තරණ [Tarana] (Tarenna asiatica)

තරණ දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමයට අනන්‍යවූ ඖෂධීය ශාකයකි. පඳුරක් හෝ මීටර් 10 දක්වා උසට වැඩෙන කුඩා ශාකයක් ලෙස දැක ගත හැකිය. පොත්ත ඇලි සහිත හෝ පතුරු ගැලවෙන ස්වභාවයක් ගනී. පත්‍ර ඉලිප්සාකාර සිට ඉලිප්සීය-ආයත හෝ ප්‍රතිලංසාකාර වේ. දිළිසෙනසුළු පත්‍රයක් සෙ.මි. 15 ක් දක්වා වර්ධනය වේ. සෙ.මි. 6 ක් පමණ දිග පුෂ්ප මංජරිය සියුම් බූවක් සහිතය. මල් ළා කහ හෝ සුදු පැහැතිය. මල් හටගන්නේ පෙබරවාරි සිට අප්‍රේල් දක්වා හා සැප්තැම්බර් මාසවලදී බව මූලාශ්‍රවල සඳහන් වූවත් මහනුවර ප්‍රදේශයේ ජනවාරි මස මුල සිට මල් දැක ගත හැකි විය. තරණ Rubiaceae  කුලයට අයත් ශාකයකි.

ඉදිමුම්, ගෙඩි, වණ, පිළිකා, සන්ධි ආබාධ, කැඩුම් බිඳුම්, උදරාබාධ, කැපුම් තුවාල, චර්ම රෝග ආදිය සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී තරණ ශාකයේ කොළ, දළු, පොතු, මුලේ පොතු, ගෙඩි ආදිය යොදා තැනූ ඖෂධ භාවිතා කරයි.

ඉදිමුම් සඳහා තරණ කොළ කැඳ පිස දීම හා කොළ තම්බා ඉදිමුණු ස්ථාන තැවීම සිදු කරයි. අවහන්ධියට, වේදනාවට හා තැල්මට තරණ කොළ පොතු කොටා එයට ජලය වත්කර තබා පසුවදා මිරිකා පෙරා ලණු පතක් දමා කකාරා ආලේප කිරීම ප්‍රතිකාරයකි. මස් හිරවීමට තරණ කොළ, පොතු මඩතිය කොළ, පොතු කරඳ කොළ, පොතු අට්ටික්කා කොළ, පොතු කොටා මිරිකා යුෂය සහිඳ ලුණු දමා පත්තු සිඳ ආලේප කරයි. කැපුණුවිට තරණ පොතු, පොල් කිරෙන් පස් කුළුබඩු යොදා තෙල් සිඳ ආලේප කිරීම ආදී ලෙස තරණ ශාකය භාවිතාකරන ප්‍රතිකාර රැසකි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති 

Read More

වැල් කහඹිලියා [Wel Kahabiliya] (Tragia involucrata)

මෙය ශාකය පුරාම බූවක් සහිත බහුවාර්ෂික ලතාවකි. මෙම වැල ගස්වල එතෙමින් අඩි 3-4 පමණ දිගකට වර්ධනය වේ. මෙහි ඇති බූව මිනිස් සිරුරට ආසාත්මික වන අතර වේදනාකරී කැසීම් ඇති කරයි. කහඹිලියා යන නම යෙදෙන්නටද එය හේතුවකි. සරල ඒකාන්තර පත්‍රයක් සෙ.මි. 7.5 පමණ දිගු වන අතර පත්‍ර අග්‍රය තිවෘ වේ. පුෂ්ප මංජරිය ඒකාක්ෂයකි. මල් කහ පැහැතිය. ඵලය ස්ඵෝටිකාවකි. පුල්ලි සහිත බීජ අළු පාටට හුරු දුඹුරු පාටය. ගැමියන් ධාන්‍ය වර්ග කෘමින්ගෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා මෙම කොළ භාවිතා කරයි. වැල් කහඹිලියා Euphorbiaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ඇදුම, ක්ෂය රෝගය, ස්වාසනාලිකා ප්‍රදාහය, කුෂ්ඨ රෝග, වණ, ගෙඩි, හිසේ රුදා, ලේ ගෙඩි, ස්වරතන්ත්‍ර ප්‍රදාහය, සන්නිපාත උණ, උපදංශය ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට වැල් කහඹිලියා මුල්, ඇට, කොළ ආදිය භාවිතා කරයි. සුලභව ඖෂධ සඳහා භාවිතා කරනුයේ මෙහි මුලයි. වැල් කහඹිලියා මුල් අඹරා සකස්කර ගත් ප්‍රලේපය කුෂ්ඨ රෝගයට ප්‍රතිකාරයකි. හිසරදයට වැල් කහඹිලියා මුල් අමු ඉඟුරු සමග අඹරා හිසෙහි ආලේප කරයි. වැල් කහඹිලියා ගෙඩි ඇල් දියෙන් අඹරා ආලේප කිරීමෙන් ලේ ගෙඩි පැසවා පිපිරී යාම සිදුවේ. එමෙන්ම එය උඳුගොව්වා කෑමටද ප්‍රතිකාරයකි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති

Read More

රත්හඳුන් [Rathhadun] (Pterocarpus santalinus)

රත්හඳුන් දේශිය වෛද්‍ය කර්මයෙහි භාවිතා වන ඉතා ප්‍රකට ඖෂධයක් ලෙස සැලකිය හැකිය. පුරාතනයේ සිටම රත් හඳුන් එදිනෙදා භාවිතයට ගන්නා අත් බෙහෙතක් ලෙස ද බොහෝ ජනප්‍රියව පවතී. අතීතයේ විසූ කුමාරිකාවන්, රජ බිසෝවරුන් ප්‍රමුඛ කාන්තාවන් සිය ශරීරයේ රූ සොභාව වර්ධනය කර ගැනීම සඳහා මෙන්ම සම පවිත්‍ර කාරකයක් ලෙස ද සලකා ස්නානයේදී සඳුන් ගලගා ශරීරයේ ගල්වනු ලැබූ බව ජනප්‍රවාදයන්හි සඳහන් වේ. රත්හඳුන් මීටර් 7-8 පමණ උසට වැඩෙන ශාකයකි. පත්‍ර ඒකාන්තරයි, ත්‍රිපත්‍රිකයි, උපපත්‍ර රහිතයි. රත්හඳුන් සහ ගම්මාළු ශාක බොහෝ දෙනෙක් පටලවා ගන්නා අතර ගම්මාළු වල පත්‍රිකා 5, 7, 9 ලෙස දක්නට ලැබීම එය රත්හඳුන් ශාකයෙන් වෙන්කර හඳුනා ගත හැකි ප්‍රධාන ලක්ෂණයකි.  පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා දිවීලිංගික පුෂ්ප කහ පාටය. ඵලය බීජ දෙකක් සහිත කරලකි. මෙම ශාකය ඉන්දියාවේ ස්භාවිකව වැවෙන අතර ලංකාවේ වගා කර ඇත. රත් හඳුන් Fabaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ඉදිමීම්, වමනය, දැවිල්ල, අක්ෂි රෝග, අධික පිපාසය, හිසරදය, අතීසාරය, උණ, රක්ත අර්ශස්, චර්ම රෝග, පණු රෝග, රක්තපිත්ත, වාතආබාධ ආදියට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා රත්හඳුන් ශාකයේ ඵලය සහ අරටුව භාවිතා කරයි. බුද්ධරාජ කල්කය, දෙ සඳුන් කල්කය, රත්හඳුන් කල්කය යනාදිය රත්හඳුන් යොදාගෙන නිපදවන ඖෂධයන්ය. රත්හඳුන් කුෂ්ඨ නසන, පණුවන් නසන, ලේ පිරිසිදු කරන, වාජීකරණ ආදී ගුණයන් සහිතයි. 

පාචනයට රත්හඳුන් ගෙඩියේ යුෂ ඖෂධීය පානයක් ලෙස ලබා දෙයි. ලේ පිටවන අර්ශස් සඳහා රත්හඳුන් එළකිරෙන් ගලගා බීම හෝ වතුරින් ගලගා ආලේප කරයි. ඇස් රෝගවලට රත්හඳුන් ගලගා තලපයක් මෙන් සාදා ඇස වටේ ආලේප කරයි. එලෙස සාදා නලලේ ආලේප කිරීමෙන් හිද රුදා සුව වෙයි. රත්හඳුන්, වියළි කහ සහ කිරි මිශ්‍ර කර ආලේප කිරීමෙන් කුරුලෑ වැනි චර්ම රෝග සුව වෙයි. මේරූ රත්හඳුන් ලීය සමේ ආසාදන සුව කිරීම සඳහා භාවිතා කරයි. බොහෝ විට ඒ සඳහා දෙහි ඇඹුලින් ගලගා ආලේප කිරීම සිදු කරයි. එලෙස දෙහි ඇඹුලින් ගලගා ආලේප කිරීම බාහිර තැලීම්, ඉදිමීම් ආදියටද ප්‍රතිකාරයකි. හොඳම වර්ගයේ කයිප්පු නම් ඖෂධය තනනුයේ රත්හඳුන් අරටුවෙනි. රත්හඳුන් රූපලාවන්‍ය කර්මාන්තයට බහුලව යොදා ගනී. 

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය සහ අන්තර්ජාලයෙන්

සේයාරූ_ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

නාපිරිත්ත [Napiritta] (Hibiscus furcatus)

නාපිරිත්ත, කඳ පුරාම සියුම් කටු සහිත බහුවාර්ෂික වැල් ශාකයකි. හීං නාපිරිත්ත සහ මහ නාපිරිත්ත යනුවෙන් වර්ග දෙකක් ඇති බව සඳහන් වේ. වෙන් නොවූ ඛන්ඩිකා තුනකට බෙදීගිය පත්‍රය පුරා බූව දක්නට ලැබේ. පුනීලාකාර හැඬයෙන් යුත් මල් දිප්තිමත් කහ පැහැයකින් යුක්තය. ඵලය කුඩා කරලකි. ඒ තුල පිහිටා ඇති බීජ මගින් ව්‍යාප්තිය සිදු වේ. නාපිරිත්ත Malvaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

දේශීය ගෙඩි වෙදකම, කැඩුම් බිඳුම්, විෂ වෙදකම, වණ, ගඩු, තුවාල ආදීය සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී නාපිරිත්ත ශාකයේ කොළ, දළු, පට්ටා සහ මුල් ඔසු සඳහා භාවිතා කරයි. වල් ලූණු නාපිරිත්ත දළු පොල් කිරෙන් උයා ගිතෙලින් අඹරා ගෑමෙන් විසර ගෙඩි පැසවීම සිදු වේ. කැස්සට සහ ආහාර අරුචියට නාපිරිත්ත දළු ව්‍යංජනය ගුණදායකය. විෂ වලිප්පු රාජ තෛලය නාපිරිත්ත යොදා නිපදවන ඖෂධයකි.

මූලාශ්‍ර_ ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

හීං උඳුපියලි [Heen Udupiyali] (Desmodium triflorum)

හාවුන්ගේ ප්‍රියතම ආහාරයක් ලෙස සැලකෙන හීං උඳුපියලි ශාකය පොළවට සමාන්තරව වැවෙන කුඩා බහු වාර්ෂික පැළෑටියකි. පර්වයන්ගෙන් පොළවට මුල් ඇදෙමින් මීටර් භාගයක් පමණ වන ප්‍රදේශයක පැතිරී වැඩෙයි. ශාකය පුරාම සියුම් බූවක් දක්නට ලැබේ. පත්‍ර ත්‍රිපත්‍රි ය. නිර්වෘන්ත පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා මල් දම් පැහැතිය. ඵලය කුඩා කරලකි. හීං උඳුපියලි Fabaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ආම වාතය, කුසගිනි මදිකම, ගුල්ම, විෂ, අක්ෂි රෝග, මාන්දම, අතීසාර, ගෙඩි, වණ, තදබල මුත්‍ර අඩස්සිය, ළදරු ක්ෂය රෝගය, නාග විෂ, ඉරුවාරදය, දියවැඩියාව නිසා ඇතිවන පිපාසය, තොල් පැලීම, සර්ප විෂ ආදී රෝග අවස්ථා බොහෝමයක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ඔසු සෑදීමෙදී මෙම සම්පූර්ණ ශාකයම යොදා ගනී. මධ්‍යම පළාතේ කැඩුම් බිඳුම් සඳහා ද හීං උඳුපියලිය භාවිතා කරයි. උඳුපියලිය නිල්ල පෑගීම අක්ෂි රෝග වැළැක්වීමට සහ ඇස් පෙනීම දියුණු වීමට හේතුවන බවට විශ්වාසයක් පවතී.

හීං උඳුපියලි කොළ අඹරා පුවක් ගෙඩියක් පමණ එළකිරෙන් දිය කොට දවසට වරක් උදය වරුවේ බීමට දීමෙන් මව් කිරි වර්ධනය වේ. ළදරුවන්ගේ අජීර්ණය, කුසගිනි මදිකම ආදියට හීං උඳුපියලිය යුෂ ස්වල්පයක් දීම ප්‍රතිකාරයකි. වණ සඳහා කොළ යුෂ හෝ මුල් යුෂ තැවරීම සිදු කරයි. දැඩි මුත්‍ර අඩස්සියට සම්පුර්ණ ශාකයම තම්බා බීමට දෙයි. පොළොන් විෂ හැරීමට උඳුපියලිය යුෂ පතක් බොන්නට දෙයි. පත්තෑ විෂට හීං උඳුපියලිය දෙසි ඇඹුල් සමග අඹරා අාලේප කරයි. සෙංගමාල, ශරීරයේ විෂ, අතීසාර, ඇස් රෝග ආදියට හීං උඳුපියලිය කැඳ බොන්නට දෙයි. උඳුපියලි කොළ බුලත් මෙන් සපා කෙල ගිලීමෙන් තොල් පැලීම සුව වෙයි. බඩපිපුමට උඳුපියලිය කොළ පවනේ වේලා කුඩුකර කෝපි මෙන් පානය කිරීම ගුණදායකය. හීං උඳුපියලිය වේලා කුඩුකර ඊට උළුහාල් කුඩු තේ හැදි භාගයක් දමා කෝපි මෙන් පානය කිරීම මධුමේහයේ ඇතිවන පිපාසයට ප්‍රතිකාරයකි. හාවුන්ගේ වසුරු උඳුපියලි කොළ යුෂින් අඹරා ගෑම ඉදිමුම් සඳහා ප්‍රතිකාරයක් බව සඳහන් වේ. හීං උඳුපියලිය වේදනානාශක, මුත්‍රකාරක. ක්ෂීර වර්ධක, ශක්තිජනක ආදී ගුණයන් රැසක් සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය, ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති 

Read More

රණවරා [Ranawara] (Cassia auriculata)

මෙය මීටර් 3 ක් දක්වා ඉහලට පඳුරක් මෙන් වර්ධනය වන බහුවාර්ෂික ශාකයකි. පත්‍ර සම පක්ෂවත්ය. කර්ණාකාර හැඩයෙන් යුත් විශාල උප පත්‍ර රණවරා ශාකය හඳුනා ගැනීම පහසු කරයි. ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා මල් තැඹිලි හෝ දීප්තිමත් කහ පැහැයකින් යුක්තය. පෙබරවාරි - මාර්තු මාසවලදී මල් පිපීම සිදු වේ. ඵලය කරලකි. රණවරා කොළ මැල්ලුමක් ලෙස ආහාරයට ගත හැකි අතර කොළ කැඳ සෑදීම සඳහා ද භාවිතා කළ හැකිය. රණවරා මලෙහි පෙති ගලවා ලුණු සහ පොල් ස්වල්පයක් මිශ්‍ර කර දෙහි බිංදු කිහිපයක් දමා සලාදයක් ලෙස සකසා ගත් විට ඉතා රසවත්ය. මෙම වියළි ඇට බැද කෝපි මෙන් පානය කළ හැකිය. ගෙවතු අලංකරණය සඳහා ද වැවිය හැකි රණවරා ශාකය Fabaceae කුලයට අයත්ය.

මධුමේහ, ශුක්‍රමේහ, අක්ෂි රෝග, කාන්තා රෝග, පණු රෝග, කුෂ්ඨ රෝග, අතීසාරය, ශුක්‍ර දෝෂ, ස්වප්න මෝචනය, අණ්ඩ වෘද්ධිය, ඉදිමුම් ආදී රෝග රැසක් සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට රණවරා ශාකයේ කොළ, මල්, මුල්, පොතු ඇතුළු පස්පංගුවම භාවිතා කරයි. වියළි රණවරා මල් සහ මල් පොහොට්ටු යොදා තේ මෙන් සාදාගන්නා පානය විශේෂයෙන්ම දියවැඩියා රෝගීන්ට ගුණදායක වන අතර කාන්තාවන්ගේ සම පැහැපත් කරන බව සඳහන් වේ. වියළි රණවරා බීජ කුඩු කර දියවැඩියාවට සහ ඇස් රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදා ගනී.

රණවරා ගසේ පස්පංගුව කෂායකර බීම සියලු ප්‍රමේහ රෝගයන්ට ප්‍රතිකාරයකි. රණවරා කොළ මැල්ලුම අනුභව කිරීමෙන් හා රණවරා ශාකයේ පංචාංගය කෂායකර කට සේදීමෙන් මුඛය දෙපස වණවීම සුව වෙයි. සිරුර පැහැපත් කර ගැනීම සඳහා රණවරා මල් අඹරා ඇඟ ගල්වයි. රක්ත ප්‍රදර වැනි කාන්තා රෝග සඳහා රණවරා මල් පොට්ටනියක් සකසා යෝනි මාර්ගයේ තැබීම සිදු කරයි. මෙම කොළ සහ පොතු යෙදූ මැල්ලුම භග්න අවස්ථාවන්ට යොදා ගනී.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය
සේයාරුව_ Kasun Kaushalya සොයුරාගෙන් සහ ඔසුපැල හඳුනා ගනිමු ෆේස්බුක් සමූහයෙන්  

Read More

කිරිහැන්ද [Kirihenda] (Celosia argentea)

මෙය මීටර්යක් පමණ ඉහලට වර්ධනය වන වාර්ෂික පැළෑටියකි. එතරම් ශක්තිමත් නොවන කඳ තරමක මාංසල ස්වභාවයක් ගනී. සෙ.මි 1 පමණ පළල පත්‍රයක් සෙ.මි. 5 -10 පමණ දිගට වර්ධනය වේ. ඇතැම් විට බොහෝ සෙයින් අතු බෙදෙමින් පඳුරක් ආකාරයට වර්ධනය වන අවස්ථාද දැක ගත හැකිය. මෙලෙස බෙදී ගිය ශාඛාවන්ගේ අග්‍රස්ථයන්ගෙන් රෝස පැහැති මල් සහිත පුෂ්ප මංජරියක් හට ගනී. එය සුදු අාදී වෙනත් වර්ණයන්ගෙන්ද දැක ගත හැකිය. බීජ මගින් මෙහි ව්‍යාප්තිය සිදු වේ. මෙම ශාකයේ පත්‍ර පලාවක් ලෙසත්, පත්‍ර සහ ලපටි දඬු ව්‍යංජනයක් ලෙසත් ආහාරයට ගත හැකිය. කිරිහැන්ද ශාකය Amaranthaceae කුලයට අයත් ය.

ඉරුවාරදය, ආසාදිත තුවාල, සමේ රෝග, ආහාර මාර්ගයේ රෝග, අතීසාරය, භ්‍රාන්තිය වැනි රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට මෙම ශාකයේ බීජ භාවිත කරන බව සඳහන් වේ. මෙහි කොළ මව්කිරි වඩවන බැවින් කිරි දෙන මව්වරුන්ට ගුණදායක බව ගැමියෝ කියති. කිරිහැන්ද විෂබීජ නාශක හා සිසිල ගුණයෙන් යුක්ත බව සඳහන් වේ.

මූලාශ්‍ර_ අන්තර්ජාලයෙන් සහ වෙනත්

Read More

කතුරුපිල [Kturupila] (Tephrosia purpurea)

කතුරුපිල මීටරයක් දක්වා උසට වර්ධනය වන පඳුරක ස්වරූපය ගන්නා කුඩා ශාකයකි. බොහෝ සෙයින් අතු බෙදෙමින් වර්ධනය වන මෙහි නොමේරු කඳ කොළ පැහැතිය. අසම පක්ෂවත් සංයුක්ත පත්‍රවල පත්‍ර තලය සිනිඳුය. ශාඛාවන්ගේ අග්‍රස්ථයෙන් පුෂ්ප මංජරියක් හට ගනී. රෝස දම් පැහැති කුඩා මල් අලංකාරවත්ය. ඵලය කරලකි. කරලක බීජ 5-6 පිහිටයි. මේරූ බීජ තද දුඹුරු පැහැතිය. හොඳ කොළ පොහොරක්ද වන කතුරුපිල ශාකය Fabaceae කුලයට අයත් ය.

කෘමි රෝග, සෙංගමාලය, ගුල්ම රෝග, අජීර්ණය, කුසගිනි මදිකම, අතීසාරය, හෘද රෝග, ක්ෂය රෝගය, ඇදුම, පීනස, චර්ම රෝග, අක්මාවේ ප්ලීහාවේ සහ වකුගඩුවල රෝග, දත් කැක්කුම, දත්මුල් දියවීම ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට කතුරුපිල ශාකයේ කොළ, මුල්, පොතු, ඇට ආදිය යොදා තැනූ ඖෂධ භාවිතා කරයි.

කතුරුපිල කෘමි රෝග සඳහා විශිෂ්ඨ ඖෂධයක් ලෙස සලකනු ලබයි. සෙංගමාල රෝගය සඳහා කතුරු පිල කොළ කැඳ බොහෝ සේ ගුණදායකය. කතුරු පිල මුල් චූර්ණය මී පැණි සමග යෙදීමෙන් ගුල්ම රෝග, අජීර්ණ, අතීසාර ආදියයෙන් සුවය ලැබෙයි. මෙම ඇටවලින් ලබා ගන්නා තෙල් සියළු චර්ම රෝග සඳහා ගුණදායක බව සඳහන් වේ. මුල් චූර්ණයෙන් දත් මැදීමෙන් දත්මුල් දියවීම සුවවන අතර දණ්ඩ සහ මුල් දැහැටි කූරු ලෙස භාවිතා කිරීමද ඒ සඳහා යෝග්‍යය බව සඳහන්. කතුරුපිල මුත්‍රකාරක, රුධිරය පිරිසිදු කරන, කෘමි නාශක, වේදනානාශක, විරේචක ආදී ගුණයන් සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය, ඔසුතුරු විසිතුරු කෘති සහ අන්තර්ජාලයෙන්
සේයාරුව_ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More

බෝමි / සෙවෙල බෝමි [Boomi] (Litsea glutinosa)

බෝමි මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ ශාකයකි. පොත්ත තුනීය. අළු හෝ අඳුරු ළා දුඹුරු පාටය. පොත්ත සෙවල සහිත බැවින් සෙවල බෝමී ලෙසද හඳුන්වයි. පත්‍ර සෙ.මි 15 දක්වා වරධනය වන අතර මේරු පත්‍ර තද කොළ පැහැයක් ගනී. පත්‍ර, ආයත-අණ්ඩාකාර හෝ ඉලිප්සාකාර හැඬයන්ගෙන් යුක්තය. ළපටි පත්‍රවල ඉතාමත් සියුම් බූවක් දක්නට ලැබේ. පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා මල් කොළ කහ පැහැතිය. මි.මි 6 පමණ විශ්කම්භයකින් යුත් කොළ පැහැති ඵලය ඉදුණු විට තද දම් පැහැයක් ගනී. ගුණ අතින් සමාන වන ලොකු බෝමි නම් වර්ගයක්ද ඇති බව සඳහන් වේ. හඳුන්කූරු නිශ්පාදනය සඳහා මෙම ශාකයේ පොතුවලින් ලබාගන්නා සෙවල භාවිත කරන නිසා එය මෙහි පැවැත්මට තර්ජනයක් වී ඇත. බෝමි ශාකය Lauraceae කුලයට අයත්ය.

අභිඝාත (වැටීම්, පහර දීම් ආදියේදී ශරීරයට සිදුවන තැලීම්, මස්පිඩු ඉරීම් වැනි හානි), විෂ ශරීරගත වීම, ශරීර දාහය, ශරීරය ක්ෂය වීම, අතීසාරය, හිසේ රුදා, සන්ධි රුදා, උගුරේ සහ ආහාර මාර්ගයේ ඇතිවන ආබාධ අාදියට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී බෝමි ශාකයේ කඳෙහි පොතු, මුලෙහි පොතු සහ කොළ භාවිතා කරයි. උළුක්කුවට, තැල්මට, මස්පිඩු ඉරීම ආදී අවස්ථාවකදී බොමි පොතු ලුණු වතුරින් උරගා කකාරවා මද උණුසුම් ලෙස පැලස්තරයක් යෙදීම ඒකීය ප්‍රතිකාරයකි.

බොමි ගසේ පොතු දේශීය වෙදකමේ බිඳුණු ඇට පෑස්සීමට ගන්නා ප්‍රධාන ඖෂධයක් බව "දේශීය වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂයෙහි" සදහන් වේ. මෙම පොතු අමු කහ සමග අඹරා ගෑමෙන් සීරීම් සහ තුවාල සුව වන බවත් අතීසාරයට සහ ස්නායු දුර්වලත්වයට දෙන ඖෂධ සංයෝග වලටද බොමි පොතු ඇතුළත්ව ඇති බවත් එහි සඳහන්. බොමි කාමොද්දීපක, ශුක්‍ර වර්ධක, වේදනා නාශක ආදී ගුණයන් සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_ දේශීය වෛද්‍ය ශබ්ද කෝෂය සහ ඖෂධීය ශාක සංග්‍රහය කෘති

Read More

කංකුං [Kankun] (Ipomoea aquatica)

කංකුං තෙතමනය ප්‍රිය කරන, පොළවට සමාන්තරව වැවෙන වැල් ශාකයකි. සරල පත්‍ර ආයත හැඬයක් ගනී. කඳ කුහරමය වේ. පත්‍ර කඳට සම්බන්ධවන ස්ථානවලින් පොළවට මුල් ඇදේ. මල් දම් පැහැතිය. සුදු පැහැති මල් හට ගන්නා වර්ගයක්ද කලාතුරකින් හමු වේ. මෙහි කොළ, දලු ආදිය ආහාරයට ගත හැකිය. මෙරට ගෘහණියන් කංකුං ඇඹුල, තෙම්පාදුව, මැල්ලුම, ව්‍යංජනය ආදී ලෙස නොයෙක් ආකාරයෙන් පිස ගනී. රසැති ගැණැති පලාවක් වන කංකු Convolvulaceae කුලයට අයත් ශාකයකි.

ඇමයිනෝ අම්ල, කැල්සියම්, යකඩ, විටමින් B සහ C බහුල කංකුං ආහාරයට ගැනීමෙන් ලේ වඩන යකඩ ධාතුව ශරීරයට ලැබෙන අතර ස්නායු දුබලකම් මඟ හැරී යයි. ශරීරය පෘෂ්ටිමත් වෙයි. කිරිදෙන මවුවරුන්ට බෙහෙවින් ගුණදාකය. අතපය දැවිල්ල, හිරිගතිය, වේදනා වැනි රෝගවලටද කංකුං ආහරයට ගැනීමෙන් සහනය ගෙනෙයි. මත් ගතියක් ඇතවූ පසු කංකුං තලා යුෂ පානය කිරීමට සැලැස්වීමෙන් එය මගහැරී යයි. එමෙන්ම දියවැඩියාව, මල බද්ධය, උණ, පණු රෝග, අක්මා රෝග, සමේ රෝග, සෙංගමාලය ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමටද කංකුං කොළ, දලු සහ සම්පූර්ණ ශාකයමත් භාවිතා කරයි. කංකුං වේදනා නාශක, වමනකාරක, විරේචක ආදී ගුණ සහිතයි.

මූලාශ්‍ර_ අන්තර්ජාලයෙන්

Read More