමේඝ ක්ෂාරය හීං බිංකොහොඹ යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය. හීං බිංකොහොඹ අක්මාව උත්තේජනය කරන, පණුවන් නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, ඉදිමුම් නසන, දහදිය ගන්වන, කුෂ්ඨ නසන ආදී ගුණයන් සහිතයි. 

අක්මා රෝග සඳහා සම්පූර්ණ හීං බිංකොහොඹ පැළෑටියම තම්බා බීම ගුණදායක ය. උග්‍ර මැලේරියා තත්වයක් ඇති විට හීං බිංකොහොඹ මරිච චූර්ණය දෙයි. මැලේරියාව අසාද්‍ය වූ විට ඇති වන ප්ලීහාව ඉදිමීම සඳහා හීං බිංකොහොඹ කේවල කෂාය යොදා ප්‍රතිකාර කරයි. හීං බිංකොහොඹ පැළෑටිය සහමුලින් ගෙන තම්බාගත් වතුර අඬුකෝප්පයක් (ළමුන් සඳහා අඬුකෝප්ප භාගයක්‌) සීනි ස්‌වල්පයක්‌ මුසු කොට උදේ සවස පානය කිරීමෙන් පීනස, නිතර සොටු දියර ගැලීම, ඉරුවාරදය, හතිය (පපුවේ මහන්සිය) සෙම් ගෙඩි, ලේ වල සෙම, හිස බරගතිය, නිතර පවතින ප්‍රතිශ්‍යාව, නාසයේ මස්‌ දලු ඇති වීම ආදී කල්ගත වූ කොතෙකුත් ප්‍රතිකාර කළත් සුව නොවන සෙම් රෝග නිට්‌ටාවටම සමනය වනු අත්දැකිය හැකිය. ගැමියන් තමන්ට දියවැඩියාව වැළඳී ඇති බව දැන ගත් පසු අත් බෙහෙතක්‌ වශයෙන් හීං බිංකොහොඹ ශාකයේ පත්‍රයක්‌ බැගින් දිනපතා උදේ සවස හොඳින් සපා ගිල දැමීම මඟින් වෙනත් ප්‍රතිකාරවලින් තොරවම එම අසනීපය සුව කර ගත්හ. හීං බිංකොහොඹ දියවැඩියාව සඳහා ඉතාමත් ප්‍රතිඵලදායක ඖෂධයක් බව මෑකතදී කරන ලද පර්යේෂණ මඟින්ද තහවුරු කර ඇත. හීං බිංකොහොඹ කොටා මිරිකා ගත් යුෂ තේ හැඳි භාගයක්‌ මී පැණි දමා උදේ සවස පානය කිරීමෙන් මුත්‍ර ගල් වැටී මුත්‍රාශ්වරී රෝගය සුව වෙයි. හීං බිංකොහොඹ ශාකය ගෙවත්තේ වවා ගැනීමෙන් නිතර දර්ශනය කිරීමෙන් ස්‌පර්ශ කිරීමෙන් සහ සුදුසු ක්‍රමවේද හරහා සේවනය කිරීමෙන් අඟහරු ග්‍රහයාගෙන් වන අපල උපද්‍රව දුරු කර ගත හැකි බව පැරණි විශ්වාසයකි. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ප්‍රවීන ජ්‍යෙතිෂ්‍යවේදී, වෛද්‍යාචාර්ය, හේමලාල් සේපාල මහතාගේ ලිපියක් ඇසුරින්
විශේෂ ස්තුතිය_ ජේ‍ෂ්ඨ අායුර්වේද වෛද්‍ය සචින් ජයනෙත්ති මහතාට
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Monday, February 27, 2017

බිං කොහොඹ [Bin Kohomba] (Munronia pinnata)

බිංකොහොඹ සෙ.මි 15 පමණ උසට වර්ධනය වන කුඩා පැළෑටියකි. බොහෝ විට අතු බෙදීමක් දක්නට නොලැබේ. පත්‍ර තරමක් ගණව කිරුලක් මෙන් ඇසිරී ඇත. අසම පක්ෂවත් සංයුක්ත පත්‍රවල පත්‍රිකා විවිධ හැඩයන් ගනී. පත්‍රවල හැඩය අනුව ප්‍රභේද 10 ක් හෝ ඊට වැඩි සංඛාවන් දැකිය හැකිය. පෙති 5 ක් සහිත සුදු පැහැති මල් ඉතා අලංකාරවත් මෙන්ම සුවඳවත් ය. ඒ ඒ ප්‍රභේදවල මල් ද තරමක විවිධත්වයකින් ගනී. ස්ඵෝටිකාවක් වන ඵලය පිපිරී යෑමෙන් විසිරෙන බීජ මඟින් ශාකයෙහි ව්‍යාප්තිය සිදු වේ. බිංකොහොඹ වානිජව වගා කීරීමෙන් ඉහල ආර්ථික ප්‍රතිලාභ ලබ ගත හැකිය. වඳවී යාමේ තර්ජනයටද ලක්ව ඇති වටිනා දේශීය ඖෂධ පැළෑටියක් වන බිං කොහොඹ ශාකය Meliaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

බිංකොහොඹ දේශීය වෙදකමට අනන්‍ය ඖෂධයක් ලෙස සැලකේ. ඉන්දීය වෛද්‍ය නිගණ්ඩුවල දේශීය බිංකොහොඹ ශාකය ගැන සඳහනක් නොමැත. අතීතයේ සිටම භූනිබ්බ ලෙස සඳහන්ව ඇති විට දේශීය වෛද්‍යවරු බිංකොහොඹ ශාකය ඖෂධ සඳහා භාවිතයට ගෙන ඇත. බිංකොහොඹ නාමය සහිත නම් තවත් දේශීය ශාකයක් හමුවන අතර එය "හීං බිංකොහොඹ" (Andrographis paniculata) නම් වේ. දේශීයව එයට වල් බිංකොහොඹ සහ ඇතැම් විට කිරාත යන නම ද භාවිතා කරයි. සංස්කෘතෙන් භූනිම්බ, කාලමෙඝ ආදී නම් වලින් හඳුන්වන එම ශාකය දේශීයව සහ විදේශීයව බෙහෙවින් ඖෂධ සඳහා භාවිතා කරන්නකි. දේශීය වෛද්‍යවරු බිංකොහොඹ වෙනුවට මෙම හීං බිංකොහොඹ ශාකය ද භාවිතයට ගනී. මෙම ශාක විශේෂ 2 හා බැඳෙන තවත් පැළෑටියක් ඇති අතර එය කිරාත හෝ කිරාතතික්ත යනුවෙන් හඳුන්වයි. Swertia chirata නම් උද්භිද නාමය සහිත එය මෙරටදී හමු නොවන ඉන්දියාවේදී පවා දුර්ලභව හමුවන්නකි. මෙම උද්භිද ගණයට අයත් Swertia zeylanica නම් හොර්ටන් තැන්න වැනි පතන් ආශ්‍රිතව වැවෙන මෙරටට ආවේනික ශාකයක් ඇති අතර එහි ඖෂධීය භාවිතාවක් ගැන දැන ගන්නට නැත. කිරාතතික්ත වෙනුවට ඉන්දීය වෛද්‍යවරු හීං බිංකොහොඹ භාවිතා කරතත් එය නිවැරදි නොවන බවත් කාලමේඝ ලෙස සඳහන්ව ඇති විට කිරාතතික්තම භාවිතා කළ යුතු බවටත් ඇතැම් ඉන්දීය වෙදැදුරන් අතර මතයක් පවතී. 

බිංකොහොඹ ආයුර්වේදයේ සඳහන් කිරාතතික්ත තරමටම හෝ ඊටත් වැඩි තරමින් උණ නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, තික්තබලකාරක ගුණයෙන් යුක්ත බව සඳහන්. දේශීය වෙදකමේදී උණ, අතීසාරය, අජීර්ණය, කුසගිනි මදිකම, මලබද්ධ, වාතරක්ත, කුෂ්ඨ, වණ, වේදනා, ඉදිමුම්, රක්ත අර්ශස්, චර්ම රෝග, එක්සිමා හෙවත් කඩුවේගන්, ඇඳුම, කැස්ස, රුධිර සංසරණ පද්ධතියේ රෝග, වමනය ආදී රෝග තත්වයන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා බිංකොහොඹ සම්පූර්ණ ශාකයම භාවිත කරයි. බිංකොහොඹ කුසගිනි වඩවන, මුත්‍ර කාරක, වණ ශෝධනය කරන, ඉදිමුම් නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන ආදී ගුණයන් සහිතයි. 

හික්කාවට (ඉක්කාවට) බිංකොහොඹ සහ කොත්තමල්ලි ග්රෑම් 15 පමණ ගෙන තලා වතුර පත 2 ක් දමා, පත භාගයට සිඳුවා මී පැණි ප්‍රක්ෂේප කොට බීමට දිය යුතුය. වියළි බිංකොහොඹ චූර්ණය ග්රෑම් 6 ක් මී පැණි සමඟ ලේහ කිරීමෙන් වමනය සුවවේ. උණට ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගන්නා ප්‍රකට ඔෂධයක් වන සුදර්ශන චුර්ණයේ වැඩි වශයෙන් ඇත්තේ බිංකොහොඹ ය. වඳවෙමින් පවතින වටිනා දේශීය ඖෂධ පැලෑටියක් වන බිංකොහොඹ ශාකයක් බඳුනක හෝ වවා ගැනීමට උනන්දු වීම දේශීය වෙදකමට හිතැති කාගේත් යුතුකමකි. 

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන්
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Sunday, February 19, 2017

එළ නිටුල් [Ela Nitul] (Plumbago zeylanica)

එළ නිටුල් කොළ පැහැති සිහින් කඳක් දරන පඳුරු ආකාර කුඩා දේශීය ශාකයකි. බහුවාර්ෂික පැළෑටියක් වන මෙහි බොහෝ ලක්ෂණ රත් නිටුල් ශාකයට සමාන බවක් පෙන්වයි. පොළවෙහි ගැඹුරට විහිදී යන මුල් මාංසල ස්වභායක් ගනී. සිනිඳු මතුපිටක් සහිත සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍ර හැඩය අණ්ඩාකාර - ඉලිප්සාකාර ය. පත්‍ර රත් නිටුල්වලට වඩා හරිත පැහැයකින් යුක්ත ය. කඳෙහි කෙලවරින් ඇති වන දිගු නටුවක් සහිත ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියෙහි සුදු පැහැති මල් හට ගනී. පෙති 5 ක් සහිත එම මල් අලංකාරයත් ය. ඵලය සෙ.මි 1 ක් පමණ දිග කරලකි. විසිතුරු ශාකයක් ලෙස වැවීමටද යෝග්‍ය එළනිටුල් ශාකය Plumbaginaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

කුසගිනි වඩවන ඖෂධයක් හෙයින් එළ නිටුල් ශාකයටද අග්නි පර්යාය යෙදී ඇත. එමෙන්ම චිත්‍රක නම් පර්යායද එළ නිටුල් සඳහා භාවිතා කර ඇත. වෙදකමට සම්බන්ධ ඇතැම් මූලාශ්‍රවල එළ නිටුල් සහ රත් නිටුල් සමාන ගුණයන්ගෙන් යුක්ත බව දක්වා ඇති අතර එළ නිටුල් ශාකයටම අනන්‍ය ඖෂධීය භාවිතාවන් ගැන තොරතුරු දේශීය මූලාශ්‍රවල විරල ය. පෙනහළු පිලිකා, ගුද පිළිකා, ආමාශ පිළිකා, අංශභාග, චර්ම රෝග, පණු හොරි, කුසගිනි මදිකම, ආමවාතය හෙවත් ආතරයිට්ස්, ලේ හිගකම, ස්ථුලතාවය, ඉදිමුම්, වණ, උදරාබාධ, පණු රෝග, සුදු කබර, උඳුගොව්වා කෑම, අර්ශස් ආදී රෝගාබාධ රාශියක් සඳහා ප්‍රතිඵලදායක ඖෂධයක් බව අන්තර්ජාලගත මූලාශ්‍රවල සඳහන්ව ඇත. ප්‍රධාන වශයෙන් මුල් සහ කොළ ඖෂධ සඳහා භාවිතා කරයි. එයිනුත් අල හෙවත් මුල් ප්‍රමුඛ වේ. එළ නිටුල්ද මිනිස් සිරුරට විෂ සහිත හෙයින් අභ්‍යන්තරව යෙදීමේදී රත් නිටුල් ආකාරයෙන් ශෝධනය කර භාවිතයට ගත යුතුය.  

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු සහ අන්තර්ජාලයෙන්
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 
Share:

Monday, February 13, 2017

රත් නිටුල් [Rath Ntul] (Plumbago indica)

රත් නෙටොල් යනුවෙන්ද හඳුන්වන මෙම ශාකය කොළ පැහැති සිහින් කඳක් දරන, වැලක ලක්ෂණ පෙන්වන කුඩා පැළෑටියකි. පොළවෙහි ගැඹුරට විහිදී යන මුල් මාංසල බවට පත් වී ඇත. සිනිඳු මතුපිටක් සහිත සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍ර හැඩය අණ්ඩාකාර - ඉලිප්සාකාර ය. පත්‍රයක් සෙ.මි. 15 දක්වා දිගු විය හැකිය. කඳෙහි කෙලවර දිගු නටුවක් සහිත ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියක් හට ගනී. දීප්තිමත් රතු පැහැයෙන් යුත් ද්වී ලිංගික පුෂ්ප අලංකාරවත්ය. ඵලය සෙ.මි. 2ක් පමණ දිග ස්ඵෝටිකාවකි. දකුණු ආසියාව නිජබිම ලෙස සැලකෙන රත් නිටුල් ශාකය අප රටට හඳුන්වා දී වගා කර ඇත. මෙම උද්භිද ගණයටම අයත් සුදු මල් පිපෙන එළ නිටුල් (Plumbago zeylanica) නම් දේශීය ශාකයක් ඇති අතර එහි ගුණද බොහෝ දුරට රත් නිටුල් හා සමාන ලෙස සලකා ඇත. අලංකාර මල් හට ගන්නා නිසා ගෙවතු සහ උද්‍යාන අලංකරණයටද වැවිය හැකි නිටුල් ශාක Plumbaginaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

රත් නිටුල් ඈත අතීතයේ සිටම ආයුර්වේද  සහ දේශීය වෙදමේ භාවිතා වී ඇති ඖෂධයකි. රත් නිටුල්වලට "අග්නි" නම් පර්යායක් යෙදී ඇත්තේ කුසගිනි වඩවන ඖෂධ අතර ප්‍රමුඛස්ථානයක් ගන්නා නිසා ය. ස්නායු දුර්වලතා, අංශභාගය, අර්දිත, නිදි උලුක්කු, ගෘධ්‍රසි, වෙවිලීම, අපතන්ත්‍රක, කුසගිනි මදිකම, බඩ පිපුම, ගුල්ම, උදර ශූල, විබන්ධතා, පණු රෝග, ග්‍රහණි, අර්ශස්, පාණ්ඩු, අක්මා රෝග, අජීර්ණ, ගුද ශෝථ, අක්මාව සහ ප්ලීහාව ඉදිමීම, වාතය නිසා හට ගත් හෘද රෝග, කල්ගිය කැස්ස, ඇදුම, පෙනහලු ඉදිමීම, ප්‍රතිශ්‍යා, වාතික මුත්‍රඝාත, මුත්‍රාශයේ ඇති වන වේදනා, අශ්මරී රෝග, ඔසප් දෝෂ, ප්‍රසූතිවිකාර, දරුවන් බිහිකල අලුත මව්වරුන්ට ඇතිවන අධික වේදනා සහිත සංකූලතාවයන්, වේදනාකාරී ආර්ථවය, සුදු කබර, කුෂ්ඨ,  ආදි රෝග රාශියක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට රත් නිටුල් ශාකයේ මුල් (අල), කොළ සහ කිරි භාවිතා කරයි. දශමූලාරිෂ්ටය, චිත්‍රකාදී චූර්ණය, අග්නි සෘතය ආදී රත් නිටුල් යොදා නිපදවන ඖෂධ රැසකි. 

බරවා රෝගය නිසා හටගත් ඉඳිමුම් වලට රත්නිටුල් දේවදාර සමඟ අඹරා ආලේප කරයි. මෙහිදී රෙදිකඩක මතුපිට ලේපය තවරා පිට පැත්තට සිටින සේ ඉදිමුම මත ඇතිරිය යුතුය. සුදු කබර රෝගයේදී රත් නිටුල්, ගව මුත්‍ර, ගිතෙල්, මී පැණි සමව ගෙන කළගෙඩියක බහා තබා පානය කළ යුතුය. අර්ශස් රෝගයට රත් නිටුල් මුලේ පොතු අඹරා, මැටි භාජනයක් තුල ගා වියලුණු පසු එ තුල එළකිරි දමා මුදවා ගත් දධියෙන් කළ මෝරු වැළඳිය යුතුය. අතීසාරයට පවනේ වියළාගත් රත් නිටුල් මුල් චූර්ණය ස්වල්පයක් භාවිතා කිරීමට නියම කර ඇත. රසායනයට සහ බුද්ධි වර්ධනයට සම්මත ක්‍රමයන්ට ශෝධනය කර ගත් රත් නිටුල් මුලේ චූර්ණය ස්වල්පයක් එළකිරි, එළඟිතෙල් හෝ මී පැණි පානය කළ යුතුය. 

රත් නිටුල්වල ස්වභාවයෙන් යම් විෂ සහිත බවක් පවතින අතර එය ඉවත් කිරීමට පැරැන්නන් අනුදත් පිළිවෙලකට අනුව ශෝධනය කර ගත යුතුය. ඒ සඳහා සෝදා පිරිසිදු කර සිහින්ව කපා ගත් රත්නිටුල් මුල් පොල් වතුරෙන් හෝ පොල් කිරිවලින් හෝ ගව මුත්‍රවලින් තම්බා ගත යුතුය. එළකිරෙන් තම්බා වේලා ගැනීමද ඇතැම් දේශීය වෛද්‍යවරු අනුගමනය කරන පිළිවෙලකි. මේ සෑම අවස්ථාවකම මැද නාරටිය ඉවත් කළ යුතුය. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය 

Share:

Monday, February 6, 2017

නිතුල්ල / ගැට නෙටුල් [Nitulla / Geta Netul] (Streblus asper)

ගැට නෙටුල් මීටර් 10 ක් දක්වා උසට වැඩෙන දේශීය ශාකයකි. ඇතැම් විට පඳුරක් අකාරයෙන්ද දැක ගත හැකිය. පොත්ත අළු පාටට හුරු සුදු පාටය. ඒකාන්තරව පිහිටන සරල පත්‍රයක් සෙ.මි. 12 ක් දක්වා දිගු විය හැකිය. පත්‍ර අග්‍රය උල් හැඩයක් ගන්නා අතර පත්‍ර දාරය දැති සහිත ස්වභාවයකි. ගැහැණු සහ පිරිමි මල් එකම ශාකයේ පිහිටයි. මල් සුදු පාටට හුරු කහ පාටය. අෂ්ටිලයක් වන ඵලය පරිනත වන තුරු අපපතන මණි පත්‍රවලින් වැසී පවතී. මේරු ඵලය කහ පැහැතිය. එ තුල බීජ 5ක් හෝ 6ක් පිහිටා තිබේ. ගැට නෙටුල් Moraceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාකයකි. 

අතීසාරය, උණ, පාචනය, උදරාබාධ, ලාඳුරු, පිළිකා, රත්පිත්, ඉදිමුම්, බරවා ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ගැට නෙටුල් ශාකයේ පොතු සහ මුල් භාවිතා කරයි. අතීසාර, උණ සහ උදර රෝගයන් හිදී පොතු කෂාය යොදයි. පොතු ස්වරස (පොතු කොටාගත් යුෂ) ගිතෙල් සමඟ ගෙලෙන් උඩ කොටසේ රත්පිතට භාවිතා කරයි. මෙහිදී පොතු කොටා වණ්ඩුවේ තම්බා මිරිකා ගත් යුෂ භාවිතා කළ යුතුය. නෙටුල් පොතු විනාකිරෙන් අඹරා වාතජ ඉදිමුම්වලටත්, පොතු ගව මුත්‍රයෙන් අඹරා බරවා රෝගයටත් ප්‍රතිකාර කිරීමට භාවිතා කරයි. 

ගැට නෙටුල් ශාකය වෙනත් ආසියානු රටවල සාම්ප්‍රදායික වෛද්‍යක්‍රමවල සමේ රෝග, සර්ප විෂ, උපදංශය, කොලරාව, අර්ශස්, ගෙඩි, හෘද රෝග, අක්මා රෝග, අක්‍රමවත් ඔසප් වීම, අපස්මාරය ආදී රෝග අවස්ථා සඳහා භාවිතා කරන බව සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර_ ආයුර්වේද ඖෂධ සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන්
ගෙඩි සහිත සේයාරුව_ වෛද්‍ය සංජීව රූපසිංහ මහතාගෙන්

Share:

Monday, January 30, 2017

මකුල්ල [Makulla] (Hydnocarpus venenata)

සිංහලෙන් මකුළු සහ මාකිටිය යනුවෙන්ද හඳුන්වන මකුල්ල තරමක් විශාලවට වැඩෙන අප රටට ආවේනික ශාක විශේෂයකි. ඇළ දොළවල් සහ කුඹුරු අද්දර සුලබව දැක ගත හැකි ය. සිනිඳු සුදු පැහැති පොත්තක් සහිත වන අතර ළපටි කඳ කොටස් බූවකින් යුක්ත ය. සරල පත්‍ර ඒකාන්තරව පිහිටයි. පත්‍ර ලංසාකාර, ආයත වැනි විවිධ හැඩයන් ගනී. සිනිඳු මතුපිටක් සහිත පත්‍රවල පත්‍ර දාරය කරපත්‍රික ය. මල් ඒක ලිංගික ද්වීගෘහීය. තනි තනිව හෝ මල් කීපයක් එකට පිහිටයි. ඵලය උප ගෝලාකාර හැඩයකින් යුක්ත බදරියකි. ඵලාවරණය තද දුඹුරු පැහැති බූවකින් වැසී පවතී. ඵලයක් තුල බීජ 6 ක් පමණ පිහිටයි. මකුල්ල Flacourtiaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාකයකි. 

ආයුර්වේදයේ සඳහන් මෙම උද්භිද ගණයටම අයත් තුවරක (Hydnocarpus wightianus) ශාකය වෙනුවට ලංකාවේ භාවිතා කරනුයේ මකුල්ල ශාක කොටස් ය. තුවරක තෙල් වෙනුවට මකුල්ල බීජ යොදා සිඳ ගත් තෙල් ලාඳුරු ආදී කුෂ්ඨ රෝගීන්ට හට යෙදීමෙන් විශිෂ්ඨ ප්‍රතිඵල ලැබී ඇති බව සඳහන්. චර්ම රෝග, දුෂ්ඨ වණ, නාඩි වණ, අස්ථි වණ, රුධිර රෝග, ප්‍රමේහ රෝග, පීනස් රෝග, ආමවාත, රක්තවාත ආදී ආදී රෝගයන්ට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී මකුල්ල ශාකයේ කොළ, පොතු, ගෙඩියේ පොත්ත, ඇට ආදීය භාවිතා කරයි. මකුල්ල රුධිරය පිරිසිදු කරන, කුෂ්ඨ නසන, වණ ශෝධනය හා රෝපණය කරන ගුණ සහිතයි.

චර්ම රොගවලදී බීජ තෛලය, විශේෂයෙන් ලාඳුරු රෝගයේදී බාහිර ආලේපනයක් ලෙස භාවිතා කරයි. කැසීම සහිත වණ සඳහා මකුල්ල ඇට, කොහොඹ කොළ, සන්නිනායම්, ඇත්තෝර කොළ, පුපුල කොළ, අහැළ දළු ඇල්දියෙන් අඹරා ගෑමට නියම කර ඇත. මකුල්ල දැව ගෘහ භාන්ඩ නිපදවීමට යොදා ගනී.  

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති 

     
Share:

Monday, January 23, 2017

කහ අඬනහිරිය [Kaha Adanahiriya] (Crotalaria retusa)

කහ අඬනහිරිය මීටර් 1 - 3 අතර උසකට වැඩෙන වාර්ෂික හෝ බහු වාර්ෂික දේශීය පැළෑටියකි. පොදුවේ දිවයින පුරාමත් පහතරට වියළි කලාපයේ සුලබවත් දැක ගත හැකිය. බොහෝ විට සෘජු කඳක් දරන අතර කලාතුරකින් බිම දිගේ වැඩෙන අවස්ථා දැක ගත හැකිය. ශාකය පුරා බූවක් පිහිටයි. සරල පත්‍ර ප්‍රතිලන්සාකාර සිට ප්‍රත්‍යණ්ඩකාර-ආයත ය. පත්‍රයක් සෙ.මි 10 දක්වා දිගකට වර්ධනය වේ. පත්‍ර අග්‍රය මොට හෝ නතාග්‍ර ය. පත්‍රයෙහි උඩුපස සිනිඳු වන අතට යටිපස බූව සහිතය. පුෂ්ප මංජරිය අග්‍රස්ථ ඒකාක්ෂයකි. දිප්තිමත් කහ පැහැයෙන් යුත් පුෂ්ප රාශියක් හට ගනී. ඵලය කරලකි. එක් කරලක් තුල බීජ 15-20 සංඛාවක් පිහිටයි. කහ අඬනහිරිය Fabaceae කුලයට අයත් ශාක විශේෂකි. 

පිත්තජ ශෝත, කුෂ්ඨ, මුඛ රෝග, කක්කල්කැස්ස, මාන්දම නිසා ජනිත රෝග, අස්ථි භග්න, ඉදිමුම්, ලේ ගෙඩි ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීමට කහ අඬනහිරිය කොළ සහ සම්පූර්ණ ශාකයමත් භාවිතයට ගනී. අඬනහිරිය පිත සමනය කරන, කුෂ්ඨ නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන ගුණ සහිතයි. මෙහි මල් විශේෂයෙන් වමනකාරක හා හෘදයේ රුධිරය පිරිසිදු කරන ගුණ සහිත බව සඳහන්. අඬනහිරිය ආසවය, මාන්දම් තෛලය අඬනහිරිය යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය.

කණ් කැක්කුමට ප්‍රතිකාරයක් ලෙස අඬනහිරිය කොළ යුෂ රත් කර කණට වත් කරයි. අඬනහිරිය කොළ, පෙති තොර කොළ සමව ගෙන කොටා මරිකා දෙහි ඇඹුලින් කකාරා ගෑමෙන් ඉදිමුම් සමනය වේ. ලේ ගෙඩිවලට අඬනහිරිය කොළ, අහු දලු සමව ගෙන අමු කහ දමා කොටා හාල්පානු දියෙන් තම්බා ආලේප කළ යුතුය. අඬනහිරිය මුලක් දෙහි ඇඹුලින් ගලගා ඊටම දිය කර හිසට දැමීමෙන් වමනය නවතී. කලක් පවතින කැස්සට අඬනහිරිය කොළ ඉස්ම, බාඳුරා ගොටුවෙහි වතුර සහ මී පැණි සමව ගෙන උදෑසන පානය කළ යුතුය. ගෙඩි ඉහිරීමට අඬනහිරිය අමු කහ පොල් සමඟ කොටා මලවා ගෙඩිය වැසෙන සේ බඳියි. 

අඬනහිරිය යොදා කක්කල්කැස්සට ඖෂධ පිළියෙල කිරීමේදී කථා නොකර සිටීමේ නියමයක් ඇති බවත් "කටහඬ ඇති දෙන්නා එක පමණට ගන්න යන" යන පැරණි වෙද ගැටයෙහි අරුත කහ සහ නිල් අඬනහිරිය දෙවර්ගය බවට ඔප්පුවන සාධක ඇති බවත් සඳහන්. අඬනහිරිය විශේෂවල හට ගන්නා මූල ගැටිති තුල නයිට්‍රිජන් තිර කරන බැවින් පස සාරවත් කීරීමට දායක වෙයි. එමෙන්ම අඬනහිරිය ඇතැම් සමනල් විශේෂ තම ජීවන චක්‍රය සම්පූර්ණ කිරීමට යොදා ගන්නා, ඔවුන් ප්‍රිය කරන ශාකයක් බව ප්‍රකට කරුණකි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 


Share:

Monday, January 16, 2017

ගල්කූර [Galkura] (Melochia corchorifolia)

ගල්කූර මීටර් 2 ක් දක්වා ඉහලට වර්ධනය වන වාර්ෂික හෝ බහු වාර්ෂික දේශීය පැළෑටියකි. සෙ.මිි. 10 ක් දක්වා දිගු විය හැකි සරල පත්‍ර පටු සිට පුලුල් දක්වා අණ්ඩාකාර හැඩයෙන් යුක්ත ය. පුෂ්ප මංජරියක තදින් ඇසිරුනු පෙති 5 ක් සහිත මල් සුදු හො දම් පැහැතිය. විශ්කම්භය මි.මි. 5 පමණ වන ඵලය කොටස් පහකට බෙදී ඇති ඇතර එක් කොටසක් තුල බීජයක් බැගින් පිහිටයි. ගල්කූර ශාකය Sterculiaceae උද්භිද කුලයට අයත් ය. 

දේශීය වෙදකමට අනන්‍ය (ආයුර්වේදයේ සඳහන් නොවන) ඖෂධයක් ලෙස සැලකෙන ගල්කූර රත්පිත්, මුත්‍ර අඩස්සිය, මුත්‍ර ගල්, ප්‍රමේහ, වාතරක්තයෙන් ජනිත රෝග ආදියට ප්‍රතිකාර කීමට යොදා ගනී. දියවැඩියාවට ගල්කූර ශාකයම කොටා වියළා මී පැනියෙන් අඹරා ඉටිපදමට ගෙන උදය සවස පුවක් ගෙඩියක් පමණ වළඳා ඇල් වතුර බීමට නියම කර ඇත. වැල් දෙහි චූර්ණය, ජීරක චූර්ණය, මහා වලිප්පුරාජ තෛලය ගල්කූර යොදා නිපදවන ඖෂධයන් ය.

ගල්කූර කොළ පළාවක් හෝ ව්‍යංජනයක් ලෙස ආහාරයට එක් කර ගත හැකිය. ඉන්දියාවේ සහ වෙනත් ආසියානු රටවල සාම්ප්‍රදායික වෙදකමේදී උදරාබාධ, අතීසාරය, වමනය මුත්‍ර පද්තිධයේ රෝග, තුවාල, වණ, සර්ප දෂ්ඨන, හිසරුදා ආදී රෝගාබාධ සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට මෙම ශාකයේ කොළ, මුල් බීජ ආදිය භාවිතා කරන බව සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන්
සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන් 


Share:

Monday, January 9, 2017

බෝඹු [Bobu] (Symplocos cochinchinensis)

බෝඹු මීටර් 12 ක් දක්වා උසට වැඩෙන, ඇතැම් විට පඳුරක් ලෙස ද වර්ධනය වන දේශීය ශාක විශේෂයකි. ඇතැම් අවස්ථාවල නොමේරූ කොටස්වල සියුම් බූවක් දැකගත හැකිය. පත්‍ර පුළුල් සිට පටු දක්වා වන ඉලිප්සාකාර හැඩයෙන් යුක්ත ය. පත්‍ර දාරය දැති සහිත, තරංගීමය හෝ කඩතොළු සහිත වේ. පත්‍රයක් සෙ.මි 6 සිට 17 දක්වා දිගින් යුක්ත විය හැකිය. පුෂ්ප මංජරිය බොහෝ විට සංයුක්ත ශුකියකි. එහි හට ගන්නා සුදු පැහැති මල් අලංකාරවත්ය. කොළ පැහැති ගොලාකාර ඵලය ඉඳුණු විට කළු පැහැයක් ගනී. මෙම විශේෂයේම ප්‍රභේදයක් ලෙස සලකන, ඖෂධ සඳහා භාවිතා කරන තවත් ශාකයක් ඇති අතර එය වල් බෝඹු නමින් හඳුන්වා ඇත. බෝඹු Symplocaceae උද්භිද කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි

බෝඹු ආයුර්වේදයේ ප්‍රකට ඖෂධයක් වන "ලෝඹු" නැමැති ශාකයේ සහෝදර විශේෂයක් ලෙස සලකන අතර එය ලෝඹු සඳහා සුදුසුම ප්‍රතිනිධිය ලෙස භාවිතා කළ හැකි බව වෘද්ධ වෛද්‍ය මතයකි. කේරලයේ වෛද්‍යවරු ලෝඹු ලෙස භාවිතා කරනුයේ දේශීය බෝඹු ශාකය බැවින් ඒ අනුව ලාංකේය ව්‍යවහාරයද නිවැරදිය. තැළුම්, ගෙඩි වණ, විද්‍රධි, ඇස් රෝග, සන්ධිගත රෝග, කැඩුම් බිඳුම්, අතීසාරය, පේශි දාහය, මස්කුණුවීම ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ප්‍රධාන වශයෙන් බෝඹු ශාකයේ කොළ සහ සුඹුලු භාවිතා කරයි.

මස් තැළුනු කල බෝඹු ශාකයේ සුඹුලු අඹරා උපනාහයක් ලෙස යෙදීමෙන් වේදනාව පහ වේ. ඇස් තැළුමට සුඹුලු කොටා පොට්ටනි බැඳ ඇස තැවීම සිදු කරයි. සන්ධිගත රෝග සඳහා බෝඹු කොළ, කොදිඹුලා කොළ, දිය මිදෙල්ල කොළ, කහ ලුණු දමා කොටා එඬරු තෙලෙන් මලවා බඳී. වල් බෝඹු ශාකයේ අමු කොළ, සුඹුලු අඹරා බැඳීම සන්ධිභග්නවලට ප්‍රතිකාරයකි. වල් බොඹු කොළ කෂාය කර පානය කිරීමෙන් මුත්‍ර ගල් පහව යයි. මීට පෙර පරම්පරාවේ ගැමියන් සහ බෞද්ධ භික්ෂූන්වහන්සේලා දත් පිරිසිදු කිරීමට දැහැටි කූරු ලෙස භාවිතා කළේ බෝඹු කොටුය. එම පුරුද්ද අද ද ගම්බඳව විරලව දැකගත හැකිය. 

දේශීය බෝඹු ශාකය ලෝධ්‍ර ගණයට අයත් බැවින්  ලොත් හෙවත් ලෝධ්‍ර පොතු සොයා ගැනීමට නොහැකි අවස්ථාවල ඒ වෙනුවට බෝඹු පොතු භාවිතා කිරීමට නිර්දේශ කර ඇත. මෙරට පැරණි දේශීය වෛද්‍යවරුන් ලෝධ්‍ර පොතු වෙනුවට ලුණුවරණ පොතු ද භාවිතා කර ඇති බව පැරණි වට්ටොරුවලින් පෙනීයන බව සඳහන්. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය 


Share:

Monday, January 2, 2017

දියමිත්ත [Diyamitta] (Cissampelos pareira)

කිරිමුදුවන් නමින්ද සිංහලෙන් හඳුන්වන දියමිත්ත ආයුර්වේද වෙදකමෙහි ලඝු පාඨා යනුවෙන් හඳුන්වන ඖෂධය බව වෘද්ධ වෛද්‍යවරුන්ගේ නිගමනයයි. ඖෂධීය භාවිතයේදී මෙම කුලයටම අයත් ලුණුකැටියා වැල් (Stephania japonica) නම් දේශීය වැල් විශේෂයද දියමිත්ත ප්‍රභේදයක් ලෙස සලකා ඇති බවත් ඒවා පාඨා නමින් හඳුන්වන බවත් වෙදකමට සම්බන්ධ මූලාශ්‍රවල දක්වා ඇත. දියමිත්ත කොළවල යුෂ ජලය සමඟ මුසුකළ විට මිදෙන බැවින් දිය මිදීමේ ගුණයෙන් යුත්ත යන අරුතින් දියමිත්ත යනුවෙන් හඳුන්වා ඇත. දියමිත්ත බිම දිගේ හෝ ආධාරක ශාකයක් මත වැවෙන, සිහින් කඳක් සහිත දේශීය වැල් ශාකයකි. පත්‍ර සහ කඳ බූව සහිතව හෝ රහිතව හමු වෙයි. පත්‍ර තලය පුලුල් ලෙස අණ්ඩාකාර විය හෝ නොවිය හැකිය. පූමංගී සහ ජායාංගී පුෂ්ප මංජරි වෙන වෙනම පිහිටයි. මල් කහ කොළ පැහැතිය. ඵලය තැඹිලි හෝ රතු පැහැති අෂ්ඨිලයකි. දියමිත්ත Menispermaceae කුලයට අයත් ශාක විශේෂයකි.

කැහිපිත්තන් කොළ මෙන් දියමිත්ත කොළද හීනිවට ඉරා ජලය ස්වල්පයක් මුසුකර පොඩිකිරීමේදී සෑදෙන උකු ද්‍රවණය මිදෙන්නට තබා අතුරුපසක් ලෙස කෑමට ගත හැකිය. එය ශරීරය සිසිල් කරන ගුණයෙන් යුක්තය. උණ, අතීසාර, ග්‍රහණි, අර්ශස්, විද්‍රධි (ගෙඩි, පිළිකා වැනි), ප්‍රදර, මුත්‍රඅඩස්සිය ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී දියමිත්ත ශාකයේ කොළ, මුල් සහ සම්පූර්ණ ශාකයමත් භාවිතයට ගනී. දියමිත්ත මුත්‍රකාරක, විෂ නසන, රුධිරය පිරිසිදු කරන, කුසගිනි වඩවන, මව්කිරි ශෝධනය කරන ආදී ගුණයන් සහිතයි. පාඨා තෛලය දියමිත්ත යොදා නිපදවන ඖෂධයකි. 

ඉරුවාදරයට දියමිත්ත මුල් චූර්ණය නස්‍ය කරයි. බෙලි මුල් සමඟ දියමිත්ත කෂාය දීම, අසමෝදගම් සමඟ දියමිත්ත කෂාය දීම සහ වැල්කහඹිලියා සමඟ දියමිත්ත කෂාය දීම අර්ශස් රෝගය  සඳහා ප්‍රතිකාරයන්ය. අන්තර්විද්‍රධියට දියමිත්ත මුල් මී පැණියෙන් අඹරා හාල්පානු දියෙන් බොන්නට දෙයි. විෂ සහිත ඇතැම් ද්‍රව්‍ය ශරීරයේ තැවරුණු විට දියමිත්ත කොළ අඹරා ආලේප කිරීමෙන් විෂ නැසේ. ප්‍රදර අතීසාරයට දියමිත්ත කෂාය දීම, දියමිත්ත කොළ යුෂ මිදෙන්නට තබා කෑමට දීම, ගෙඳ පළා කොළ සහ දියමිත්ත කොළ කෑමට දීම ප්‍රතිකාරයන්ය. සහල් යොදා නිපදවන බීර (බියර්) වර්ග පැසීමට දියමිත්ත මුල් යොදා ගනී. මෙම කොළ පළාවක් ලෙස ද ආහාරයට එක් කර ගත හැකිය. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ආයුර්වේද ඖෂධ සංග්‍රහ
Share:
Powered by Blogger.

Followers

Recent Posts

Unordered List

Pages

Theme Support